Week 23 les 1 - extra oefening leesvaardigheid signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Planning

• Donderdag toets signaalwoorden en tekstverbanden!
• Kort verhaal...
• Lesson-up tekstverbanden. 
• Reflectie/ evaluatie

Doelen

Ik weet hoe (zinnen en) alinea's met elkaar verbonden kunnen zijn.
Ik weet welke signaalwoorden bij welk tekstverband horen.

Ik kan signaalwoorden herkennen in de tekst.

Pagina 157

Doel tekstverbanden.

Als je tekstverband aanbrengt, zorg je voor samenhang in een tekst. Voor logica in de volgorde van de ene zin naar de andere en de ene alinea naar de andere. Zo begrijpen lezers sneller waar de tekst over gaat. Je brengt het verband dus aan tussen zinnen en tussen alinea’s.

Op welke vier manieren kunnen alinea's met elkaar verbonden zijn?

Welke signaalwoorden ken je?

Uitspraak - opsomming

Uitspraak - tegenstelling

Uitspraak - voorbeeld

niet alleen ... maar ook

bijvoorbeeld

daar staat tegenover

Maar

Ook

bovendien

daarentegen

Integendeel

Zoals

Noteer de drie signaalwoorden in je schrift, die worden genoemd in deze tekst.

Noteer de tekstverbanden achter de signaalwoorden.

helaas - tegenstellend verband

bijvoorbeeld - toelichtend verband

ook - opsommend verband

Noteer de delen van de twee opsommingen.

sneeuw kan ........ en ongelukken = tegenstellend verband

In Zoetermeer ........ werden gegooid = opsommend verband

Oefening signaalwoorden

Tekst

Tekstverband: VERGELIJKING

1. net als
2. kortom
3. als
4. waarmee

Tekstverband: SAMENVATTING

1. hierdoor
2. concluderend
3. om
4. kortom

Tekstverband: UITLEG OF TOELICHTING

1. zoals
2. samenvattend
3. met andere woorden
4. tenzij

Tekstverband: MIDDEL-DOEL

1. zoals
2. om
3. zo
4. omdat

Tekstverband: TEGENSTELLING

1. al met al
2. daar staat tegenover
3. zoals
4. waardoor

Tekstverband: UITSPRAAK-VOORBEELD

1. samenvattend
2. echter
3. ter toelichting
4. zo

Signaalwoord: TEN EERSTE........TEN TWEEDE

1. middel-doel
2. opsomming
3. oorzaak-gevolg
4. tegenstelling

Tekstverband: OPSOMMING

1. nog
2. alles bij elkaar
3. al met al
4. zoals

Tekstverband: VOORWAARDE

1. mits
2. waardoor
3. omdat
4. alles bij elkaar

Tekstverband: CONCLUSIE

1. kortom
2. alles overziend
3. met dat doel
4. daarentegen

Vergelijk de twee teksten. Noteer in je schrift wat je opvalt. 

Jan gaat binnenkort werken. Hij is klaar met zijn studie. Hij vond het studentenleven mooi. Er breekt een tijd aan van minder lol en meer structuur. De ex-student zal zijn studievrienden minder zien. We zullen hem niet zo vaak in de kroeg aantreffen. Er gaat veel veranderen in zijn leven.

Jan gaat binnenkort werken want hij is klaar met zijn studie. Hij vond het studentenleven mooi, maar nu breekt een tijd aan van minder lol en meer structuur. Ook zal de ex-student zijn studievrienden minder zien. We zullen hem vast niet meer zo vaak in de kroeg aantreffen. Kortom, er gaat veel veranderen in zijn leven.

Noteer de signaalwoorden in je schrift.

Jan gaat binnenkort werken want hij is klaar met zijn studie. Hij vond het studentenleven mooi, maar nu breekt een tijd aan van minder lol en meer structuur. Ook zal de ex-student zijn studievrienden minder zien. We zullen hem vast niet meer zo vaak in de kroeg aantreffen. Kortom, er gaat veel veranderen in zijn leven.

In de tweede tekst zorgen de vetgedrukte woorden ervoor dat er verband in de tekst komt. De zinnen staan met elkaar in verbinding. De woorden die daarvoor zorgen, heten structuuraanduiders of signaalwoorden.

In deze tekst zijn dat:

Want, geeft een reden aan. Je kunt hier ook ‘namelijk’ gebruiken.

Maar, geeft een tegenstelling aan, net als bijvoorbeeld ‘echter’.

Ook duidt op een opsomming, net als en.

Vast niet meer geeft een min of meer logisch gevolg aan.

Kortom, vat de tekst heel mooi samen. ‘Al met al’ was een mooi alternatief geweest.

Waar kun je het aanbrengen van tekstverbanden mee vergelijken?

Het bouwen van een muur. Als je stenen alleen maar op elkaar stapelt, valt het bouwwerk bij het eerste zuchtje wind om. Wanneer je specie gebruikt, komt er verband tussen de stenen. De muur kan stormkracht 10 met gemak weerstaan.

Afsluiting:
wat wil je onthouden van deze les?