T5B5 Neurale regulatie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Regeling

5.5 Neurale regulatie

Hormonen worden gemaakt door:

1. endocriene klieren
2. exocriene klieren
3. beide soorten klieren

Alvleesklier

Glucose

Glycogeen

Insuline

Glucagon

Bloedsuikerpsiegel gaat omlaag

Bloedsuikerpsiegel gaat omhoog

Lever

Binas 88A

Receptor

Effector

CZS

Motorische zenuwcel

Sensorische zenuwcel

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe impulsgeleiding plaatsvindt.
• Je kunt beschrijven hoe impulsoverdracht plaatsvindt. 

Wat is het verschil tussen een prikkel en een impuls? (er zijn 2 antwoorden goed)

1. Een prikkel is informatie uit de omgeving
2. Een impuls is informatie uit de omgeving
3. Een prikkel is een elektrisch stroompje
4. Een impuls is een elektrisch stroompje

Ontstaan impuls

In zintuigcellen  kan een impuls ontstaan doordat de prikkel ervoor zorgt dat natriumkanaaltjes open gaan. 

Of 

Er komt een reactie  door binding neurotransmitters op de receptoren bij de synaptische spleet. 

 

belangrijk in dit verhaal

K⁺/Na⁺-ionen zorgen voor een elektrische lading

ionen? ? watte?? 

Wat zij ionen?

Een ion is een een deeltje met een positieve of negatieve lading.

- in biologie synoniem aan een opgelost

   zout / waterige oplossing 

impulsgeleiding 

impuls gaat zo het hele axon over tot de volgend cel... 

is de impulsoverdracht 

ladingsverschil:

Bij een zenuwcel in rust heeft het cytoplasma een negatieve elektrische lading ten opzichte van de buitenkant van de cel.

Het verschil is +- 70 milivolt.

Dit noemen we het rustpotentiaal.

Ionen

- In het cytoplasma meer K+ ionen.

- Buiten cel meer Na+ ionen.

- Binnen de cel meer negatief geladen ionen waardoor negatieve lading binnenkant.

Na+ en K+ poorten

- Cel in rust actief transport dmv 

K-Na pomp

- K-pomp en Na-pomp alleen open tijdens een impuls

- K-pomp pompt kalium de cel uit

- Na-pomp pompt natrium de cel in.

Actiepotentiaal 88D

fasen van de impuls

1: rustfase, natrium- en kalium poorten zijn dicht

2: drempelwaarde halen (een aantal natriumpoorten zijn open, maar de prikkelsterkte is te weinig)

3: depolarisatie, natriumpoorten zijn open. natrium gaat de zenuwcel in (kaliumpoorten zijn dicht)

4: repolarisatie, kaliumpoorten zijn open. kalium stroomt de zenuwcel uit (natriumpoorten zijn dicht)

5: hyperpolarisatie, kaliumpoorten blijven iets te lang open. 

herstel naar rustpotentiaal: natrium/kalium pomp, pompt natrium de cel uit en kalium de cel in!

The Wave

Door de myleineschede kan de impuls veel sneller over een lange uitloper omdat de delen met de isolatie (cel van Schwann) kunnen worden overgeslagen. De impuls springt van insnoering naar insnoering.

Dit levert een hele snelle reactiesnelheid op.

Sprongsgewijze geleiding

Aantal begrippen

Drempelwaarde: Wanneer de elektrische lading afneemt (tot ong -50 mV) ontstaat een impuls. Alles of niets principe.

Actiefase: celmembraam heeft een positieve lading

Herstelfase: geen impulsen, binnenkant celmembraan wordt weer negatief.

Impulsfrequentie: aantal impulsen per tijdseenheid.

stel je stoot je hard... 

hoe gaan de impulsen dan over de zenuwenen?? 

stel je stoot je hard... 

hoe gaan de impulsen dan over de zenuwenen?? 

- membraanspanning gaat niet over max. en min. heen!! 

