5.3 De Kerkhervorming

• Geschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 4

5.3 De Kerkhervorming

Leerdoel

Welke kritiek er was op de katholieke kerk?

Hoe de splitsing van de kerk ontstond? 

Kenmerkende aspect 21: De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke Kerk in West-Europa tot gevolgd had

De Kerk rond 1500

1. houden aan de regels van het geloof 

2. zonden moesten worden opgebiecht, want zonder vergeving was voor de ziel de weg naar de hemel 

3. hoge en lage geestelijken hielden zich niet aan de regels van het geloof. 

4. hoge edelman werd bisschop zonder theologie gestuurd te hebben. 

5. celibaat monniken 

De kerk rond 1500

Aan het einde van de Middeleeuwen had de kerk een stevige greep op de samenleving.

Grote rol in zorg voor zieken, armen en ouderen.

En de kerk bepaalde wat goed was of niet. 

Paus Alexander VI

aan het einde van de middeleeuwen had de kerk een stevige greep op de samenleving. zo speelde zij een belangrijke rol in de zorg voor zieken en armen en ouderen en bepaalde de kerk de normen in de samenleving. Je moest gehoorzamen aan de paus en de bisschoppen een aan de pastoor. 

De kerk rond 1500

Was je het niet eens met de kerk of probeerde je onder het gezag van de kerk uit te komen? 

Dan was je een ketter!

(een christen die afwijkt van de opvattingen van de katholieke kerk)

P

Bij veel mensen ontstond steeds meer ongenoegen over de omstandigheden in katholieke kerk. De paus, de bisschoppen en pastoors hielden mensen voor dat ze zich moesten houden aan de regels van het geloof. Deed je dat niet en had je kritiek op christelijke kerk was je een ketter 

De kerk rond 1500

De paus was de plaatsvervanger van God op aarde en leidde de christelijke gemeenschap.

De leefwijze van de paus stond ver af van de soberheid die door het christendom werd verkondigd.

Paus Alexander VI

Paus Alexander VI

De paus leidde de christelijke gemeenschap en werd gezien als de plaatsvervanger van God op aarde. 

De paus leefde vaak in luxe en rijkdom, terwijl het christendom soberheid en eenvoud als belangrijke waarden verkondigde. Zijn weelderige levensstijl, met paleizen, dure gewaden en kunst, stond haaks op de idealen van bescheidenheid die de kerk uitdroeg.

Een aflaat

Een aflaat is in de Katholieke Kerk een kwijtschelding van straffen die de gelovige in het hiernamaals nog moet uitboeten.

Je kocht als ware een plekje in de hemel 

Veel kritiek op deze aflaten vooral door Luther

P

Erasmus

Humanist: Vertaalde de bijbel 

Schreef in 1509 het boek Lof der Zotheid 

Misstanden in de Katholieke kerk 

Hij maakte grappen over alles wat niet met christelijke geloof te maken 

Erasmus

Hij maakte de hebzucht en machtsdrang van pausen, bisschoppen en andere geestelijken belachelijk 

Erasmus vond dat de kerk afweek van het ware geloof

Luther: van hervorming naar splitsing

Maarten Luther

Een Duitse monnik.

Maakte zich grote zorgen over de katholieke kerk.

In 1517 publiceerde hij 95 stellingen over misstanden in de kerk.

P

• Maarten Luther was een Duitse monnik. In 1510 kwam hij aan in het heilige Rome. Hij verwachtte om veel mooie kerken te zien, maar vooral devotie door heel de stad. Rome stond immers bekend om de plaats waar iedereen zich aan God weidde. Maar uiteindelijk ging dit bezoek er heel anders aan toe dan Luther had verwacht. Hij zag hoe de kerk veel geld vroeg voor dingen die niks te maken hadden met het geloof zoals aflaatbrieven, en ook dat er bijna tot geen devotie was aan het katholieke geloof. De monnik had veel twijfels over de kerk na zijn bezoek in Rome, wat later leidde tot kritiek en een hoop gedoe.

Maarten Luther

Luther heeft kritiek op:

- De aflaathandel

- Kunst in de kerk

- Luxueuze levensstijl van geestelijken

- Vriendjespolitiek bij kerkelijke ambten

- Geringe Bijbelkennis bij priesters

P

Waarom heeft Erasmus en Luther succes?

• Door de uitvinding van de boekdrukkunst kunnen de teksten van Luther en Erasmus snel worden gekopieerd en verspreid.
• De ideeën (van eenvoud en soberheid) spreken veel arme gelovigen aan.
  
• Veel gelovigen zijn het niet eens met de aflaten: Luther durft er iets van te zeggen.

Maarten Luther

Luther hoopt met een hervorming of reformatie de misstanden binnen de katholieke kerk op te kunnen lossen.

Hij was ervan overtuigd dat een gelovige genoeg had aan de Bijbel, omdat dit het woord van God was.

P

Maarten Luther

Priesters en andere geestelijken waren volgens hem niet nodig.

Hij vond ook dat priesters niet langer in het onbegrijpelijke Latijn moesten preken, maar gewoon in de volkstaal.

Luther vertaalde de Bijbel in het Duits.

P

Maarten Luther

De paus doet Luther in de kerkelijke ban.

Keizer Karel V doet Luther in de rijksban (hij werd vogelvrij verklaard).

Maarten Luther

De paus doet Luther in de kerkelijke ban.

Keizer Karel V doet Luther in de rijksban (hij werd vogelvrij verklaard).

maken opdracht

Opdracht 2 en 3

Vragen ten opzien van 

Wat word er bedoeld met de reformatie? 

Kun je in je eigen woorden uitleggen wat de kritiek van Luther op de kerk was en waarom hij die kritiek had?

Wat waren de vijf belangrijkste punten van kritiek van Luther?