les 15 poëzieanalyse 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

5h poëzieanalyse les 3

5h poëzieanalyse

- Opdracht B en C nakijken

- oefenen met stijlfiguren (herhaling)

- nieuwe theorie: rijmschema's

- zelf oefenen

Opdracht B

1. Vergelijking met als
2. Metafoor (een veilige plek)
3. Personificatie
4. Vergelijking zonder als
5. Metafoor (aan lager wal geraakt)
6. Metafoor (die roestbak)
7. Metonymia (de ijzers > materiaal)

Opdracht B

• 8. Metafoor
• 9. Personificatie
  
• 10. Vergelijking met als
  
• 11. Metafoor (bergen werk)
  
• 12. Metonymia (Adel, maker)
  
• 13. Vergelijking zonder als
  
• 14. Metafoor (slootwater)
  

Opdracht C

1. woordspeling
2. eufemisme
3. hyperbool
4. antithese
5. paradox
6. understatement
7. repetitio

Opdracht C

• 8. antithese
• 9. paradox 
• 10. antithese 
• 11. hyperbool 
• 12. eufemisme 
• 13. repetitio 
• 14. understatement 

SE poëzieanalyse

In de toetsweek, weging 10, 45 minuten

Ik kan…

• Rijmschema’s herkennen (eindrijm en beginrijm)
  
• Beeldspraak herkennen (vergelijking, metafoor, personificatie, metonymia)
  
• Stijlfiguren herkennen (hyperbool, antithese, repetitio, paradox, eufemisme, understatement, woordspeling)
  
• Dichtvormen herkennen (limerick, haiku, sonnet, visuele poëzie, 160, naamdicht, pastiche)
  
• Je leert het door te oefenen, literair talent is niet nodig!

SE poëzieanalyse

In de toetsweek, weging 10, 45 minuten

Ik kan…

• Rijmschema’s herkennen (eindrijm en beginrijm)
  
• Beeldspraak herkennen (vergelijking, metafoor, personificatie, metonymia)
  
• Stijlfiguren herkennen (hyperbool, antithese, repetitio, paradox, eufemisme, understatement, woordspeling)
  
• Dichtvormen herkennen (limerick, haiku, sonnet, visuele poëzie, 160, naamdicht, pastiche)
  
• Je leert het door te oefenen, literair talent is niet nodig!

Nieuwe theorie

Terugblik

Antithese: echte tegenstelling

- Hij is haat en zij is liefde

- Ik blijf bij jou in ziekte en gezondheid

- We steunen elkaar door dik en dun

- De natuur lonkt en de stad wacht

Paradox: een schijnbare tegenstelling
- Ik lieg nooit, sprak de leugenaar
- Geloof niet in alles wat je denkt
- Niets is helemaal waar en zelfs dat niet

Stijlfiguren: antithese en paradox

Welk stijlfiguur herken je?

Kies uit:
hyperbool,
understatement,
eufemisme,
antithese,
paradox,
repetitio en
woordspeling.

Ik noem je

ik noem je: bloemen

ik noem je: merel in de vroegte

ik noem je: mooi

ik noem je: narcissen in de nacht

waaroverheen de wind strijkt

naar mij toe

ik noem je: bloemen in de nacht

(Jan Hanlo)

Welk stijlfiguur herken je?
Kies uit:
hyperbool,
understatement,
eufemisme,
antithese,
paradox,
repetitio en
woordspeling.

Als ik dingen denk te durven

grijpt juist de angst me bij de lurven

En als ik dingen beter laat

dan nooit

(Merel Morre)

Welk stijlfiguur herken je?
Kies uit:
hyperbool,
understatement,
eufemisme,
antithese,
paradox,
repetitio en
woordspeling.

Als ik dingen denk te durven

grijpt juist de angst me bij de lurven

En als ik dingen beter laat

dan nooit

(Merel Morre)

Welk stijlfiguur herken je?
Kies uit:
hyperbool,
understatement,
eufemisme,
antithese,
paradox,
repetitio en
woordspeling.

