Les 3 - Rivieren landschap

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Startklaar (3 min)

Docent begroet leerlingen, instrueert alle leerlingen om startklaar te zijn en legt materialen klaar.

Leerlingen zorgen ervoor dat zij alle benodigde spullen op tafel hebben, jas uit, mobiel in tas. (Zorg voor een nette en georganiseerde ruimte.)

Waar moet ik zitten?

Plattegrond

ZM2A                              ZM2B                          ZM2C

5 min

Planning

Wat gaan we doen?

Programma

• Voorkennis/actualiteit
• Uilteg nieuwe stof
• Aantekeningen maken
• Opdrachten maken
• Doelencheck 
• Afsluiting

Regels

• Als de docent aan het woord is, ben je stil.
• Vinger opsteken als je wat wil vragen / zeggen.
• Spullen niet in orde = nablijven en strafwerk
• Start klaar!!

1 min

Planning

Wat gaan we doen?

Wat heb je nodig tijdens AK. 

• Leerboek en werkboek
• Map met inhoud 
• Pen 
• Laptop
• Actieve werkhouding
• Glimlach

Planning 

1 min

Terugblik

Terugblik

Jong of oud

Jong of oud

Wat is het belangrijkste verschil tussen erosie en verwering?

1. Erosie breekt gesteente af, verwering transporteert het weg.
2. Verwering breekt gesteente af, erosie transporteert het weg.
3. Bij erosie verandert het gesteente van kleur, bij verwering niet.
4. Verwering gebeurt alleen onder water, erosie alleen op het land.

Welke van de volgende processen hoort bij mechanische verwering?

1. Het transporteren van zand door de wind.
2. Het oplossen van gesteente door regenwater.
3. B. Het afbrokkelen van gesteente door temperatuurverschillen.
4. Het smelten van ijs in een gletsjer.

Wat is een voorbeeld van erosie?

1. Een rivier die zand en stenen meeneemt en de bodem uitslijt.
2. Een boomwortel die een stuk rots uit elkaar duwt.
3. Een steen die langzaam oplost door zuur regenwater.
4. Een rots die afbrokkelt door vries-dooi-effect.

Wat is een belangrijk kenmerk van verwering?

1. Het gebeurt alleen door water.
2. Het verplaatst gesteente van de ene naar de andere plek.
3. Het breekt gesteente af zonder het te verplaatsen.
4. Het gebeurt alleen in droge gebieden.

Herhaling

Divergente beweging:
Nieuwe oceaanbodem. Vulkanen en aardbevingen langs mid-oceanische ruggen.

Convergente beweging:

Vulkanische activiteit (bijv. Ring of Fire in de Stille Oceaan). Gebergtevorming (bijv. de Alpen).

Transforme beweging:

Sterke aardbevingen zonder vulkanisme.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

      Lesdoel

 De leerlingen kunnen uitleggen wat het verschil is tussen een V-dal en een U-dal. 

De leerling kan het verschil uitleggen tussen de bovenloop, middenloop, en benedenloop van de Rijn en de kenmerken van elk van deze rivierdelen benoemen.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen weten waar welke plaatbewegingen er zijn.

2. De leerlingen weten hoe begergtes ontstaan.

3. De leerlingen weten wat voor invloed regen heeft op landschap. 

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Leerdoel 1

 De leerlingen kunnen uitleggen wat het verschil is tussen een V-dal en een U-dal.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Wat is een dal?

Een dal is een lager gelegen gebied tussen bergen of heuvels.

Twee soorten dalen: V-dalen en U-dalen.

- V-dal

- U-dal

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

V-dal

Hoe ontstaat het? 

Een V-dal ontstaat door een rivier die de bodem uitslijt.

Hoe ziet het eruit? 

Smal en diep met steile wanden.

Waar vind je ze? 

Vooral in bergachtige gebieden.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

U-dal

Hoe ontstaat het? 

Een U-dal ontstaat door een gletsjer die de bodem uitschuurt.

Hoe ziet het eruit?

 Breder en ronder dan een V-dal.

Waar vind je ze? 

In gebieden waar vroeger gletsjers lagen, zoals Noorwegen of de Alpen.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

V-dal v.s. U-dal

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Wat is het belangrijkste verschil tussen een V-dal en een U-dal?

1. Een V-dal is smaller en een U-dal is breder.
2. Een V-dal ontstaat door gletsjers en een U-dal door rivieren.
3. Een V-dal komt alleen in Nederland voor.
4. Een U-dal heeft geen invloed op het landschap.

Leerdoel 2

De leerling kan het verschil uitleggen tussen de bovenloop, middenloop, en benedenloop van de Rijn en de kenmerken van elk van deze rivierdelen benoemen.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Wat is een rivierloop?

Elke rivier heeft drie delen:

Bovenloop: Waar de rivier begint, meestal in de bergen.

Middenloop: Het middenstuk van de rivier.

Benedenloop: Waar de rivier de zee instroomt.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Bovenloop

Waar? 

In de Alpen.

Wat gebeurt hier? 

De rivier stroomt snel en neemt grote stenen en zand mee.

Kenmerken: Veel erosie (slijtage van de bodem), diepe dalen.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Middenloop

Waar? 

In Duitsland.

Wat gebeurt hier?

 De rivier stroomt langzamer en begint te slingeren (meanders). Hier vindt zowel erosie als sedimentatie plaats

Kenmerken: 

Transport van zand en klei, brede rivier.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Benedenloop

Waar? 

In Nederland.

Wat gebeurt hier? 

De rivier stroomt heel langzaam en laat zand en klei achter (sedimentatie).

Kenmerken: Brede rivier, vlakke omgeving, ontstaan van delta’s.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Herhaling

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Wat gebeurt er in de benedenloop van een rivier?

1. Veel erosie
2. Transport van stenen
3. Sedimentatie (afzetting van zand en klei)
4. Het water stroomt heel snel

Zelf aan de slag

Wat - maken opdracht 2 t/m 9 van 2.1 op blz... 

Hoe - alleen in stilte

Hoelang -  tot het einde van de les

Klaar? - Begrippen leren 

Hulp nodig - steek je vinger op docent loopt rond

Uitkomst - wordt de volgende les besproken

hoogte

warmer

nat, droog

Kleine afsluiting

Jonge gebergte

Oude gebergte

Verwering

Erosie

Exogene krachten

Endogene krachten

Grote lesafsluiting (5 min)

De grote lesafsluiting vindt plaats aan het eind van de les, na de zelfstandige verwerking. Controleer begrip en werkhouding.

Leerlingen geven feedback over wat ze hebben geleerd en reflecteren op hun werkhouding.

Reflectiegesprek, leerlingen geven elkaar feedback

     Grote afsluiting

De leerling kan uitleggen hoe de Alpen zijn ontstaan.

De leerling kan het verschil benoemen tussen oude gebergten en jonge gebergten en deze herkennen.

De leerling weet wat het verschil tussen verwering en erosie is en deze herkennen.

De leerlingen kunnen uitleggen wat het verschil tussen endogene krachten en exogene krachten is.

Grote lesafsluiting (5 min)

De grote lesafsluiting vindt plaats aan het eind van de les, na de zelfstandige verwerking. Controleer begrip en werkhouding.

Leerlingen geven feedback over wat ze hebben geleerd en reflecteren op hun werkhouding.

Reflectiegesprek, leerlingen geven elkaar feedback

retrieval practice

https://quizlet.com/join/A5xDxSXpV?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com