Les 4: inleiding diabetes

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,2

Lesdoelen

Aan het eind van de les ben je in staat om:

• Je kan uitleggen wat de rol is van de verschillende hormonen bij de glucosestofwisseling
• Je kan uitleggen wat de ziekte diabetes mellitus inhoudt
• Je weet het verschil te benoemen tussen diabetes type 1 en type 2

Wat weet je al over diabetes

wat	it's learning toets maken
hoe	individueel
hulp	uit het hoofd
tijd	15 min
Uitkomst	Inzicht krijgen in de kennis die je al hebt over het onderwerp diabetes

Glucosehuishouding

Anatomie van het lichaam

        Welke organen spelen een rol bij 

                               diabetes?

Anatomie van het lichaam

2 hoofdfuncties:

1. productie spijsverteringshormonen

2. productie van hormonen 

- eilandjes van Langerhans

• alfa-cellen: glucagon
• b-cellen: insuline

directe invloed op bloedsuikerspiegel

andere hormonen: groeihormonen en 

glucocorticosteroiden 

Belangrijke termen herhalen

wat	3 sleepvragen maken
hoe	individueel
hulp	uit het hoofd
tijd	5 min
Uitkomst	Je kent de belangrijkste termen bij het onderwerp diabetes

Hoeveelheid suiker in het bloed

Hormoon dat ervoor zorgt dat glucose wordt omgezet in glycogeen

Ziekte door problemen bij de productie van en/of reactie op insuline

Belangrijkste suiker in het bloed

Hormoon dat glycogeen omzet in glucose

glucosegehalte

insuline

diabetes

glucose

glucagon

Glucosehuishouding

wat	Sleepvraag maken
hoe	In groepjes (breakout rooms)
hulp	uit het hoofd
tijd	10 min
Uitkomst	Je kan vertellen hoe de glucosehuishouding in het lichaam gereguleerd wordt en welke hormonen hierbij een rol spelen.

Proces glucosehuishouding bij hoge bloedsuikers

Alvleesklier

Glucose

Glycogeen

Insuline

Bloedsuikerpsiegel gaat omlaag

Lever

Proces glucosehuishouding bij Lage bloedsuikers

Alvleesklier

Glucose

Glycogeen

Glucagon

Bloedsuikerpsiegel gaat omhoog

Lever

Insuline en glucose 

Insuline

Glucagon

Productie  door de bèta cellen

Productie door de alpha cellen

Productie wanneer bloedglucosespiegel stijgt

Productie  wanneer bloedglucosespiegel daalt

stimuleert glucose opname door de cellen

stimuleert glycogeen afbraak in de lever

vorming van eiwitten

Wat is diabetes?

- Andere naam: suikerziekte

- Lichaam kan niet zelf de bloedsuiker in stand houden:

- Maakt helemaal geen insuline meer aan of gedeeltelijk

- Suiker kan niet als brandstof worden gebruikt

-onderscheid tussen type 1 en type 2

Hoe krijg je diabetes?

Ruim 800.000 mensen hebben diabetes!

• Ongezonde leefstijl
  
• Verminderde lichaamsbeweging
  
• Overgewicht
  
• Erfelijkheid/ aanleg
  

Welk type diabetes is insulineafhankelijk?

1. Type 1
2. Type 2

Bij welke van onderstaande antwoorden spreken we van ouderdomsdiabetes?

1. Diabetes type 1
2. Diabetes type 2

Type 2 krijg je alleen als je ouder dan 40 bent.

1. Waar
2. Niet waar

DM-1

kenmerken: 

- - Op jeugdige leeftijd <30 jaar

- Verschijnselen vrij plotseling

- Niet vaak voor in familie

oorzaak: 

- Afweersysteem vernielt cellen die insuline aanmaken

DM-2

Kenmerken:

- meestal >40 jaar

-verschijnselen beginnen langzaam

-vaker voor in familie

Oorzaken:

-overgewicht (BMI>27), -insulineresistentie

Beschrijf een verschil tussen diabetes type 1 en type 2

Symptomen-lange termijn

Afwijking bloedvaten:

• Meer kans op infarct en beroerte
  

Afwijking kleine bloedvaten

• Blindheid en nierproblemen
  

Voetproblemen:

• slechte doorbloeding --> wondjes genezen slecht -->wonden -->amputatie
  

 

Symptomen- korte termijn

• Honger: door verlies energiestof glucose
  
• Diabetische coma: door vetafbraak --> vetzuren
• Teveel glucose in bloed > uitscheiding glucose in urine
  
• Dorst: door teveel vochtverlies
  

Behandeling

- Genezing nog (niet) mogelijk!

- Gezond eten

- Behandeling met medicijnen

- Behandeling met insuline

Behandeling

Behandeling- niet medicamenteus

Voeding: 

• geen snel opneembare suikers
• geen grote hoeveelheid voedsel tegelijk
• energiebeperking bij overgewicht
• beperking van vet voedsel

lichaamsbeweging

• cel gevoelig voor insuline 

Behandeling (2)

Bloedglucose verlagende middelen

• oraal
• insuline 
• GLP-1 analoga

Toepassing orale middelen

• kunnen alleen toegepast worden bij wie de alvleesklier nog wel in staat in insuline te maken
•  insuline indien verandering leefstijl en orale middelen niet helpen

Vooruitblik

• herhaling diabetes
• volgende les ingaan op geneesmiddelen die gebruikt worden bij diabetes
•  voorbereidende opdracht

00:49

Benoem een aantal symptomen waaraan je diabetes kunt herkennen.

00:54

De genoemde complicatie is een

1. langetermijneffect
2. kortetermijneffect

Insuline

Glucagon

Glucose wordt onder invloed van …………………….. omgezet in glycogeen.

Glycogeen wordt onder invloed van ……………………. afgebroken tot glucose.

a.

b.

c.

d.

e.

f.

Bloedsuiker verhoogt

Glucose wordt opgenomen in de lichaamscellen

Overtollig glucose wordt in de lever en spieren opgeslagen als glycogeen

Via de darmwand wordt glucose in het bloed opgenomen

Alvleesklier: bètacellen geven insuline af

Bloedsuiker op het juiste niveau