- actiefase blijft maximaal +20 mV

- drempelwaarde blijft gelijk

maar hoe ervaar je dan meer of minder pijn bij als je je hard of zacht stoot?? 

stel je stoot je hard... 

stel je stoot je hard... 

hoe gaan de impulsen dan over de zenuwenen?? 

- membraanspanning gaat niet over max. en min. heen!! 

   dus actiefase blijft maximaal +20 mV 

- drempelwaarde blijft gelijk

maar hoe ervaar je dan meer of minder pijn bij als je je hard of zacht stoot??

- de impulsfrequentie neemt toe = meer impulsen!!  

impulssterkte -impulsfrequentie

impulssterkte -impulsfrequentie

minder of meer kracht zetten -> motorische neuronen

belangrijk!! 

wat moet je wel weten?

• het signaal gaat 1 kant op
• alles-of-niets -> als het gaat blijft het gaan
• prikkelsterkte is gekoppeld aan impulsfrequentie dus hardere prikkels = NIET grotere impulsen WEL meer!!! 
• signaal springt van insnoering naar insnoering

Hoe werd een impuls van één zenuwcel naar een andere cel overgedragen?

Wat gebeurt er in de synaps? Tabel 88G

Neurotransmitters en impulsoverdracht Binas 88D-G

• Impulsen worden tussen zenuwcellen overgegeven door neurotransmitters (signaal dus 'chemisch' ipv elektrisch)
• Waardoor komen de blaasjes met neurotransmitters vrij? 
  
• Neurotransmitters binden aan receptoren
• Deze receptoren zijn ion-kanalen voor Na+ die open gaan, zodra een neurotransmitter eraan bindt
• Het opengaan van deze receptor ion-kanalen zorgt ervoor dat er een verandering optreedt in elektrische lading
• Verandert de elektrische lading naar boven de drempel-waarde  dan wordt de impuls doorgegeven
• Als de neurotransmitter los laat/afgebroken wordt door enzymen, gaan de ion-kanalen weer dicht

BiNaS 88I

deel van neurtransmitters

-> check wat ze doen

en wat ze aansturen

• motorische of 
• sensorische 

let op! andere zenuw?

= andere neurotransmitter

Zie Binas 88D en E

impulsoverdracht van neuron naar neuron

impulsoverdracht van zenuwcel naar zenuwcel/spiercel/kliercel, doormiddel van neurotransmitters

neurotransmitters zijn boodschapperstoffen

neurotransmitters binden aan receptoren (van ionkanalen) in het membraan van de doelwitcel

hierdoor openen ionkanalen

afhankelijk van neurotransmitter type: natrium de cel in (impuls wordt doorgegeven) of kalium de cel uit (impuls wordt niet doorgegeven)

Neurotransmitter bindt aan receptoren

Neurotransmitters

Stimulerende neurotransmitter:

Natrium kanalen gaan open: Na+ stroomt naar binnen 

Drempelwaarde bereikt? Impuls

Remmende neurotransmitter:

Natrium kanalen blokkeren: geen impuls.

Je kunt beschrijven hoe impulsgeleiding plaatsvindt.

Ik heb meer uitleg nodig.

Ik ga eerst mijn boek lezen om het beter te begrijpen.

Ik begrijp dit leerdoel compleet

Je kunt beschrijven hoe impulsoverdracht plaatsvindt.

Ik heb meer uitleg nodig.

Ik ga eerst mijn boek lezen om het beter te begrijpen.

Ik begrijp dit leerdoel compleet

Door de instroom van welk ion worden de blaasjes met neurotransmitter naar de synapsspleet gebracht?

1. Acetylcholine
2. Ca²⁺
3. K⁺
4. Na⁺

Een impuls komt aan bij de synaps. Er komen neurotransmitters in de synapsspleet. Kalium kanalen gaan open in het postsynaptische membraan, in het volgende neuron...

1. ontstaat een nieuwe impuls
2. ontstaat geen nieuwe impuls

Aan de slag

Leren en maken 5.5