Grammatica - zinsontleden Les 1 Herhaling + §3 Samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom H3A

- Cursus 5 Grammatica zinsdelen  (korte herhaling van vorig

   jaar) en nieuw §3 Samentrekking.

- Cursus 6 Formuleren §2 Samentrekking controleren.

Zinsontleden 

Wat is het correcte werkwoordelijk gezegde bij deze zin:
Vorige week heb ik vijf kilometer gewandeld.

1. Heb
2. Heb gewandeld
3. Heb ik gewandeld
4. Vorige week

Morgen heb ik geen huiswerk.
Hoe noemen we het zinsdeel 'Morgen' in deze zin?

De docent legt grammatica uit aan haar klas.
Wat is het meewerkend voorwerp?

Wat is het onderwerp?
De winnaars gaf de burgemeester een mooi aandenken.

Mijn buurvrouw heeft een hele lieve hond.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. Mijn buurvrouw
2. Hond
3. Heeft
4. Een hele lieve hond

Ik heb mijn oude boeken aan mijn jongere broertje gegeven.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. aan mijn jongere broertje
2. broertje
3. mijn jongere broertje
4. jongere broertje

Elke donderdagavond eten mijn moeder en ik sushi op de bank.
Hoeveel bijwoordelijke bepalingen staan er in deze zin?

1. 0
2. 1
3. 2
4. 3

Noem de koppelwerkwoorden.

Let op het verschil:

Hij schijnt ziek (ng). Hij schijnt met zijn zaklamp (wg).

Hij is docent (ng). Hij is in Spanje (wg).

wg of ng
De fiets was snel gerepareerd.

1. wg
2. ng

Benoem het gezegde en geef aan of het een wg of ng is.
Hij is altijd een deugniet geweest.

§3 Samentrekking

Je leert verschillende soorten samentrekkingen herkennen en gebruiken.

Samentrekking

Theorie - samentrekking

Samentrekking houdt in dat een woord(deel) of een zinsdeel wordt weggelaten, omdat het ook elders in de zin voorkomt.

 Gewone zin = "Je kunt bij hem niet alleen nieuwe computerspelletjes kopen, maar je kunt bij hem ook oude computerspelletjes kopen."

 Verkorte zin =  "Je kunt bij hem niet alleen nieuwe (computerspelletjes kopen), maar (je kunt bij hem) ook oude computerspelletjes kopen."

Bij een samentrekking laat je, waar dat kan, dubbelingen in een zin weg.

Het weglaten kan op drie niveaus:

- woordniveau

- woordgroepniveau

- zinsniveau

woordniveau

Hier ligt een stapel studieboeken en -schriften.

Je laat een woorddeel weg: studie.

woordgroepniveau

Hier ligt een stapel met oude en nieuwe kleren.

Je laat één of meerdere woorden binnen een zinsdeel weg: kleren

zinsniveau

Hier ligt een stapel boeken en daar ook.

Je laat één of meerdere zinsdelen weg: ligt - een stapel boeken

achterwaarts en voorwaarts

Achterwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt genoemd in het laatste deel van de samentrekking en daarvóór weggelaten: in- en uitademen.

Voorwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt genoemd in het eerste deel van de samentrekking en verderop weggelaten: kerstballen en -slingers. 

De outlet heeft schitterende zomer- en winterjassen in de aanbieding.

1. Voorwaartse samentrekking
2. Achterwaartse samentrekking

Zij zijn verzekerd tegen brand-, water- en stormschade.

1. Samentrekking op woordniveau
2. Samentrekking op woordgroepniveau
3. Samentrekking op zinsniveau

In de plannen van het nieuwe kabinet kan en zal iedereen erop vooruitgaan.

1. Samentrekking op woordniveau
2. Samentrekking op woordgroepniveau
3. Samentrekking op zinsniveau

Opdrachten

Maak opdracht 2 en 3 in je schrift (p.211).

Helemaal klaar? Begin aan je online huiswerktaak.