5vwo - Handelingsdeel - In hoeverre functioneert de rechtsstaat? H

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Wat is de rol van een rechter tijdens een rechtszaak?

Wat is de rol van een Officier van Justitie?

Waar staat de weegschaal symbool voor?

Hoofdvraag verslag:

In hoeverre functioneert de rechtsstaat?

Observatie 

Theorie 

+

=

Onderzoeksverslag met antwoord op de hoofdvraag 

Rechtsstaat 

- Onafhankelijke rechters 

- Trias politica 

- Grondrechten en grondwet

- Legaliteitsbeginsel (geen straf zonder wet)

Verschillende rollen

Officier van justitie

Verdachte/advocaat

Rechter

Slachtoffer

Rechter

De rechters zijn onafhanklijk (toga), voor het leven benoemt.

• De rechter is onpartijdig (blinddoek)
• rechter weegt de daden en rechtmatigheid van overheidsoptreden en burgers
• controleert zichzelf via Hoger Beroep en jurisprudentie.

Rechter 

Iedereen in Nederland heeft recht op een eerlijk proces. Zelfs een terrorist heeft recht op een eerlijk proces. Een rechter is onafhankelijk en onpartijdig. Daarom kan een rechter niet ontslagen worden door een minister. Zo is hij beschermd tegen de machtvan de overheid.

Een rechter kijkt of een verdachte schuldig is aan het tenlastegelegde feit. Dit is niet eenvoudig. Een verdachte kan bijvoorbeeld iemand slaan uit zelfverdediging. Dit noem je noodweer. Of stel dat je te hard rijdt, omdat je iemand met spoed naar het ziekenhuis moet brengen. Dan is er sprake van overmacht. In beide gevallen is een

verdachte niet strafbaar.

Officier van Justitie 

Het OM brengt de verdachte van misdrijven voor de rechter om bij te dragen aan een rechtvaardige en veilige samenleving. Het OM dient het algemeen belang. Wij hebben als samenleving afgesproken dat je niet mag stelen en dat je moet stoppen voor een rood stoplicht. Het OM zorgt dat zoveel mogelijk mensen zich aan deze afspraken houden. Daarnaast is het OM ervoor verantwoordelijk dat een opsporingsonderzoek

eerlijk verloopt en dat burgers niet zomaar worden verhoord of gemarteld door de politie. Tot slot voorkomt het OM eigenrichting  houdt in dat burgers voor eigen rechter spelen.

De verdachte/advocaat

• Moet meewerken aan het politieonderzoek (vingerafdrukken)
  
• Heeft het recht om te zwijgen (lijkt tegenstrijdig met vorige punt)
  
• Mag voordat het verhoor begint een advocaat spreken
  
• Bij zware misdrijven (boven 6 jaar gevangenisstraf) mag de advocaat bij verhoor aanwezig zijn

Wat is de rol van het slachtoffer?