KUA P4 A4 samenvatting Hfdst 5 LES 1

Burgerlijke Cultuur van Nederland 
17e eeuw
1 / 46
next
Slide 1: Slide
Beeldende vormingMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4-6

This lesson contains 46 slides, with text slides.

Items in this lesson

Burgerlijke Cultuur van Nederland 
17e eeuw

Slide 1 - Slide

Planning
vanaf deze les gaan we 5.1, 5.2 en 5.3 aanpakken en samen lezen.

Vergeet niet de begrippenlijst en opdrachten erbij te houden

Slide 2 - Slide

Slide 3 - Slide

Protestants en katholiek geloof
Verdeling van het geloof in Europa

Scheiding protestanten van de Rooms-Katholieke kerk
  • te rijk en te machtig
  • gingen zich richtten op de Bijbel

Afschaffen rituelen
  • sombere kerken


Slide 4 - Slide

Slide 5 - Slide

De waag van het ware geloof (+- 1650)

Slide 6 - Slide

Pieter Jansz. Saenredam, Interieur van de Nieuwe Kerk Haarlem (1652)

Slide 7 - Slide

Protestantse visie op kunst en schoonheid
  • Sober, weinig kleur, amper versieringen
  • Dans werd afgekeurd > te losbandig
  • Er werd minder muziek gecomponeerd 
       > alleen zingen van Bijbelse psalmen 
       > soms openbaar orgelconcert
  • Kunst was 'ter lering en vermaak'

Slide 8 - Slide

Nederlandse maatschappij in de 17e eeuw
  • Republiek der Zeven verenigde Nederlanden > 7 staten
  • Werden bestuurt door regenten
  • Internationale handel > hoge welvaart

Regenten van het St. Elisabeths Gasthuis, Frans Hals (1641)

Slide 9 - Slide

Internationale economische ontwikkelingen
 Handel over zee > Amsterdam
  • Graan- en houthandel Oostzee
  • Walvisvaart > vet 
  • Handel met Azië > VOC (1602)
  • Handel met Amerika > WIC (1621)
Gezicht op Batavia, Hendrick Jacobsz. Dubbels (1640 - 1676)

Slide 10 - Slide

Gezicht op Hoorn, Hendrik Cornelisz. Vroom (1622)
Zeestukken

Slide 11 - Slide

De Republiek en overzee
  • Spanje verloor zeeslag > Twaalfjarig Bestand 
  • Liederen schrijven over historische gebeurtenissen > geuzenliederen

Slide 12 - Slide

Geuzenliederen

Slide 13 - Slide

Vrede van Munster 1648
In Duitsland wordt een vredescontract getekend

 Schutterrijen laten zich al feestend portretteren 
  • oorspronkelijk voor stadsverdediging, tegenwoordig sociale functie
  • lidmaatschappij alleen voor rijke en machtige stedelingen
  • nieuw genre komt op: het schutterstuk

Slide 14 - Slide

Schuttersmaaltijd ter viering van de Vrede van Munster, Bartholomeus van der Helst (1648)

Slide 15 - Slide

De Republiek = centrum Wetenschap

  • Opkomst van de wetenschap
  • Ruimte voor nieuwe ideeën
  • Nieuwe universiteiten

De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp (1632)

Slide 16 - Slide

De Astronoom, Johannes Vermeer (1668)

Slide 17 - Slide

Wetenschappelijke visie op kunst en schoonheid
  • Natuur bestuderen 
       > nauwkeurig waarnemen
  • Eerbetoon aan de wetenschap 
       en aan God
Maria Sibylla Merian

Slide 18 - Slide

Invloed ontdekkings- en handelsreizen
  • Meereizende kunstenaars
       - Tekeningen en prenten
       - Landkaarten
  • Cartografen in Amsterdam
Wereldkaart, Joan Blaeu (1649)

Slide 19 - Slide

Handel overzee naar Oost
  • Batavia (Java, Indonesië) belangrijke pion
  • Luxe voorwerpen naar NL door handelskolonies
  • Veel vraag naar Chinees porselein > zelf produceren 
        > Delfts blauw > bekende bloedpiramide 
  •  Nieuw genre: stilleven (met exotische producten)

Slide 20 - Slide

Rariteitenkabinetten en encyclopedische verzamelingen
  • Bijzondere exotische voorwerpen
  • Thuis tentoonstellen
  • Wereldburger
  • Bron van kennis voor de 
       opkomende wetenschap


Slide 21 - Slide

Het stilleven
Stilleven met kalkoenpastei, Pieter Claesz (1627)

Slide 22 - Slide

Vanitas Stilleven
' Alles wat leeft, sterft en bederft ooit.' > Aardse welvaart weegt niet op tegen het geluk in de hemel


Slide 23 - Slide

Het stilleven
Stilleven met kalkoenpastei, Pieter Claesz (1627)

Slide 24 - Slide

Vanitas Stilleven
' Alles wat leeft, sterft en bederft ooit.' > Aardse welvaart weegt niet op tegen het geluk in de hemel

