4 havo hoofdstuk 11

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Wat gaan we doen?

• proefwerk bespreken voor het SE
• SE h.3,6,8,9,10 en 11 
• starten nu met hoofdstuk 11
• vanaf eerste week juni gaan we verder met hoofdstuk 3
• weekopdracht in magister 
• vragen via Slack

overheidsproductie H.11 par. 11.1 en 11.2

Doel van deze week:

Wat is het verschil tussen de collectieve -en particuliere sector?

Wat zijn de overheisuitgaven en -inkomsten?

De particuliere sector bestaat uit gezinnen en particuliere ondernemingen. (eigen belang)

privatiseren is het overhevelen van taken van de collectieve sector naar de particuliere sector.

Derde dinsdag van september. Prinsjesdag en de miljoenennota.

Inkomsten

Directe belastingen

inkomstenbelasting

vennootschapsbelasting

Indirecte belastingen

Btw

Accijnzen

Premies sociale zekerheid

belasting

progressief systeem

mensen met een hoger inkomen betalen procentueel meer belasting.

draagkrachtbeginsel

sterkste schouders dragen zwaarste lasten.

profijtbeginsel

profiteer je van een overheids-voorziening dan betaal je hiervoor

https:

Corona en tekort

We hadden een overschot op de begroting........ maar hoe staat het nu met de begroting?

-overheidsuitgaven 

- minder belastinginkomsten

-afname economische groei

Begrotingstekort 

uitgaven zijn groter dan de ontvangsten.

Voor deze week

Checklist paragraaf 11.1 en 11.2 maken en opgaven 11.1, 11.2, 11.3 en 11.5 maken! Tot volgende week!

Via Slack kan je vragen stellen.

paragraaf 11.3

Overschotten, tekorten en schuld

Begrotingsoverschot= begrote rijksuitgaven zijn kleiner dan de begrote rijksontvangsten. 

Als de overheid een begrotingstekort heeft kan zij geld lenen. Ze doet dit meestal door middel van staatsobligaties.

Een begrotingstekort is een vorm van uitgestelde belasting. De toekomste belastingbetalers moeten de rente en de aflossing opbrengen. 

Welke stelling is kloppend bij de
rijksbegroting van Nederland?

1. De grootste uitgavenpost is onderwijs
2. De grootste uitgavenpost is sociale premies
3. De grootste inkomstenpost is belastingen
4. De overheid verwachtte voor 2020 een tekort op de begroting.

De overheid heeft staatsschuld.

Als de overheid een financieringstekort heeft neemt de staatschuld toe!

De overheid leent geld ....

1. door de belastingen te verhogen
2. door staatsobligaties uit te geven
3. bij overheden van andere landen
4. door overheidsaandelen uit te geven

Financieringstekort

inkomsten - uitgaven = begrotingstekort

 - aflossings op de  staatsschuld= financieringstekort

Het Financieringstekort is hetzelfde bedrag als de toename van de staatsschuld.

voorbeeld

Overheidsuitgaven
€257 miljard

waarvan:
rente €10 miljard en de aflossing is €5 miljard

Overheidsinkomsten € 244 mld.

Hoeveel is het begrotingstekort?

Hoeveel neemt de staatsschuld toe?

Hoe groot is het financieringstekort?

Begrotingstekort & -overschot

• Begrotingstekort = uitgaven > inkomsten
• Geld lenen
• Bezuinigen
• Belastingen verhogen
• Begrotingsoverschot = inkomsten > uitgaven
• Schuld aflossen
• Meer uitgeven

collectieve lasten

De collectieve lasten zijn alle bedragen die we min of meer verplicht afdragen aan de collectieve sector. Het gaat daarbij om de som van de belastingen, sociale premies en enkele niet-belastingen (zoals binnenlandse aardgasbaten en milieuheffingen).

Waneer je de collectieve lasten uitdrukt in een percentage van het BBI spreken we van colectievelastendruk

Wanneer krijgt de overheid inkomsten?
(meerdere antwoorden zijn mogelijk)

1. bij de aankoop van alcohol
2. bij een bekeuring
3. bij de aankoop van benzine
4. bij de aanschaf van een computer

huiswerk deze week

maken checklist 11.3