Herken je hier een enjambement?

Bijna nooit zie je een vogel in de lucht

zich bedenken, zwenken, terug. (Judith Herzberg)

Herken je hier een enjambement?

De achttien doden

Een cel is maar twee meter lang

en nauw twee meter breed,

Wel kleiner nog is het stuk grond,

dat ik nu nog niet weet,

maar waar ik naamloos rusten zal,

mijn makkers bovendien,

wij waren achttien in getal,

geen zal de avond zien.

(Jan Campert)

Welk stijlfiguur herken je?
Kies uit:
hyperbool,
understatement,
eufemisme,
antithese,
paradox,
repetitio en
woordspeling.

Misschien

Misschien zijn we

juist nu we van alles vinden

pas echt iets verloren

(Merel Morre)

Welk stijlfiguur herken je?
Kies uit:
hyperbool,
understatement,
eufemisme,
antithese,
paradox,
repetitio en
woordspeling.

Welk stijlfiguur herken je?
Kies uit:
hyperbool,
understatement,
eufemisme,
antithese,
paradox,
repetitio en
woordspeling.

Nieuwe theorie blz. 3

Soorten rijm

En rijmschema's bij eindrijm

Lees het gedicht 'De Dapperstraat' 
J.C. Bloem 1887-1966
op blz. 2 van de bloemlezing

Maak hierbij de opdracht op blz. 6

Nabespreking De Dapperstraat

• 1. abba abba cde cde omarmend en verspringend
  
• 2. veel – voor – veel – verwacht - verborgen (regel 9) en
• Domweg – de Dapperstraat (regel 14)
  
• 3. bijvoorbeeld: tevredenen – legen – ertegen - stedelijke – wegen - bewegen; nooit –zo – schoon – door
  
• 4. vergelijking: de natuur wordt vergeleken met een stukje bos, ter grootte van een krant; of de natuur wordt vergeleken met een heuvel met wat villaatjes

Nabespreking De Dapperstraat

• 5. natuur = een stukje bos ter grootte van een krant
• 6. Hij somt op waar zijn voorkeur naar uitgaat.
  
• 7. Het lijkt net een schilderij als hij door het zolderraam naar de wolken kijkt. ‘Omrand’ lijkt dan op de lijst van een schilderij. Hij vindt de wolken op deze manier ook op zijn mooist.
  
• 8. Als je verwachtingen niet zo hoog gespannen zijn, kan alles veel zijn. Je wordt dan niet zo snel teleurgesteld.

Nabespreking De Dapperstraat

• 9. Je kunt in van alles schoonheid zien. Wat jij mooi vindt, is heel persoonlijk. Bloem beschrijft in dit gedicht wat hij zo mooi vindt aan de stad en aan De Dapperstraat.
  
• 10. Het is gangbaar om de natuur mooier te vinden, meer te waarderen dan de stad. Hier is dat juist andersom. (Bloem lijkt ook in de eerste regel van het gedicht te zeggen dat de natuur iets is voor mensen die snel tevreden zijn of niet al te slim zijn. Dit is overigens wel een interpretatie waar veel discussie over is.)

Lees het gedicht 'De Dapperstraat'

J.C. Bloem 1887-1966

op blz. 2 van de bloemlezing

Maak hierbij de opdracht op blz. 6

1945

Lees het gedicht 'De Dapperstraat'
op blz. ?

Maak hierbij de opdracht op blz. 6

1945

[Het gedicht is]'niets anders dan het uitspreken van een liefde voor de stad in het algemeen, in welke van haar aspecten ook, tegenover wat er tegenwoordig nog van het platteland is overgebleven.'

J.C. Bloem

Vaste dichtvorm: sonnet

• 13e eeuw, Italië
• 14 regels
    2 kwatrijnen (strofe van 4)
                                                       =octaaf
    2 terzinen (strofe van 3)
                                                       = sextet
• vast rijmschema (abba abba cdc dcd)
• wending

(blz. 7 en 8)

dichterdraagtvoor.nl