BVJ 4.3 Bacteriën en schimmels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

Micro-organismen

bacteriën                schimmels

bacterien alleen met een elektronenmicroscoop 

minimale vergroting 1000

Kenmerken bacteriën

• één cel
• erg klein
• 1 of meer zweepharen
• geen celkern: chromosomen liggen los in het cytoplasma

Bacterie met zweepharen

Voortplanting bacteriën

• celdeling (elk halfuur delen)
• 1-2-4-8-16-32-64-128-256, etc

Een bacteriekolonie is wel met het blote oog te zien

Kenmerken

Schimmels

• eencellig of meercellig
• eencellig zijn gisten en meestal eivormig of rond
• meercellige bestaan uit lange draden 

Beschimmeld brood

Schimmeldraden

Gist

Gist is een eencellige schimmel

meestal eivormig of rond

Er groeit een knop aan de gistcel en hieruit groeit een nieuwe gistcel.

Voortplanting meeercellige schimmels

• sporen = cel waar nieuwe schimmel uit komt
• aan uiteinde schimmeldraad
• of onder de paddenstoel
• knopvorming

Paddenstoel

paddenstoelen zijn de vruchtlichamen van een meercellige schimmel. In de paddestoel vormen zich de sporen.

Nut en schade

Bacteriën en schimmels kunnen nuttig en schadelijk zijn.

Zij voeden zich met dode resten van organismen. 

Bij de afbraak van die resten ontstaan 

weer voedingsstoffen voor planten. 

Organismen die dode resten afbreken, 

noem je reducenten.

In onze darmen leven miljarden bacteriën

Zij breken bepaalde voedingsstoffen af en helpen zo met de vertering

Bederven

• Koelen/ vriezen
• Conserveren (luchtdicht, zuur, zout, drogen, pasteuriseren

bacteriële infectie: krentenbaard

Te bestrijden met: antibioticia

schimmelinfectie: zwemmerseczeem

Te bestrijden met: antimycotica

HYGIËNE

biotechnologie

Het gebruik van bacterien in ons voordeel

Antibioticia maakt bacteriën dood: penicilline is een antibiotica gemaakt door een penseelschimmel 

Insuline wordt gemaakt mbv bacterien en is een geneesmiddel bij suikerziekte

aspartaam is een zoetstof gemaakt door bacterien

In wasmiddel zitten eiwitten (enzymen) gemaakt door bacterien

yoghurt en zuurkool krijgen hun smaak door melkzuurbacterien

brood, wijn, bier, schimmelkaas worden gemaakt met gisten en schimmels

Brood rijst door gist

Gist produceert koolstofdioxide en alcohol.

Koolstofioxide is een gas en laat het brood rijzen

De alcohol verdampt bij het bakken

Welke rijken zijn er?

1. bacteriën, schimmels, mens, dier
2. mens, schimmels, planten, bacteriën
3. planten, bacteriën, schimmels, dier
4. planten, bacteriën, schimmels

Wat kwam er als eerst op aarde?

1. Bacteriën
2. Zuurstof
3. Dieren
4. Eencellige planten

Wat heeft een bacterie niet en een dier wel?

1. celwand
2. celkern
3. celmembraan
4. cytoplasma

Stamboom slangen.
Met welk soort vertoont soort 2 de meeste verwantschap?

1. 1
2. 3
3. 4
4. 6

Wat is een ééncellige schimmel?

1. champignon
2. paddenstoel
3. gist
4. zowel a,b als c

Hoe planten meercellige schimmels zich voort?

1. sporen
2. deling
3. bestuiving
4. zaden

Hoe worden bacteriën en schimmels ook wel genoemd?

1. reducenten
2. producenten
3. consumenten
4. families

Waar leven bacteriën en schimmels van?

1. van dode planten
2. van dode dieren
3. van resten van dieren
4. van resten van dode organismen