mavo3 mengsels HS1.4

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Inleiding

Stoffen

Alle stoffen zijn onder te verdelen in zuivere stoffen en mengsels.

Wat is het verschil???

Zuivere stof

Dit is een stof die maar uit 1 soort deeltjes bestaat.

Bijvoorbeeld een staaf puur goud - bevat alleen ...  

goud. Verder niks. 

Bij de Nederlandsche Bank in Amsterdam ligt veel goud. 15 duizend van deze staven.

Dat is veel waard:  zes miljard (6 000 000 000) euro.

Het wordt goed bewaakt :)

Mengsel

Een mengsel is een stof die bestaat uit twee of meer verschillende zuivere stoffen - dus ook twee of meer verschillende soorten deeltjes.

In limonade zitten bijvoorbeeld water, suiker, kleurstof en smaakstof. 

Zuivere stof ook noemen.

Als je ijsblokjes en water bij elkaar doet heb je ...

1. een mengsel
2. limonade
3. een zuivere stof
4. twee zuivere stoffen

Alcohol is een zuivere stof en water is een zuivere stof. Als je ze bij elkaar doet krijg je ...

1. een mengsel
2. NIX18
3. een zuivere stof
4. goud

Onderzoeksvraag

 We willen weten wat voor soort mengsels er ontstaan en onderzoeken wat hun eigenschappen zijn als  we een glas water mengen met:

1. een oplosbare stof (suiker)
2. een niet-oplosbare vaste stof (meel) 
3. een niet-oplosbare vloeistof (olie)

We gaan deze een-voor-een onderzoeken en aan het einde conclusies trekken

 ?  ?  ?

Lever precies vijf foto's in
1x suiker, 2x meel, 2x olie/afwasmiddel

Fotografeer je verslag en lever in
(max. 5 foto's)

Onderzoeksvraag

We wilden weten wat voor soort mengsels er zouden ontstaan.

En we wilden weten wat de eigenschappen zijn.

 ?  ?  ?

Discussie

De mengsels heten:

• oplossing (suiker in water)
• suspensie (meel in water) 
• emulsie (olie, zeep, water)

 ?  ?  ?

Suiker in water is een oplossing

Kenmerken van een oplossing ... 

• het is een vloeistof met daarin opgelost een vaste stof of een gas of een andere vloeistof
• is helder, je kunt er door heen kijken
• kan kleur hebben of kleurloos zijn
• het oplosmiddel is altijd een vloeistof

Meer voorbeelden: water met zout (vaste stof), 

bruisend water (gas, namelijk koolzuurgas opgelost in water) 

en water met alcohol (vloeistof).

Als een stof oplost, vormt die hele kleine deeltjes (moleculen) in het water. Het zijn zulke kleine deeltjes dat de vloeistof helder blijft.

Zal ik hier al toelichten hoe je dit mengsel weer kunt scheiden nl door indampen. Alleen theorie :)

Meel in water is een suspensie

Kenmerken van een suspensie

• fijn verdeelde vaste stof, zwevend in het oplosmiddel
• die na een tijdje bezinkt (naar de bodem zakt)
• het oplosmiddel is een vloeistof

• altijd troebel, je kunt er niet door heen kijken

 Ander voorbeeld: verf

De vaste stof van een suspensie blijft in bolletjes bij elkaar zitten, die zijn veel groter dan de minieme deeltjes in een oplossing. Door de relatief grote bolletjes wordt het mengsel troebel. 

Koen wil je dat ze ook nog iets gaan doen met afschenken? Wat kan er verder nog?

Olie in water is een emulsie

Kenmerken van een emulsie:

• emulsie is een mengsel van fijnverdeelde vloeistoffen, altijd troebel
• een emulgator is nodig om de emulsie (voor eventjes) goed laten mengen

Het afwasmiddel had hier de functie van emulgator. 

Een ander voorbeeld van een emulsie is mayonaise.

Je hebt gezien dat alleen olie niet wil mengen met water. Ook niet na goed roeren, al snel heb je weer een laag olie bovenop en water onderop. Als je zeep of afwasmiddel toevoegt, bindt die zich aan het vet, en die combinatie wil wel mengen met water.

Test jezelf ...

3 snelle vragen om de les af te ronden

Troebel of helder? 

Slepen maar ... 

Troebel

Helder

Suspensie

Emulsie

Oplossing

Welke bevat een emulgator?

1. verf
2. Red Bull
3. mayonaise
4. cappuccino

Na een tijdje bezinkt een deel van de vaste stofdeeltjes ... dan heb je

1. een suspensie
2. een emulsie
3. een zuivere stof
4. genoeg geleerd voor deze les