Biologie m4 H10 voortplanting 10.4

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Wanneer spreek je van een bevruchting?

1. als een eicel rijp is en een ondoordringbare laag heeft gekregen
2. als de zaadcel in de eicel dringt
3. als een zaadcel een eicel tegenkomt
4. als de kernen van een eicel en zaadcel samensmelten

Weet je het nog? Wat is vrouwelijk en wat is mannelijk?

zaadcel

eicel

stuifmeelkorrel

Het zaadje van een plant is hetzelfde als de zaadcel bij de mens.

1. onjuist
2. juist

het zaadje bij een plant is hetzelfde als een baby bij de mens

1. onjuist
2. juist

Uit welke delen bestaat een plant?

 Een plant bestaat ook uit organen, net zoals bij mensen.

Elk orgaan heeft zijn eigen bouw en taak 

• Wortels: Water uit de bodem, meststoffen: mineralen
• Stengel: Houdt de plant overeind, de stengel zorgt ervoor dat water en stoffen naar de bladeren en bloemen kunnen en andersom
• Bladeren: Nerven, zorgen voor vervoer van water en stoffen maar geven ook stevigheid. Bladmoes: hierin maakt de plant zijn eigen voedingsstoffen
• Bloemen: zijn voor de voortplanting.  Uit de zaden groeien nieuwe planten.

Voortplanting bij planten

Geslachtelijke voortplanting - er is bestuiving en bevruchting en er ontstaan zaden. Hiervoor heb je dus een vrouwlijk en mannelijk deel nodig

Ongeslachtelijke voortplanting - een stukje volwassen plant groeit uit tot een nieuwe plant. 

Geslachtelijke voortplanting

Daarvoor heb een bloem nodig. Een bloem bestaat uit verschillende onderdelen. De volgende dia is een interactieve plaat en je kunt de pijltjes aan en uitklikken. Jullie krijgen 2 minuten de tijd om dit even te bekijken. 

bouw van een bloem

Oefen de onderdelen van de bloem

Kroonblad

Heeft alleen een insektenbloem

Functie: insekten lokken

Helmknop

Maakt stuifmeelkorrels

Helmdraad

meeldraad

Mannelijk deel van de bloem

zaadbeginsel

Hierin zit de eicel.

Na bevruchting groeit hieruit het zaad

stempel

Hierop komen de stuifmeelkorrels

Als er een stuifmeelkorrel van dezelfde soort op de stempel komt, dan heet dir BESTUIVING

Stijl

Vruchtbeginsel

Hieruit groeit, na bevruchting, de vrucht

Bevruchting vindt plaats als de stuifmeelkorrel versmelt met de eicel. De eicel zit in het zaadbeginsel

Kelkblad

Bloemsteel

Stamper

Vrouwelijk deel van de bloem

mannelijk

vrouwelijk

 Uitleg geslachtelijke voorplanting

nodig tenminste 1 eicel (= vrouwelijke geslachtscel) en 1 stuifmeelkorrel (= mannelijke geslachtscel)

stap 1: bestuiving

stap 2 : stuifmeelbuis

stap 3 : bevruchting

stap 4: groei zaadje en vrucht 

stap 5: zaadverspreiding 

Windbloemen vs. insecten bloemen

Insectenbloemen hebben geur, opvallende kleur, zijn groot en hebben de meeldraden en de stamper in de bloem. Hebben "zwaar" stuifmeel. Bestuiving vindt plaats door insecten

Windbloemen: zijn groen, zijn klein en hebben de meeldraden e stampers buiten de bloem. Hebben licht stuifmeel. Bestuiving vindt plaats door de wind. 

Voorbeeld windbloem

Meeldraden en stamper

Deze hangen buiten de bloem zodat de bestuiving door de wind makkelijk kan plaatsvinden.  

Voorbeeld insectenbloem

meeldraden en stamper

meeldraden en stamper helemaal tussen de kroonblaadjes

Deze bij gaat nectar halen. 

De bloem heeft dus geur en kleur. 

stuifmeel

de bij zit helemaal onder het stuifmeel en neemt het stuifmeel mee naar andere bloemen en "smeert" het daar weer op de stempels. (kruisbestuiving) of smeert het op de stempels van deze bloem (zelfbestuiving)

Ongeslachtelijke voortplanting

Hiervoor heb je een deel van de plant nodig.  Bij ongeslachtelijke voortplanting maak je kopieën. 

Verschil tussen geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting.

Geslachtelijke voortplanting bij dieren en planten.

Nakomelingen bestaan voor 50% uit erfelijke eigenschappen van vader en 50% van moeder.

Ongeslachtelijke voortplanting bij planten. Nakomelingen hebben precies dezelfde erfelijke eigenschappen als de moederplant = dus kopie

Bij planten komt zowel geslachtelijke als ongeslachtelijke voortplanting voor.

Bij ongeslachtelijke voortplanting groeit een deel van een plant uit tot een nieuwe plant.

Bij ongeslachtelijke voortplanting zijn er géén twee ouderplanten nodig.

Ongeslachtelijke voortplanting kan op verschillende manieren plaatsvinden.

Bij ongeslachtelijke voortplanting groeit een deel van een plant uit tot een nieuwe plant.

Bij ongeslachtelijke voortplanting zijn er géén twee ouderplanten nodig.

Ongeslachtelijke voortplanting kan op verschillende manieren plaatsvinden.

Klik op de groen knoppen!!!

Deling

Stekken

Knollen

Bollen

Uitlopers en wortelstokken

Einde les

Lange luisterles, veel uitleg. Nu verwerken. Huiswerk wordt maken van de opdrachten.