7.2 Populaties

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

7.2 Populaties 

vandaag 

• herhalen bss 1: organismen 
• leerdoelen  
• lezen bs 2 
• uitleg bss 2: Populaties 
• maken opdrachten 
• bespreken opdrachten 
• afsluiten 

herhalen leerdoelen van bs 1 

1. De verschillende organisatieniveaus in de ecologie benoemen
2. Voorbeelden beschrijven van (a)biotische factoren
3. Conclusies trekken a.d.h.v. het tolerantiegebied van organismen

Welke factor is 's nachts meestal de beperkende factor voor de fotosynthese?

1. water
2. zuurstof
3. koolstof
4. licht

Een vos uit de woestijn ziet er heel anders uit dan een vos in een poolklimaat. Wat zijn kenmerken van een woestijnvos?

1. Kleine oren en een witte vacht
2. Kleine oren en een bruine vacht
3. Grote oren en een bruine vacht
4. Grote oren en een witte vacht

Prooidier

1. Biotisch
2. Abiotisch

Temperatuur

1. Biotische factor
2. Abiotische factor

Merels en mussen die leven in het zelfde bos behoren tot dezelfde populatie.

1. juist
2. onjuist

Een meer is een voorbeeld van een ecosysteem

1. juist
2. onjuist

Wat is geen biotische factor die invloed heeft op de reiger?

1. De temperatuur van het water dat koud aanvoelt
2. De vissen die als voedsel dienen
3. De grassen het water schoonmaken
4. De bodemdiertjes die als voedsel voor de vissen dienen

De weegbree
De weegbree is een tredplant. Hij komt vooral voor op plaatsen waar wordt gelopen. Daardoor verandert de bodem. De bodem is een abiotische factor, die op zijn beurt bestaat uit andere abiotische factoren.

3a. Noteer drie van deze factoren.

De grote weegbree (Plantago major) kwam oorspronkelijk voor in Europa en Noord- en Centraal-Azië, maar tegenwoordig komt hij over de hele wereld voor. De oorspronkelijke bewoners van Amerika noemen hem ‘het voetspoor van de blanke’.

3b. Welke biotische factor heeft een rol gespeeld bij de verspreiding van de grote weegbree over de aarde?

Wat zijn tolerantiegrenzen?

1. Een zone waar een organisme kan overleven.
2. De grens waarbij een organisme het best overleefd.
3. Aanpassingen die een soort ondergaat om te kunnnen overleven.
4. Minimum- en maximumgrens van een abiotische factor.

Er is een verband tussen de tolerantie en het areaal van een soort.

Bekijk de afbeelding. Welke soort heeft het grootste tolerantiegebied?

1. soort A
2. soort B
3. soort C
4. soort D

Welke soort heeft de grootste tolerantie voor watertemperatuur

1. Lemna minor
2. Lemna turionifera
3. Spirodela ployrhiza

Tolerantie voor zout

In de grafiek in de afbeelding is de dichtheid van drie verschillende algen weergegeven:

in een rivier, in een riviermonding en in zee 

Welke alg heeft de breedste tolerantie voor zout?

 

1. soort I
2. soort II
3. soort III

Tolerantie en de verspreiding van een soort hangen nauw samen.

6a) Welk verband is er tussen de grootte van de tolerantie en de grootte van het verspreidingsgebied van een soort?

Leerdoelen Bs 2 Populaties 

• Je kunt binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden. 
• Je kunt de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven. 

Lezen 

Lees basisstof 7.2 Populaties 

 blz 169 t/m 172

Relaties tussen populaties

Relaties tussen individuen, deze kan gericht zijn op: 

-- competitie / concurrentie 

• leidt tot specialisatie 

-- coöperative 

• soms hebben verschillende soorten een langdurige relatie met elkaar = symbiose 

vormen van symbiose

Aantekening 

voorbeelden mutualisme 

Nijlkrokodil

–Eet normaal beesten

–Staat vogel toe in zijn mond rond te lopen

Krokodilvogel

–Verwijdert parasieten en voedselresten uit mond krokodil

–Eet parasieten (o.a. bloedzuigers)

Korstmossen, bestaan uit:

1) Algen --> Maken organische stoffen (suikers) m.b.v. fotosynthese

2) Schimmel --> Zorgt voor water en mineralen

                            --> Komt via alg aan organische stoffen

voorbeelden commensalisme 

Clownfish

–Schuilplek tussen zeeanemoon

–Heeft slijmlaag tegen netelcellen anemoon

Zeeanemoon

–Geen voordeel, geen nadeel

Zuigvis

-Reist mee met haai

Haai

- Geen voordeel of nadeel

voorbeelden parasitisme

Vogellijm of maretak onttrekt water en voedingsstoffen / voedingszouten aan de gastheer

Maken 

Opdracht 9 en 10

Wat weet je nu al over symbiose?