- Eten dat bederft (oesters)
- Dovende kaars
- Schedels
- Zandlopers
- Muziekinstrumenten
- Oude boeken
- Spiegel/reflectie
- Leeg glas

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Slide

Kunstenaars en het economisch succes
Nieuwe markten
  • Rijke burgers
  • Stadsbestuurders
  • Wetenschappers
       > nieuwe kolonies in 
           kaart brengen
De overlieden van de Handboogdoelen, Batholomeus van der Helst (1653)

Slide 27 - Slide

Kunstenaars en het economisch succes
Specialisatie
  • Genres (stillevens, 
       schutterstukken, portretten, 
       landschappen, zeestukken, etc.)
  • Eigen stijl
De Nachtwacht, Rembrandt van Rijn

Slide 28 - Slide

Kunstenaars en het economisch succes
  • Kunstenaarschap = mannenberoep
  • Judith Leyster > benoemd tot 
       Meesterschilder > eigen werkplaats
       > leerlingen
Zelfportret, Judith Leyster (1630)

Slide 29 - Slide

Barok in Nederland










De anatomische les van Dr. Nicolaes Tulp, Rembrandt van Rijn (1632) 

Slide 30 - Slide

Barok in Nederland
Schilderkunst
  •  Dynamische scènes
  • Focus op het moment sûpreme (belangrijkste actie of handeling = zichtbaar)
  • Diagonale composities
  • Groot lichtdonkercontrast
  • Gedetailleerde stofuitdrukking

Slide 31 - Slide

Barok in Zuid - Europa
- Katholiek
- Religieuze onderwerpen
- Veel versieringen > over de top

Slide 32 - Slide

Barok in Nederland
- Soberder
- Weinig versieringen
- Geen religieuze onderwerpen > wereldlijke onderwerpen > (groeps)portretten



Slide 33 - Slide

Barok in Nederland
Schilderkunst genres
  • Genrestukken
  • Portretten
  • Schutterstukken
  • (Vanitas)stillevens
  • Landschappen
  • zeestukken

Slide 34 - Slide

Camera Obscura

Slide 35 - Slide

Slide 36 - Slide

Klassieke visie op kunst en schoonheid
ARCHITECTUUR




  • Ideeën van de Romein Vitruvius 
       zijn terug te zien
Maurtishuis, Den Haag

Slide 37 - Slide

Barok in Nederland
Hollands Classicisme
  • Architectuurstijl geïnspireerd 
op de klassieke oudheid en 
de Italiaanse renaissance
  • Gebouwen moesten macht 
en geld laten zien van NL 
> pronken (Paleis op de Dam, 
Mauritshuis Den Haag)
Paleis op de dam, Amsterdam

Slide 38 - Slide

Barok in Nederland
Klassieke Oudheid, Agrigento Sicilië                    Renaissance, Palladio's Villa Rotonda

Slide 39 - Slide

Barok in Nederland
Hollands Classicisme kenmerken:
  • Symmetrie
  • Harmonische proporties
  • Pilastergevels
  • Natuursteen
  • Klassieke maatvoering 
       > guldensnede


Slide 40 - Slide

Klassieke visie op kunst en schoonheid
THEATER


  • Tijd van Grieken en Romeinen was hier in belangrijk
  • Beschrijving van Aristoteles > regels waar een tragedie aan moet voldoen  (> 5 bedrijven, ieder afgesloten met een lied)
  • Door burgers in rederijkerskamers > later pas theater in de schouwburg
  • Kluchten, tragedies en spektakelstukken werden opgevoerd

Slide 41 - Slide

Ontwikkelingen wetenschap en techniek
Theater
  • Toneelmachinerieën: installaties waarmee 
        je decors kon bedienen



Toneelmachines, Amsterdamse Schouwburg

Slide 42 - Slide

Barok in Nederland
Barokmuziek
  • Renaissance = meerstemming, Barok = duidelijke hoofdmelodie > teksten beter verstaanbaar
  • Protestante kerken zingen psalmen > weinig nieuwe muziek gecomponeerd
  • Burgers gingen thuis musiceren:
       - Liedboeken
       - Collegium musicum > er kwamen muziekverenigingen

Slide 43 - Slide

Barok in Nederland
Jan Pieterszoon Sweelinck
  • Openbare orgelconcerten in de kerk
  • Sweelinck vaste organist in de 
       Oude Kerk in Amsterdam
  • Maakte orgelcomposities met 
       echo effecten

Slide 44 - Slide

Barok in Nederland
Dansen
  • Losbandig > maar volgens vaste formele regels was het oke
  • 'Tussendansen' > om het theaterstuk te verduidelijken
  • 'Slotballet' om de theaterstuk mee te eindigen
  • Dansvoorstellingen met mythes
  •  Is voor rijke mensen, met name voor mannen (Lodewijk XIV influencer)

Slide 45 - Slide

Documentaire
https://www.npostart.nl/de-gouden-eeuw/05-02-2013/NPS_1210662

Slide 46 - Slide