Les 5 Fake news en Deepfake

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 2

Digitaal Burgerschap

Fake news en 

Deep Fake

Leerdoelen: 

Aan het einde van de les: 

- weet je welke vormen van nepnieuws er zijn

- weet je hoe je nepnieuws herkent

- weet je hoe deepfake werkt

Waarom is dit belangrijk? Zelfredzaam zijn en kunnen functioneren in een digitale wereld. 

Het onderwerp Fake news en complottheorieën maakt onderdeel uit van Digitaal Burgerschap:

"Hoe blijf ik menselijk in een Digitale wereld"

Past daarmee in het rijtje: online identiteit, AI en algoritmes, digitale vaardigheden ("doe je digiding").

Volgende week: Cybercrime

Ik weet wat ik moet doen om burgerschap af te ronden en dat gaat me lukken?

😒🙁😐🙂😃

Fake news? Wat, hoe, waarom, gevolgen?

Docent stel bij het opstellen van de mindmap didactische vragen zoals:

Wat is volgens jullie fake news?

Waarom maken mensen fake news?

Hoe wordt fake news verspreid?

Hoe lang bestaat fake news al?

Wat is deep fake?

Wat zijn de gevolgen van nepnieuws?

Weke invloed zou fake news kunnen hebben op jouw online identiteit?

Wat denk jij, neemt de verspreiding van de komende jaren toe?

Welke gevolgen heeft het verspreiden van fake nieuws voor de samenleving?

- Misinformatie: als een journalist per ongeluk schrijft dat sprake is van 21 doden, terwijl dat er feitelijk 12 zijn,

dan is dat misinformatie. De informatie klopt niet, maar de journalist probeerde niet bewust te misleiden.

Misinformatie is geen nepnieuws.

- Desinformatie: nepnieuwsberichten zijn nieuwsberichten die bewust en aantoonbaar onwaar zijn én de lezer

kunnen misleiden. Omdat deze berichten willen misleiden is het belangrijk deze te herkennen

Wat betekent Fake news?

Nepnieuws is misleidende informatie die wordt verspreid om geld te verdienen of om de mening van het publiek te beïnvloeden. 

Fake news = nep nieuws 

- Informatie die bewust misleidend of onjuist, verpakt als nieuwsbericht.

Redenen voor nepnieuws; 

* grappig zijn (De Speld/ Lucky TV) 

* aandacht krijgen

* meningen te beïnvloeden om draagvlak te krijgen (verkiezingen, oorlog, etc)

* om geld te verdienen (hoe meer clicks hoe meer geld er verdiend wordt)

Fake news

Het bestaat duizenden jaren, maar wordt sneller verspreid dan vroegen. Het wordt onder andere verspreid op de sociale media

Gevolgen: 

- je weet niet meer wie je kan geloven en

- je kan dingen geloven die niet kloppen waardoor het lastiger is

om een mening te vormen.

Blijf zelf kritisch denken en laat je niet teveel beinvloeden. Hoe? 

Halt  

Ho = Voel je hevige emoties of verbazing bij het lezen van een bericht of de sterke behoefte het te delen? Stop. Druk op pauze en pas de volgende vaardigheden toe.

hAlt -ANALYSEER DE BRON

* bekijk wie het bericht deelt door simpelweg met je muis over de foto van de bron te zweven of op de foto te klikken (telefoon).

Stel jezelf hierbij twee vragen:

1 Is deze bron wie/wat ik verwachtte?

2 Is deze bron betrouwbaar genoeg om het bericht te delen zonder verdere controle?

hAlt - ANALYSEER DE BRON (2)

Tip: Gebruik Wikipedia

De meeste grote publicaties hebben een Wikipedia-pagina (als niet in het Nederlands, dan wel in het Engels). Vind je geen Wikipedia-pagina? Dat kan een teken zijn dat de bron niet betrouwbaar is.

Is er wel een Wikipedia-pagina, stel jezelf dan de volgende vragen terwijl je die globaal doorleest:

1 Is deze bron wat ik verwachtte?

2 Is er iets dat deze bron onbetrouwbaar maakt?

3 Heeft deze bron de expertise en/of middelen om (primair) onderzoek te doen naar het onderwerp van het bericht?

haLt -LOKALISEER BETERE BERICHTGEVING

Skill: Nieuws zoeken en vergelijken

Vertrouw je de bron van een bericht niet? Zoek het onderwerp met eventueel een paar steekwoorden op in een zoekmachine (bijvoorbeeld Google) en onderzoek of andere nieuwsmedia hetzelfde melden.

halT - TRACEER ORIGINELE CONTEXT

Controleer de datum

Context is belangrijk bij het verifiëren van berichten. De datum waarop het artikel is gepubliceerd is een centraal onderdeel van die context: als het bericht niet recent is, kan de informatie verouderd zijn. 

