woensdag 10 februari

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Deze les: 

- Uitleg versvormen 

- Oefenen met gedichten analyseren 

- Bespreking in de klas 

Vaste versvorm 1: het sonnet

- ontstaan in Italië tijdens de Renaissance

- veel gebruikt door Shakespeare 

- in Nederland o.a. door P.C. Hooft  (1581-1674), Slauerhoff (1898-1936) en nog vele anderen (bv gisteren, PC Hooft) 

- kenmerken: 14 regels (2x4, 2x3), rijmschema  abab baab cdc dcd, wending in het tweede deel (laatste 6 regels), van oudsher liefdesgedichten 

Limerick 

- Een limerick is een dichtvorm van vijf regels met een vrij strak metrum

- Het rijmschema is a a b b a.

- In de eerste regel wordt (meestal) een persoon of dier geïntroduceerd met een plaatsnaam die meestal gekozen wordt vanwege het rijm. 

- Een limerick heeft vaak humoristische of dubbelzinnige inhoud. 

- De laatste regel is de clou.

Haiku 

- Japanse dichtvorm 

- 3 regels, met een vaste verdeling van lettergrepen:  5 - 7- 5 

- drukt een ogenblikservaring uit 

- natuur is vaak het thema 

Bladeren vliegen

voor het huis over het veld,

verrukt is de kat.

op een dorre tak

is een kraai nog blijven zitten

in de herfstavond

Vrije verzen 

- ontstaan vanaf de 19de eeuw 

- 'moderne poëzie'

- poëzie waarin geen vaste regels zijn, zoals bij het sonnet. 

Dus geen vaste regellengte, geen vast ritme, geen rijmverplichting. 

- De vorm van het gedicht kan symbolisch zijn voor de betekenis

Denkend aan Holland

zie ik breede rivieren

traag door oneindig

laagland gaan,

rijen ondenkbaar

ijle populieren

als hooge pluimen

aan den einder staan;

en in de geweldige

ruimte verzonken

de boerderijen

verspreid door het land,

boomgroepen, dorpen,

geknotte torens,

kerken en olmen

in een grootsch verband.

de lucht hangt er laag

en de zon wordt er langzaam

in grijze veelkleurige

dampen gesmoord,

en in alle gewesten

wordt de stem van het water

met zijn eeuwige rampen

gevreesd en gehoord.

Herinnering aan Holland 

Hendrik Marsman

1936