Les 5 - Tekststructuur

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Agenda

1. Startopdracht en video
2. Theorie
3. Oefenen!

Op tafel: ZAKKIE + KERN boeken + laptop

Doel van de les

Je herkent vaste structuren in teksten.

Je kent de vijf hoofdmodellen vaste tekststructuren.

Je kunt uitleggen waarom een bepaalde structuur bij een tekst past. 

Je kunt vooraf een structuur kiezen voor een tekst en de tekst uitwerken volgens die structuur. 

Korte brainstorm

Leerlingen mogen met school naar New York. Wat schrijf je in een brief naar ouders? 

Maak een mindmap van steekwoorden 

over wat je allemaal in die brief gaat zetten

Structuur aanbrengen

Zet je steekwoorden in de volgorde van hoe je de ondewerpen in je brief gaat zetten..

Wordt het een brief om te informeren, beschouwen overtuigen, activeren of amuseren? 

Vaste tekststructuren p. 63

Naam	Inleiding	Kern	Slot
Aspectenstructuur	onderwerp	aspecten van onderwerp	samenvatting
Vraag-antwoordstructuur	vraag	mogelijke antwoorden	samenvatting / beste antwoord
Verleden-heden-toekomststructuur	onderwerp	situatie vroeger situatie nu	conclusie / toekomstverwachting
Voor-en-nadelen-structuur	vraag of stelling	voordelen nadelen	afweging / conclusie
Argumentatiestructuur	stelling/standpunt	(tegen)argumenten weerleggingen	conclusie / stelling/standpunt
Verklaringsstructuur	verschijnsel	kenmerken/voorbeelden oorzaken/verklaringen	conclusie / meest waarschijnlijke verklaring
Probleem-oplossingsstructuur	probleemstelling	beschrijving, oorzaken, gevolgen en oplossingen	beste oplossing

Structuur aanbrengen

Welke structuur gebruik je voor je brief naar ouders?

Stel: je hebt slecht kunnen leren voor de toetsweek en nu heb je vier onvoldoendes. Je praat hierover met je mentor. Welke structuur kies je voor dat gesprek?

1. aspectenstructuur
2. argumentatiestructuur
3. vraag-antwoordstructuur
4. probleem-oplossingsstructuur

Stel: je hebt in de toetsweek vijf achten gehaald, nice! Je mentor komt even met je kletsen en wil graag weten wat jij zo goed hebt gedaan. Welke tekststructuur verwacht je in dat gesprek?

1. argumentatiestructuur
2. voor-nadelenstructuur
3. verklaringsstructuur
4. verleden-heden-toekomststructuur

Stel: je hebt van klasgenoten gehoord dat de docent van natuurkunde echt geweldig is. Nu wil jij ook natuurkunde in je pakket! Je twijfelt nog wel, want je overziet het niet allemaal. Welke structuur past bij een gesprek over deze kwestie?

1. aspectenstructuur
2. verklaringsstructuur
3. voor- en nadelenstructuur
4. verleden-heden-toekomststructuur

Wat is nou eigenlijk een tekststructuur?

1. Is de opbouw van de alinea's in een tekst
2. Is een manier om een tekst in te delen.

Wat zijn tekststructuren?

1. Logische opeenvolgingen van functies
2. Inleiding, middenstuk, slot
3. Standpunt, argument
4. Anekdote, uitleg, samenvatting

Wat is GEEN tekststructuur?

1. probleem-oplossing
2. verklaring
3. aspecten
4. synoniem

Wat is een tekststructuur?

1. Het belangrijkste wat in de tekst over het onderwerp wordt gezegd.
2. Het belangrijkste in een alinea.
3. De samenhang tussen woorden, zinnen of alinea's.
4. Relaties tussen verschillende delen van de tekst.

Noem twee manieren waarop vaste
tekststructuren je helpen in het schrijfproces.
Zie pagina 62 van je Kern handboek.

Noem drie manieren waarop
vaste tekststructuren je helpen bij het lezen.
Zie pagina 62 van het Kern handboek.

Stel, je schrijft een verslag van een
scheikundig proefje. Welke vaste structuur past hierbij? Zie het schema op pagina 63.

Stel, je schrijft een verslag van een
scheikundig proefje. Waar begin je mee in de inleiding? Zie het schema op pagina 63.

Stel, je schrijft een verslag van een
scheikundig proefje. Wat komt er in de kern van je verslag? Zie het schema op pagina 63.

Stel, je schrijft een verslag van een
scheikundig proefje. Waar eindig je mee in het slot? Zie het schema op pagina 63.

Bij het schrijven van een tekst kun je gebruik maken van een vaste structuur.

Wat is een geschikte vaste structuur voor een productreview van een nieuwe smart phone?

Bij het schrijven van een tekst kun je gebruik maken van een vaste structuur.

Wat is een geschikte vaste structuur voor brief aan de schooldirectie tegen het verbieden van smartphones in de klas;?

Bij het schrijven van een tekst kun je gebruik maken van een vaste structuur.

Wat is een geschikte vaste structuur voor een gebruikshandleiding voor een nieuwe smartphone?

Lees de tekst op pagina 48 van je oefenboek 'In alles zit een structuur, ook in een tekst'.

Welke tekstsoorten leren jonge kinderen vanuit de spreektaal te structureren? (Zie ook handboek, p. 59)

Lees de tekst op pagina 48 van je oefenboek 'In alles zit een structuur, ook in een tekst'.

1. Welke manier van structuur in een tekst aanbrengen gebruiken jonge kinderen eerst?

2. Onder welke hoofdstructuur is deze manier van structureren onder te brengen?
(Zie handboek, p. 63.)

Lees de tekst op pagina 48 van je oefenboek 'In alles zit een structuur, ook in een tekst'.

In de tekst worden twee manieren genoemd waarop je kinderen kunt leren zich bewust te worden van patronen en structuur in een tekst. Welke twee manieren?

Lees de tekst op pagina 48 van je oefenboek 'In alles zit een structuur, ook in een tekst'.

Welke tekststructuur gebruikt de schrijver vanaf alinea 6?

Lees de tekst op pagina 48 van je oefenboek 'In alles zit een structuur, ook in een tekst'.

Wat is de kritiek van de schrijver op het werken met voorgedrukte schrijfschema's?

Lees de tekst op pagina 48 van je oefenboek 'In alles zit een structuur, ook in een tekst'.

Waarom is het belangrijk dat kinderen zich bewust worden van tekststructuur? Schrijf op in je eigen woorden. Gebruik niet meer dan 30 woorden.