Taalverzorging 2.1- 2.2- 2.3

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Taalverzorging 2.1- 2.2- 2.3

Lesdoelen:

• Ik kan werkwoorden vervoegen in de tegenwoordige tijd, verleden en voltooide tijd
  
• Ik weet het verschil tussen sterke en zwakke werkwoorden.
  
• Ik weet hoe ik een voltooid deelwoord als bijvoeglijknaamwoord moet spellen

Check in .......heb ik nog instructie nodig. 

Je vult de 10 zinnen in. 

Heb je 8 of meer zinnen foutloos gemaakt, dan kun je meteen aan de slag met de opdrachten van les 3.

Zo niet, dan doe je gezellig mee met de instructie!

Antwoorden

1. Meester Tom voorspelt regen en wind.

2. Gisteravond klapten de toeschouwers voor de musical.

3. Mijke zal zeker naar het feest gaan.

4. Waarom vermoedt het zusje van Amjad dat?

5. De paarden draafden vorige week nog in de wei

6. De inmiddels beantwoorde mail heeft Daniëlle bereikt.

7. Iris en Tess hadden gisteren geen tijd.

8. De geschudde kussens liggen er prachtig bij in het licht.

9. Ben en Suheil durfden vorige week van de hoogste duikplank.

10. Xavi’s moeder verbindt mijn verstuikte enkel.

Wissel je blaadje met een klasgenoot

Ik- vorm: meestal hele werkwoord -en:

Werkwoord | ik-vorm

dansen         -      dans

leiden            -        leid

lopen             -       loop

leven             -        leef

Vervoeg volgens schema

dansen: ik dans

                  jij danst

                  hij danst

                  wij dansen

Hoe je de jij- vorm in de tegenwoordige tijd schrijft, hangt af van de plek van het werkwoord in de zin:​

> werkwoord achter ‘jij’ of ‘je’:  ik-vorm + t​
Jij loopt altijd door   |      Jij wordt later boer

> werkwoord voor ‘jij’ of ‘je’ (jij/je onderwerp):       ik-vorm 

Loop jij altijd door?  |      Word jij later boer?

je en jij 

je/jij erachter dan geen -t

Soms staat ‘je’ achter de pv, maar is het ondw niet ‘je’. ​

‘Je’ wordt in dat geval gebruikt om een bezit aan te geven. Je schrijft dan de ik-vorm + t. 

> Houd jij van geitenmelk?
> Houdt jouw zus van geitenmelk?

jij/je geen onderwerp

Instructie werkwoordspelling

Tip: Vervang de pv door lopen of smurfen

Persoonsvorm in vt

1. Wat is het hele werkwoord?
2. Haal '-en' van het werkwoord af
   
3. De laatste medeklinker die overblijft zoek je op in "taxi-kofschip"
4. Staat de medeklinker wel in taxi-kofschip? ik- vorm+ te(n)
   
5. Staat de medeklinker niet in taxi-kofschip? ik-vorm+ de(n)

Wat is het voltooid deelwoord?

Het is een werkwoord in een zin.

Ook hier moet je kijken of het zwak of sterk is.

Een voltooid deelwoord vertelt dat iets klaar is of afgelopen. 

Hoe herken je een voltooid deelwoord in de zin? 

1. Er staan ALTIJD twee werkwoorden in een zin. 

 

Het hulpwerkwoord is altijd: zijn, hebben of worden.

2. Begint vaak met ge, be, ont, ver, her

Ik HEB GEwerkt 

Ik BEN te laat GEkomen

Hij WERD netjes ONTvangen 

Ik HEB GEwerkt 

Ik BEN te laat GEkomen

Hij WERD netjes ONTvangen 

Hoe herken je een voltooid deelwoord in de zin? 

2. Begint vaak met ge, be, ont, ver, her

1. Er staan ALTIJD twee werkwoorden in een zin. 

 

Het hulpwerkwoord is altijd: zijn, hebben of worden.

Ik HEB GEwerkt 

Ik BEN te laat GEkomen

Hij WERD netjes ONTvangen 

Hoe herken je een voltooid deelwoord in de zin? 

VOLTOOID DEELWOORD

van zwakke werkwoorden

Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden vorm je meestal door ge- voor de stam te zetten en een -d of -t erachter.

PAS OP: eindigt de stam al op een -d of -t dan komt er GEEN extra -d of -t achter.

• Wat is het hele werkwoord?
  
• Haal '-en' van het werkwoord af
  
• De laatste medeklinker die overblijft zoek je op in taxi-kofschip
• Staat de medeklinker wel in taxi-kofschip? ik- vorm + t
• Staat de medeklinker niet in taxi-kofschip? ik-vorm + d

VOLTOOID DEELWOORD

van zwakke werkwoorden

PAS OP: als het hele werkwoord al begint met ge-, be-, ont-, her of ver- hoef je er geen ge- meer voor te zetten.

VOORBEELD:

boffen	boff	geboft
piepen	piep	gepiept
wandelen	wandel	gewandeld
leven	lev	geleefd
vertellen	vertell	verteld
gebruiken	gebruik	gebruikt

Bij sterke werkwoorden eindigt het voltooid dw vaak op -en.

zwemmen - zwom - gezwommen

lopen - liep - gelopen

bij zwakke gaan we kijken of er een t of een d achterkomt! 

Stappenplan:

1. Kijk het hele werkwoord!!!

2. Haal dan -en eraf voor de stam

3. Kijk naar de laatste letter

4. Gebruik het 't ex kofschip

5. Of maak het woord langer 

DUS: 

laatste letter staat in het kofschip:t 

laatste letter staat niet in het kofschip: d 

 

Wat is het verschil?

vergrote - vergrootte

bestede - besteedde

verbrede - verbreedde

Voorbeeldzinnen

• We kunnen de vergrote foto in de winkel afhalen.
• De fotograaf vergrootte onze foto van de bruiloft.
• Het bestede bedrag kun je declareren.
• De docent besteedde veel aandacht aan de werkwoordspelling.
• Het verbrede pad zag er goed uit.
• Gisteren verbreedde de tuinman het pad. 

Voltooid deelwoord bijvoeglijk gebruiken?

Schrijf het zo kort mogelijk!

Wat hij ... is dat je op tijd moet komen.

1. bedoelen
2. bedoeld
3. bedoelt
4. bedoeldt

Ik (eten) altijd weinig in de ochtend.

De kerktoren is verlicht.
De _____ kerktoren.

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

Wat is het voltooid deelwoord van:
vrezen

1. gevreest
2. gevreesd

(Onthouden) goed wat er is verteld!

(Worden) je trainer net als Frank de Boer ontslagen?

De kleding is zelf ontworpen.
De zelf _____ kleding.

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

Ik .. (winkelen) in de Intratuin.

1. winkelte
2. winkelde
3. winkeldde
4. winkelten

Wat is het voltooid deelwoord van:
bloeien

1. gebloeit
2. gebloeid

Hij ... (kruiden) de vis en bakte deze daarna goudbruin.

1. kruide
2. kruidde
3. kruidden
4. kruiden

Wat is het voltooid deelwoord van:
schaken

1. geschaakt
2. geschaakd

Fleur ... leuke projecten

1. ontwikkeld
2. ontwikkelt
3. ontwikkeldt
4. ontwikkelen

Aan de slag