2.5 Nederlanders in Indië

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3

Nederlanders in Indië

Leerdoelen: na deze presentatie kun je

- uitleggen wat de VOC deed.

- uitleggen hoe Nederlands-Indië werd bestuurd.

- uitleggen wat het cultuurstelsel was.

- uitleggen wat de negatieve gevolgen waren van het cultuurstelsel.

 

Wat deed de VOC in Oost-Indië? 

Hollandse kooplieden werkten samen in de VOC.

De VOC had een handelsmonopolie op de (specerijen)handel.

Het was in meerdere opzichten een bijzonder bedrijf: de VOC had een eigen leger en mocht bestuurders aanstellen. 

Er werd veel winst gemaakt > weinig concurrentie.

Dwangarbeiders deden het zware werk. 

Wat deed de VOC in Oost-Indië? 

De meest winstgevende specerijen waren:

• kruidnagel
  
• nootmuskaat
  

Deze waren alleen te vinden op de Molukken.

Wat deed de VOC in Oost-Indië? 

VOC -> grootste handelsmaatschappij ter wereld. 

Halverwege de 18e eeuw > minder winst gemaakt -> sterke concurrenten: Engeland, Portugal en Spanje. 

De VOC begon zelfs verliezen te maken en rond 1800 ging het bedrijf failliet. 

Het bestuur van Nederlands-Indië

Nederlandse staat neemt bezittingen VOC over -> kolonie krijgt nieuwe naam: Nederlands-Indië.

Hoogste Nederlandse bestuurder = gouverneur-generaal. Andere Nederlandse bestuurders = residenten.

De Indonesische bestuurders = regenten.

Er werd samengewerkt met Indonesische families van adel.

Cultuurstelsel

De kolonie kostte teveel geld en daarom werd een plan bedacht.

1830 invoering cultuurstelsel

Landbouwsysteem waarbij de boeren op 1/5 van hun grond landbouwproducten moesten verbouwen die in Europa verkocht werden.

Hoe werkt het cultuurstelsel?

• Javaanse boeren moeten 1/5 deel van hun land gebruiken om producten voor de Nederlanders te verbouwen, bv koffie, tabak en suiker en indigo.

• Javaanse boeren krijgen hiervoor plantloon

Hoe werkt het cultuurstelsel? 

• Javaanse boeren moeten 66 dagen werken voor de Nederlanders (herendiensten), bijvoorbeeld wegen, kanalen en spoorwegen aanleggen

Honger voor de Indonesiërs

Cultuurstelsel was een groot succes: 

• Binnen 1 jaar al winst gemaakt. Van dit geld werd Nederland gemoderniseerd.  
  

Voor Javanen was het cultuurstelsel een ramp:

• Beste grond afstaan aan de Nederlanders  
  
• Sommige boeren moesten zelfs 1/4 (25%) grond afstaan  
  
• Te weinig ruimte voor verbouwen eigen voedsel (rijst) dus honger
  
• Extra belastingen → luxe leven residenten  
  
• Geen (goede) grond? → 66 dagen p/j werken op land Nederlands bestuur
  

Welke producten werden in
het cultuurstelsel verbouwd?

1. koffie, thee en indigo
2. specerijen, tabak en indigo
3. koffie, thee en specerijen
4. tabak, koffie en zout

Hoe groot was het percentage dat
de boeren van hun land moesten gebruiken voor het cultuurstelsel?

1. 20
2. 30
3. 40
4. 50

Goed of fout?
Het cultuurstelsel werd in 1870 in heel Nederlands-Indië ingevoerd.

1. Goed
2. Fout

Op welk eiland werd het cultuurstelsel ingevoerd?

1. Sumatra
2. Java
3. Bali
4. Molukken

Goed of fout?

In het cultuurstelsel draaide het om de levering
van cultuurproducten aan de Nederlanders.

1. Goed
2. Fout

Op welke manier gingen de Nederlanders
met het bestuur van Java om?

1. Ze ontsloegen de meeste vorsten en zetten er nieuwe Javaanse vorsten voor in de plaats.
2. Ze ontsloegen de meeste vorsten en zetten er nieuwe Nederlandse ambtenaren voor in de plaats.
3. Ze lieten het grotendeels intact en plaatsen er een Nederlandse bestuur naast en boven.
4. Ze haalden het hele inheemse bestuur weg en plaatsten er een Nederlands bestuur.

Schrijf 3 dingen op die je deze les
hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Leerdoelen: na deze presentatie kun je

- uitleggen wat de VOC deed.

- uitleggen hoe Nederlands-Indië werd bestuurd.

- uitleggen wat het cultuurstelsel was.

- uitleggen wat de negatieve gevolgen waren van het cultuurstelsel.