Ethogram en protocol

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Ethogram en protocol

Onderzoek naar gedrag

Onderzoek naar gedrag doe 

je met behulp van een:

• Ethogram
• Protocol

Gedragsonderzoek:

Het ethogram

Gedrag is alles dat een mens of dier doet. Gedrag bestaat uit een reeks handelingen.

Bijvoorbeeld: 

Een giraf loopt naar het water, zet zijn voorpoten schuin, buigt zijn nek naar het water en drinkt het water.
Deze handelingen kun je beschrijven. 

De lijst met beschrijvingen heet een ethogram

Ethogram maken

• Een ethogram is een beschrijving van het aantal handelingen die een dier laat zien.
• De handelingen schrijf je op.
• Daarna schrijf je er een afkorting bij (en de betekenis).

• Door het maken van een ethogram kan je gedragsonderzoek doen.
• Je hebt het ethogram nodig voor het protocol

Ethogram

Lijst met gedragsbeschrijvingen

Je schrijft de handelingen op 

Objectieve beschrijving! Feiten vermelden en geen mening.

Het ethogram heb je nodig om een protocol te kunnen maken

Protocol maken

• Een protocol is een beschrijving van het aantal handelingen van een dier in een bepaalde tijdsperiode.
• je schrijft de afkortingen van het ethogram op. 

• Door het maken van een protocol kom je er achter welke handeling een dier het meest maakt
• De resultaten van een protocol worden verwerkt in een staafdiagram

Protocol

Een beschrijving van het aantal handelingen van een dier in een bepaalde tijd.

Hoe vaak komt een handeling voor?

Een lijst met handelingen en afkortingen heet een...

1. Tabel
2. Protocol
3. Ethogram
4. Grafiek

Waar of niet waar?
Je maakt een protocol, voordat je het ethogram maakt

1. Waar
2. Niet waar

Examen 2023 Tijdvak 2:

Hoe wordt tabel 2 bij een gedragsonderzoek ook wel genoemd?

1. Ethogram
2. Protocol
3. Practicum
4. Hypothese

Hieronder staan drie gegevens:​
1. de beschrijving van handelingen​, 2. afkortingen voor de handelingen​, 3. het doel van de handelingen​​

Welke gegevens horen thuis in een ethogram?

1. Alleen 1
2. Alleen 1 en 2
3. Alleen 2 en 3
4. 1, 2 en 3

Wat zie je op de afbeelding?

1. Een respons
2. Een signaal
3. Een ethogram
4. Een protocol

Twee leerlingen doen een onderzoek naar het gedrag van woestijnrat in een dierentuin. Woestijnratten hebben in het wild een territorium. 

De leerlingen noteren welke gedragingen te zien zijn bij de woestijnrat en bedenken daar een afkorting voor (zie ethogram hiernaast).

Welke gedragingen in het ethogram behoren tot het territoriumgedrag van de woestijnrat?

1. alleen vp
2. alleen sn en gr
3. alleen vp en ma
4. alleen mw en ma

Is dit een ethogram
en/of een protocol?

1. Zowel een ethogram als een protocol
2. Ethogram
3. Protocol
4. Geen van beiden

Wat weet je van een ethogram?

Wat is ...............waar?

NIET

1. Je schrijft op wat een dier doet
2. Een gedragshandeling wordt omschrijven
3. Je schrijft bijv. op dat een hond agressief is
4. Het is een lijst met beschrijvingen van gedrag

Wat is een ethogram?

1. een lijst met prikkels om gedrag te bestuderen
2. een lijst met handelingen om gedrag te bestuderen
3. daarmee kun je een aardbeving voorspellen
4. een soort grafiek

Wat is een protocol?

1. Je schrijft op wat je van het gedrag vindt
2. Een lijst waarop je kunt zien hoe vaak een gedragshandeling voorkomt bij één dier
3. Je schrijft op wat het dier doet
4. Een lijst waarop je kunt zien hoe vaak een gedragshandeling voorkomt bij alle dieren van één soort