4.2 De voedselproductie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Hou je van ananas op pizza?

Ja

Nee

Ik hou niet van pizza!

Uit welk werelddeel komt de ananas die op je pizza zit?

1. Europa
2. Azië
3. Zuid-Amerika
4. Australië

4.2 Voedselproductie

Lesdoelen

• Je weet hoe de voedselafdruk groter wordt;

• Je weet wat schaalvergroting en intensivering zijn en hoe je duurzamer voedsel kunt produceren;
  

• Je begrijpt waarom er steeds meer ruimte nodig is om voedsel te telen en op welke manier we duurzamer met voedsel om kunnen gaan.

Welk voedsel kun je het beste eten om je voetafdruk te verkleinen?

1. Voedsel met zoveel mogelijk calorieën per 100 gram.
2. Voedsel met zo weinig mogelijk calorieën per 100 gram.
3. Dat hangt er vanaf hoeveel ruimte nodig is voor de productie ervan.
4. Dat maakt niet uit. Het gaat niet om wat je eet maar om hoeveel.

"Voor de productie van 1 kilo vlees is 50 tot 250 m2 nodig."
Waarom is die ruimte nodig?

Voedsel en voetafdruk

• Iedereen op de wereld heeft voedsel nodig. Sommige mensen eten wel meer dan anderen.
  
  
• Voedsel verbouwen kost ruimte. 
  
  
• Sommige soorten voedsel kosten meer ruimte dan andere.
  
  
• Sommige soorten voedsel leveren ook meer energie dan andere.
  
  
• Wat je eet bepaalt voor een groot deel je voetafdruk.
  

Voedsel meten we in calorieën (afgekort: cal). Een calorie is een soort brandstof. Hoeveel calorieën je eet, kun je vergelijken met hoeveel liter benzine je in een auto tankt. Sommige producten hebben meer calorieën dan andere. Hoe kom jij aan al jouw calorieën?

Aardappel

75cal per 100gr

Brood
200cal per 100gr

Rundvlees

290cal per 100gr

Eieren

140cal per 100gr

Sla

15cal per 100gr

Hier is het duidelijk: het graan waarvan jouw brood wordt gemaakt, heeft ruimte nodig om te groeien.

Hier zit het anders. Deze biefstuk heeft ook ruimte nodig om rond te lopen, maar moet zelf ook eten. En hoe zit het als je melk van een koe drinkt?

Wat gaat er waarschijnlijk gebeuren met arme landen die rijker worden?

1. Ze gaan meer vlees eten. Hun voetafdruk groeit.
2. Ze gaan meer vlees eten. Hun voetafdruk blijft hetzelfde.
3. Ze gaan minder vlees eten. Hun voetafdruk groeit.
4. Ze gaan minder vlees eten. Hun voetafdruk krimpt.

Wat verandert er in de voedselindustrie?

Best veel. We kijken naar schaalvergroting, intensivering en biologisch voedsel.

Biologisch

Biologische landbouw gebruikt minder bestrijdingsmiddelen en geeft dieren meer ruimte.

Schaalvergroting

Bedrijven maken heel veel van hetzelfde soort voedsel. Ze kunnen dit zo veel efficiënter doen

Intensivering

Bedrijven die aan intensivering doen gebruiken kennis en geld voor een hogere opbrengt. Dit zit vol met moderne technologie.

Schaalvergroting

• Bij schaalvergroting maken ze een heel groot bedrijf wat één soort voedsel produceert.
  
  
• Dit scheelt geld. Boeren hoeven zo minder verschillende machines aan te schaffen om al het werk te doen.
  
  
• Ook proberen de boeren zoveel mogelijk opbrengst te halen van een dier of een hectare grond. Dit heet intensivering
  
  
• Door maar één gewas te laten groeien, neemt de biodiversiteit af. Dat betekent dat er minder soorten planten en dieren voorkomen op aarde. Gewassen of dieren waar we niets aan hebben, sterven uit.
  

Schaalvergroting

 Dit is makkelijk voor de

  boeren. Ze kunnen enorme

  stukken land in één keer

 oogsten. Alleen groeit

hier ook niks anders meer.

Zonder schaalvergroting

Hier groeien veel meer

soorten planten. Dit is goed  

voor de biodiversiteit, maar    

het werk van de boer    

wordt wel moeilijker  

en duurder

Duurzame voedselproductie 

1. Minder weggooien 

2. Biologische landbouw (geen / minder kunstmest en bestrijdingsmiddelen gebruiken)

3. Genetische modificatie (gewassen aanpassen zodat ze tegen droogte en ziekten kunnen). Voorbeeld?? 

4.Ruimte besparen door voedselfabrieken

Zijn de volgende stellingen goed of fout?
I. Met genetische modificatie wordt de opbrengst van een gewas vergroot.
II. Als gevolg van schaalvergroting zijn er nu minder boerenbedrijven dan vroeger

1. I is goed, II is fout
2. I is fout, II is goed
3. Beide zijn goed
4. Beide zijn fout

Door de focus op een beperkt aantal gewassen te hebben zal de biodiversiteit

1. Toenemen
2. Afnemen

Koppel de tekstjes en foto's aan de juiste

manier van voedsel verbouwen.

Biologisch    

Schaalvergroting

.

Intensivering

Dit vind ik zelf

het beste idee!

Goed voor dieren, slecht voor de voetafdruk

Gigantische bedrijven zijn efficiënter

Dat was het!

Ga nu voor jezelf na of je alles begrepen hebt.

Rechts zie je de onderwerpen die in deze les behandeld zijn. Ben je klaar voor de toets, of heb je hier nog hulp bij nodig? Sleep de leerdoelen naar de vakjes hieronder.

NEE!

Ik begrijp dit

echt niet

Ik vind dit nog steeds
heel moeilijk

Ik begin het

te snappen!

Volgens mij begrijp

ik dit!

JA!

Kom maar door

met het volgende

onderwerp!

Je weet hoe voedsel de voetafdruk beïnvloedt

Je begrjipt waarom er steeds meer ruimte nodig is om voedsel te produceren.

Je weet wat schaalvergroting en intensivering zijn en hoe
je duurzamer kunt produceren.

Aan de slag

H4.2 
Sta je hoger dan een 7?
Dan mag je opdracht 1 en 2 overslaan.