Leerdoelen Bs 2 Populaties 

• Je kunt binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden. 
• Je kunt de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven. 

lezen 

blz 173 t/m 174

Wat denk je? 

De populatiegrootte is afhankelijk van een aantal factoren. 

Sleep de termen naar de juiste plaats in het schema.

populatiegrootte

immigratie

sterftecijfer

geboortecijfer

emigratie

Geef de definitie van het begrip populatiedichtheid.

Populatiedichtheid

=het gemiddelde aantal individuen per oppervlakte (land) of volume (water) eenheid.

de populatiegrootte schommelt meestal rondom een biologisch evenwicht (BiNaS 93...)

Factoren die van invloed zijn op de populatiedichtheid kunnen op hun beurt weer van de populatiedichtheid afhankelijk zijn (en daardoor de populatiedichtheid regelen).

Sleep de factoren naar de juiste categorie.

dichtheidsafhankelijke factoren

dichtheidsonafhankelijke factoren

ziekte

sneeuwval

concurrentie

overstroming

parasitisme

temperatuur

voedselrelaties

Factoren van invloed op populatiedichtheid: 

• Dichtheidsafhankelijke factoren: prooi, parasitisme, ziekte, voedselconcurrentie. → werkt via negatieve terugkoppeling wat zorgt voor biologisch evenwicht. 
• Dichtheidsonafhankelijke factoren: klimaat , ramp, activiteit mens→ toeval en heeft dus geen terugkoppeling.
•  Vreemde soorten

Deze factoren beïnvloeden het geboortecijfer, sterftecijfer en emigratie of immigratie.  

Bekijk het diagram

In dit ecosysteem lijkt er sprake te zijn van een dynamisch evenwicht tussen een predator en zijn prooi

Bestudeer het diagram en beantwoord de vragen op de volgende slides

Geef een verklaring voor het feit dat populatiedichtheid konijnen in het jaar 1974 daalt.

In een predator-prooi evenwichtsdiagram is de piek van de predatordichtheid in de tijd altijd later dan de piek van de prooidichtheid.
Leg dit uit.

uitheemse soorten

= soorten die van oorsprong niet in het gebied voorkomen. Sommige kunnen zich vestigen en verspreiden.

Exoot = Als de mens voor introductie heeft gezorgd

Exoten

Populatiegroei invasieve soort 

• Begin exponentiële groei;  hulpbronnen onbeperkt en ontbreken van natuurlijke vijand. (J-curve) 
• Dan wordt draagkracht bereikt en stelt zich biologisch evenwicht in
• Draagkracht: De maximale populatiegrootte die over langere tijd in een bepaald gebied kan worden gehandhaafd.

Maken 

Opdrachten 11 t/m 13 

afsluiten 

Van welke vorm van symbiose is hier sprake?

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Omschrijf het voordeel voor de bij.
Omschrijf het voordeel voor de plant.

Van welke vorm van symbiose is hier sprake?

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Wanneer spreken we van een biologisch evenwicht?

1. Als de populatiegrootte altijd hetzelfde is
2. Als de populatiegrootte een populatiegrootte is
3. Als de populatiegrootte rond een gelijke waarde schommelt
4. Als de dieren in een populatie even zwaar zijn

In een jong ecosysteem zijn nog veel niches vrij. Soort X vestigt zich in een jong ecosysteem in een vrije niche. Er is geen sprake van concurrentie, predatie en ziektes.

Volgens welke curve zal deze groei van deze soort waarschijnlijk verlopen?

1. 
2. 

Bekijk het voedselweb hiernaast. Leg aan de hand van een voorbeeld uit dat er tussen sommige soorten sprake is van concurrentie

Heb je de leerdoelen gehaald?
Kan je binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden?
Kan je de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven?

😒🙁😐🙂😃