9.3 Je huid

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom 

Denk om…

Je jas uit, pet af.

Mobiel in de telefoontas (op stil).

Boek (dicht) + schrift, pen op tafel. Tas op de grond.

Zitten op je eigen plek!

Eten en drinken doe je in de kantine.

5 minuten de tijd.

Welk orgaan ben ik?

Ik ben de spreekwoordelijke muur van een huis. Ik bied bescherming tegen ongewenste indringers en zorg ervoor dat de temperatuur binnen mooi constant is. 
Ik heb maar één bewoner, maar deze kan erg verschillen in grootte, maar gelukkig ben ik  flexibel. 
Ik kom in vele verschillende tinten en gedurende het jaar kan dit ook iets veranderen. Ik kan over het algemeen niet goed tegen de zon. 
Ik laat constant stukjes los maar deze worden van binnenuit meteen weer opgevuld. 

Naarmate ik ouder wordt ik losser en rimpeliger.

Ik ben het grootste orgaan dat er is.

Planning

• Welkom
• Uitleg 9.3 
• Aan het werk
• Uitleg 9.4 deel 1?
• Afsluiting 

Leerdoelen

Aan het eind van de les..

• Weet je hoe je huid je beschermt en helpt om je lichaam op temperatuur te houden. 
• Weet je hoe wondjes dichtgaan. 
• Weet je hoe huidkanker kan ontstaan.

Je huid heeft drie functies:

1. je lichaam op temperatuur houden

2. bescherming tegen vuil en ziekteverwekkers

3. bescherming tegen de zon

Vragen stellen over het plaatje
- Uit welke lagen bestaat de opperhuid
- Wat is de functie van haar/talgklier

zintuigen in de huid

Warmte

Koude

Druk

Tast

Pijnpunten

regeling lichaamstemperatuur

• koude- en warmtezintuigen meten de temp. van het bloed in de hypothalamus

• temperatuurcentrum
• homeostase

Hoe blijf je op temperatuur?

Hoe wordt er homeostase gehandhaafd?

Koudezintuigen & warmtezintuigen meten lagere temperatuur dan de norm (het gemiddelde)

-> impulsen naar hersenen via zenuwen

• Wat valt op bij de warme huid?
• Wat valt op bij de koude huid?

Leerdoel 1

Je leert ook hoe wondjes dichtgaan 

• Je kent de verschillende stappen bij wondgenezing
• Je kent het begrip fibrinedraden

Wondgenezing

1. Eerst klonteren bloedplaatjes samen (#3) 
2. Bloedplaatjes knappen open en zorgen voor propvorming (stollingseiwitten komen vrij) (#4)
3. Stofjes uit de bloedplaatjes reageren met eiwitten uit het bloedplasma (#4)
4. Bij deze reactie ontstaan plakkerige fibrinedraden (#5)

wondgenezing en diabetes 

Diabetes verandert eiwitstructuren, de circulatie, de pijnsensatie en de opbouw van de huid. Allemaal factoren die invloed hebben op de wondgenezing.

Leerdoel 2

Je leert hoe huidkanker kan ontstaan

• Je kent de functie van pigment
• Je kent het effect van UV-straling
• Je weet hoe uitzaaiingen kunnen onstaan

Bron: 9.3, 'hoe beschermt de huid je tegen de zon'

Voorkennis activeren -
UV-straling

UV-straling is een onderdeel van zonlicht

Een deel wordt tegengehouden door de ozonlaag

Een gedeelte dringt echter door tot de huid (zonnebrandcrème biedt bescherming)

Door UV stralen sterven cellen af of muteren ze. 

Hoe beschermt je huid je tegen de zon?

Zon: UV-straling -> cellen in de kiemlaag maken pigment (kleine korreltjes bruine kleurstof) = bescherming tegen verbranding

Pigment zorgt ervoor dat UV-straling minder diep in je huid komt

Hoe meer pigment je hebt, hoe beter je beschermt bent tegen UV-straling

Hoe beschermt je huid je tegen de zon?

UV-straling kan ook cellen in de hoornlaag en de kiemlaag aantasten.

• Vervellen: door verbranding, waardoor cellen in de hoornlaag afsterven.

• Huidkanker: als kiemcellen worden beschadigd door UV-straling = extra snelle deling -> gezwel/tumor

Huidkanker 

Huidkanker ontstaat meestal door teveel blootstelling aan UV-straling. Je komt in aanraking met UV-straling door de zon, maar ook door bijvoorbeeld onder een zonnebank te gaan liggen. Als Jouw huid te vaak en te lang aan UV-straling wordt blootgesteld kunnen de huidcellen beschadigen. Hierdoor kan huidkanker ontstaan.

Hoe ontstaat een uitzaaiing?

Aan het werk 

Maken opdrachten 9.3 

Wanneer spreken we van uitzaaiingen? (R-vraag)

In welke huidlaag kunnen cellen muteren/veranderen in tumorcellen? (T1-vraag)

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Opperhuid
4. Lederhuid

Kinderen t/m 16 jaar hebben een minder ontwikkelde hoornlaag. Leg uit waarom deze kinderen later een verhoogde kans hebben op huidkanker als ze zich niet insmeren. (I-vraag)

Welke functies heeft de huid?