 1 Is de titel neutraal?

 2 Wie is de auteur?

 3 Wat is de datum?

 4 Wie publiceerde het nieuws?

 5 Wat zijn de bronnen?

 

 6 Kloppen de links?

 7 Welke reden had de auteur?

 8 Wat zijn de vooroordelen?

 9 Hoe is de info voorgesteld?

 10 Is er beeldmateriaal? 

TIP: lees verder dan de titel

TIP: zoek online naar de auteur

TIP: Controleer! Oud nieuws? 

TIP: Lees over de bron en bekijk andere bronnen. 

TIP: Kloppen de links? Bezoek website

TIP: Reclame, mening, grap?

TIP: Praat er met anderen over

TIP: Schrijffouten, bewerkt?, !!!!!, etc 

TIP: Is het beeldmateriaal bewerkt? Google images - Check!

10 vuistregels om nep nieuws te herkennen: 

Opdracht 7.1: Fact Check

7.1 Ali B

Controleer het bericht

Waar of niet waar

Schrijf het antwoord op in je portfolio. 

Denk aan het ezelsbruggetje HALT

Laat de studenten ontdekken wat voor een nieuwsbron ninefornews is. Wanneer je via Google zoekt naar

ninefornews, kom je meerdere bronnen tegen die zeggen dat zij nepnieuws verspreiden.

Het klopt dat 18 september 2022 de koudste ooit was, maar niet dat de klimaatmaatregelen werken. Er is wel

opwarming, maar tegelijkertijd zijn de extremen ook erger, dus zijn er ook koudere dagen. Als je kijkt naar het

gemiddelde van een heel jaar, stijgt de temperatuur alsnog.

Opdracht 7.2: Fact Check

7.2 Zwanger? 

Controleer het bericht

Waar of niet waar

Schrijf het antwoord op in je 

portfolio. 

Denk aan het ezelsbruggetje HALT

Niet WAAR

Opdracht 7.3: Fact Check

7.3 Loterij

Controleer het bericht

Waar of niet waar

Schrijf het antwoord op in je 

portfolio. 

Denk aan het ezelsbruggetje HALT

https://news.sky.com/story/colorado-man-wins-1m-lottery-prize-twice-in-one-day-with-the-same-numbers-11980604

WAAR

Nepnieuws actief opsporen en verbieden of Vrijheid van meningsuiting?

opsporen en verbieden

vrijheid van meningsuiting

Stel nepnieuws wordt verboden. Wie bepaalt wat nep nieuws is?

1. Overheid
2. Bedrijven
3. Burgers onderling
4. Computer

Opdracht 8: Fake News 

Beantwoord de volgende 2 vragen: 

1 Nepnieuws moet verboden worden 

Wat vindt jij van deze stelling?

Schrijf jouw antwoorden in je portfolio, noem argumenten voor en tegen, en leg uit waarom jij vindt wat jij vindt!

2 Waarom is nepnieuws een probleem en hoe zou jij dit probleem oplossen?

Waar denk je aan bij het woord deepfake?

Raden welk gezicht echt is?

https://www.whichfaceisreal.com/index.php

https://www.whichfaceisreal.com/index.php

Deep Fake 

Deep fake wordt gemaakt door artificial intelligence 

Het wordt gebruikt voor het maken van bijvoorbeeld een bedrijfsfilm of reclame of om te misleiden.

Ga naar: Wat is deepfake? 

Doorloop de slides met uitleg over Deepfake en bewegende beelden.

https://npokennis.nl/story/77/wat-is-deepfake?at_medium=sl&at_campaign=ntr_npo_kennis_stories&at_platform=google&gad_source=1

Schema Zelf werken!

Wat moet je doen?	Opdrachten afmaken en in je portfolio opnemen - -> Modules doejedigiding! opdracht 6!
Hoe moet je het doen?	Thuis, als je nog niet klaar bent
Hoeveel tijd heb je ervoor?	Tot volgende week.
Uitkomst?	Je portfolio is up to date
Hulp vragen aan?	Docent, via teams

Zelf werken: 

Leerdoelen: 

Leerdoelen behaald?

 

- weet je welke vormen van nepnieuws er zijn

- weet je hoe je nepnieuws herkent

- weet je hoe deepfake werkt

 

Hoe vonden jullie de les? Wat geleerd? Voldoende inspirerend?

😒🙁😐🙂😃

Tot de volgende keer! 

Dan hebben we het over: 

Cybercrime

Als je de opdrachten nog niet af heb! Maak ze thuis en lever ze voor de volgende les in!