6.1 Rijk door handel overzee

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H6 Regenten en vorsten

6.1 Rijk door handel overzee

Leerdoel: 

Aan het einde van deze les kun je uitleggen op welke manier de Republiek economische groei doormaakte en wat de gevolgen hiervan waren

Wat we gaan doen vandaag:

• Lessonup over de bloeiperiode van de Republiek in de 17e eeuw 
• Opdracht over Jan Pieterszoon Coen

Over deze paragraaf

• 6.1 en 6.2 vormen samen het verhaal van de bloeiperiode van de Republiek die wij vroeger de Gouden Eeuw noemden. 
• 6.1: economische ontwikkelingen
• 6.2: sociale en politieke ontwikkelingen 

Waarom is de term 'Gouden Eeuw volgens veel mensen in NL niet meer gepast?

Het economische niveau

Wat was er op economisch niveau zo succesvol aan de Republiek?

Het ontstaan van een wereldeconomie

• Succes van de VOC
• Nederlandse export producten: boter, kaas, scheepsbouw
• Amsterdam als stapelmarkt: hier kwamen producten de Republiek binnen en werden zij doorverkocht aan andere landen 
• Sociaal-economisch: doordat er geen koningshuis was in de Republiek en weinig adel, was het relatief makkelijk om rijk te worden en op te klimmen op de sociale ladder

15e - 17e eeuw

• 
  

• Het handelskapitalisme komt tot bloei.

• Er ontstonden wereldwijde handelsnetwerken. 

• Wereldeconomie groeit
  

Specerijen

• Erg interessant, meer smaak, langere houdbaarheid, medicijn.

• Groeit alleen in Zuidoost-Azië.

• Door lange route, met veel tussenhandel zijn specerijen peperduur.

Eerste Nederlanders in Azië

• Cornelis de Houtman komt in 1596 als eerste Nederlander in Oost-Indië aan
  

• Opbrengst net voldoende om de kosten eruit te krijgen, vooral door verkeerde ruilmiddelen.

• Toch is het doel bereikt: een route via Kaap de Goede Hoop is bewezen

Nieuw probleem!

• Steeds meer Nederlandse bedrijven (compagnieën) gaan naar Indië varen.

• Hierdoor ontstaat veel concurrentie tussen Nederlanders onderling

• De prijs van de specerijen daalt hierdoor snel, de winst dus ook

Verenigde Oostindische Compagnie (1602)

• Nederlandse regering (Staten-Generaal) grijpt in.

• Compagnieën moeten samengaan in één bedrijf.

• Hierdoor gaan ze concurrentie tegen en kunnen de winsten ook gebruikt worden in de oorlog tegen Spanje

Doel: monopolie op de specerijenhandel ten oosten van Kaap de Goede Hoop

Hoe?

• Uitschakelen van concurrenten

• Bouwen van handelposten

• Contracten met inheemse vorsten

• Opbouwen van handelsnetwerk in Azië

• Indien nodig: veel geweld

Batavia

Nederlanders stichten op Java de belangrijkste factorij (handelspost) Batavia.
Batavia heet nu weer Djakarta.

Bestuur

• De VOC had zes afdelingen (Kamers).

• De afgevaardigden van de Kamers vormden samen het bestuur van de VOC, de Heren Zeventien. 

VOC

2000 Schepen en 30.000 man personeel

Eerste multinational van de wereld

VOC

• Een multinational, dus buitenlandse ontwikkelingen hadden veel invloed
• Denk hierbij aan oorlogen en andere internationale spanningen 

Van grote invloed op de handel:

• Tachtigjarige oorlog 
• Twaalfjarig bestand (1609 - 1621)
• 1672: Het Rampjaar

De VOC verhandelde vooral

1. Slaven
2. Aardappels
3. Kruiden
4. Maïs

In welk jaar werd de VOC opgericht?

1. 1601
2. 1602
3. 1701
4. 1702

VOC staat voor

1. Vereniging Oost-Indische Compagnie
2. Verenigde Oost-Indie Compagnie
3. Verenigde Oost-Indische Compagnie
4. Verenigde Oost-Indische Campagne

1621 De WIC

De WIC (1621)

• Doel: handelsmonopolie en kaapvaart (oorlog tegen Spanje)

• De WIC handelde in slaven en suiker
  

• De WIC had gebieden in West-Afrika, de Nederlandse Antillen en Suriname in handen.

Driehoekshandel

• Handel in West-Afrika en Amerika

• Mercantilisme: Overheid bemoeit zich actief met de economie van het land. 

• WIC was geen succes

Discussie over standbeeld Jan Pietersz. Coen

https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/5158391/jp-coen-standbeeld-hoorn-tunnel-protest-voc-we-promise

Hamvraag: Hoe ga je in het heden om met gevoelige onderwerpen uit het verleden? 

• Controversiële onderwerpen uit het verleden
• Nieuwe historische inzichten

Wat moet je met het standbeeld van Coen in het heden? 

1. Het standbeeld moet weggehaald worden
2. Het standbeeld moet blijven staan, er verandert niks
3. Je moet extra informatie bieden bij het standbeeld, bijv. door middel van een informatiebordje

Nu gaan jullie aan de slag...

Zoek drie argumenten voor je aangewezen standpunt. Zoek op internet in kranten, nieuwswebsites, geschiedenis websites etc. 

Gebruik betrouwbare bronnen!

standpunt 1

standpunt 2

standpunt 3

Wat moet je met het standbeeld van Coen in het heden? 

1. Het standbeeld moet weggehaald worden
2. Het standbeeld moet blijven staan, er verandert niks
3. Je moet extra informatie bieden bij het standbeeld, bijv. door middel van een informatiebordje

--> 20 minuten voor het formuleren van 3 argumenten

Tweede ronde:

• Groepjes met hetzelfde standpunt komen samen
• Kies de beste 3 argumenten uit

--> Neem hiervoor 5 minuten 

Nabespreking

Welke argumenten zijn er naar voren gekomen bij jullie groepjes?

Wat moet je met het standbeeld van Coen in het heden?

Het standbeeld moet weggehaald worden

Het standbeeld moet blijven staan, er verandert niks

Extra informatie bieden bij het standbeeld