Je huid heeft drie functies:

1. je lichaam op temperatuur houden

2. bescherming tegen vuil en ziekteverwekkers

3. bescherming tegen de zon

Leerdoel 1

• Je leert de drie lagen van de huid
• Je kent de onderdelen van de verschillende lagen

De huid bestaat uit drie lagen:

1. Opperhuid: hoornlaag en kiemlaag - hoornlaag slijt steeds af en kiemlaag vult door celdeling van binnenuit aan
2. Lederhuid: spieren, talgklieren, zweetklieren, bloedvaten, zintuigen en haarzakjes met haren - talg houdt de huid en haren soepel
3. Onderhuids bindweefsel: bloedvaatjes, zenuwen en opslag van vet

Opperhuid (1 mm dik)

1. Hoornlaag (gele cellen)
   - laag van dode  cellen
   - cellen vallen continu
   van de huid af
   
   
2. Kiemlaag (paarse cellen)
   - laag met snel delende cellen
   - vult de hoornlaag continu aan
   van binnenuit
   
   

Uit welke twee lagen bestaat de opperhuid? (R-vraag)

Cellen in de kiemlaag zijn cellen die de eigenschap hebben zich erg snel te delen en zich te verdubbelen. Leg uit waarom dat voordelig is. (T1-vraag)

Bekijk het plaatje. Welke onderdelen bevinden zich in de lederhuid? (T1-vraag)

Lederhuid

1. haar, haarspier & haarzakje
   
   
2. talgklier
   
   
3. zweetklieren
   
   
4. zintuigen
   
   

Tattoo 

Wanneer de inkt de lederhuid bereikt, gebeurt er iets geks. Je lichaam schrikt van de onbekende stof en wil het eigenlijk meteen zoveel mogelijk afvoeren. De pigmentdeeltjes zijn natuurlijk veels te groot om door ‘lichaamseigen opruimcellen’ afgevoerd te worden.

Om je toch te ‘beschermen’ kapselt de lederhuid de inkt in.

Door deze beschermingsreactie ontstaan er letterlijk bolletjes inkt, die verder geen schade kunnen aanrichten en waardoor de kleuren mooi en permanent in je huid blijven zitten.

Welke zintuigen zitten er in de huid? (5 goede antwoorden mogelijk)

Onderhuids bindweefsel

1. Vet opgeslagen
   
   
2. Zenuwen geven informatie van onder andere zintuigen door

Hebben mensen met obesitas een grotere of kleinere onderhuidse bindweefsellaag als mensen zonder obesitas?

1. Grotere
2. Kleinere
3. Even groot
4. Dat is niet te bepalen

Bij een tweedegraads brandwond zijn de opperhuid en lederhuid beschadigt. Bij een derdegraads brandwond zijn alle huidlagen beschadigt. Toch is een tweedegraads brandwond pijnlijker dan een derdegraads brandwond. Leg uit. (I-vraag)

(PS denk aan de onderdelen in elke huidlaag)

Leerdoel 2

• Je leert hoe je huid helpt om je lichaam op temperatuur te houden. 

Hoe blijf je op temperatuur?

Hoe wordt er homeostase gehandhaafd?

Warmtezintuigen meten hogere temperatuur dan de norm (het gemiddelde)

-> impulsen naar hersenen via zenuwen.

Afkoelen:

• bloedvaatjes wijder - stroomt meer bloed door heen - warmte afgeven aan omgeving
•  Zweetklieren maken meer zweet -  verdamping = afkoeling

Hoe blijf je op temperatuur?

Hoe wordt er homeostase gehandhaafd?

Koudezintuigen meten lagere temperatuur dan de norm (het gemiddelde)

-> impulsen naar hersenen via zenuwen

Warmer worden:

• bloedvaatjes nauwer - stroomt minder bloed door heen - lichaam houdt warmte beter vast
• rillen - spieren bewegen = warmte komt vrij
• vetlaagje in het onderhuids bindweefsel = isolerend / kippenvel = haren rechtop

Heeft kippenvel bij mensen wel zin? (T2-vraag)

Kopieer de link en maak de opdracht. Upload een foto van je score.


https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Huidtemperatuur/temperatuurregelinghuid.htm

Het huiswerk:

Maak opdrachten 1 t/m 10 

*Mits goed gewerkt: je mag bezig met voorbereiden toetsweek

Binnen = Beginnen

1. Telefoon in telefoontas
2. Laptop pakken
3. In deze LessonUp gaan

Herhaling vorige les.
Wat zijn de 3 functies van de huid? (R-vraag)

Kopieer de link en maak de opdracht. Upload een foto van je score.


https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Huidtemperatuur/temperatuurregelinghuid.htm

Waarom is het handig dat bij een wondje de bloedvaten nauwer worden? (T1-vraag)

Ik gebruik zonnebrandcreme

1. Altijd
2. Regelmatig
3. Nooit

Waarom wordt je huid eigenlijk rood als je verbrand? (T2-vraag)