§2.2 Rivieren van ijs deel 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 2: Van de 

bergen naar de zee

§2.2 Rivieren van ijs deel 1

Lesplanning 

Herhaling:  H2.1

Uitleg §2.2 'Rivieren van ijs' deel 1

Maak van §2.2 'Rivieren van ijs' vraag 1 t/m 5

Lesdoelencheck

Vooruitblik op de volgende les

Lesdoelen van deze les

1. Leg uit hoe een gletsjer ontstaan.
2. Benoem 3 kenmerken van een gletsjer
3. Leg uit wat morenen zijn?
4. Wat is de snelheid van een gletsjer?

Erosie en verwering

Wat is het verschil tussen verwering en erosie? 

IJstijden

Glaciaal = periode waarin de gemiddelde temperatuur 10 graden lager lag dan nu

Interglaciaal = periode tussen de glacialen in

±10.000 jaar geleden liep de laatste ijstijd af.

Gletsjers zijn overblijfselen van de ijstijden. 

Tegenwoordig worden ze als maar kleiner. 

Het afsmelten van de gletsjers ontstaat door klimaatsverandering 

Vergletsjering 

Ontstaan van gletsjers

1. Het sneeuwt hoog in de bergen. 

2. Sneeuw veranderd in firn en hoopt zich op in het firnbekken. Dikke lagen firn drukken de lagen onder in elkaar tot ijs.

3. Ijsmassa beweegt de berg af door zijn gewicht.

De snelheid van een gletsjer is niet meer dan 40 à 50 m per jaar.

Gletsjers bevat ongeveer 87% van het zoete water op aarde. Gletsjers zijn vaak de bron van vele rivieren, zoals de Rijn, Donau, Gele rivier, Blauwe rivier, etc

firnbekken

Ophoping van firn.

firn

Korrelige, overjarige en ijsachtige sneeuw.

firnbekken

Op lagergelegen plaatsen hoog in de bergen hoopt de firn zich op en vormt een firnbekken: het begin van een gletsjer.

Morenen

Morenen zijn landvormen die gevormd zijn door gletsjers. 

• Zijmorenen
• Grondmorenen
• Eindmorenen

Gevormd door verweringsmateriaal.

Gletsjerrivier

Het smelt water wat uit de gletsjerpoort naar buiten komt, stroomt hier de berghelling af. Dit is het begin van een gletsjerrivier.

Gletsjertunnel/poort

Door het smelten van de gletsjer, onstaat inder in de gletsjer t een gletsjertunnel. Door deze tunnel baant het smeltwater zich een weg naar buiten. De plek waar het water uiteindelijk naar buiten komt, heet de gletsjerpoort. 

Eindmorene

Verpulverd materiaal dat een gletsjer voor zich uit heeft geschoven en dat na het afsmelten van de gletsjer is blijven liggen.

Zijmorene

Gletsjerpuin aan de zijkant van een gletsjer

Kenmerken van een gletsjer

Middenmorene

Gletsjerpuin dat op het het ijs ligt en dit geeft de gletsjer een grijs/grauwe kleur.

Grondmorene

Gletsjerpuin dat onder het ijs ligt en dat achterblijft als de gletsjer smelt.

Firnbekken

Firn

Opdrachten maken

§2.2

opdrachten 1-2-3-4 en 5 

Herhalen 2.2

Zijmorenen

Eindmorenen

Firnbekken

Middenmorenen

Grondmorenen

Wat zijn gletsjers?

1. Sneeuw die nooit smelt
2. een ijsmassa die beweegt
3. De bergtoppen
4. een afgelikt soft-ijsje

Gletsjers breiden uit bij...

1. Koude winters & hete zomers
2. Milde winters & koele zomers

Gletsjers ontstaan in...

1. in het laagland
2. in berggebieden
3. in het dal
4. hoog in de bergen

Hoe ontstaat een gletsjer?

1. Een gletsjer is een rivier van water.
2. Er vormt ijs in de wolken en dat valt naar beneden.
3. Het is een dikke laag sneeuw dat langzaam ijs wordt.

Hoe heet het gletsjerpuin dat onder een gletsjer ligt?

1. Grondmorenen
2. Grondpuin

Wat is de snelheid van een gletsjer?

1. 30 tot 40 meter per dag
2. 10 tot 20 meter per week
3. 20 tot 50 meter per week
4. 40 tot 50 meter per jaar

Erosie

Het uitschuren van hard gesteente door verplaatsing van afgebrokkeld gesteente 

 De rivier vomt een V-dal en de gletsjer een U-dal

V-dal

U-dal

Aan het werk

Wat: lees en maak van §2.2 'Rivieren van ijs' vraag 6,7,8 en 10

Wanneer: voor de volgende les af

Hulp: de theorie (Lees goed!)

           buurman/buurvrouw naast je

           de docent

Klaar: maak de Herhaling

Tijd: timer

Lesdoelcheck

1. Leg uit hoe een gletsjer ontstaan.
2. Benoem 3 kenmerken van een gletsjer
3. Leg uit wat morenen zijn?
4. Wat is de snelheid van een gletsjer?