enkelvoudige zin

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Enkelvoudige zin

Je weet wat een enkelvoudige zin is.

Je kunt een enkelvoudige zin ontleden.

Lezen en leren: blz. 138 - 155 

Theorie blz. 133 - 155

Jullie hebben in je theorieboek de bladzijden 133 - 155 geleerd. Pak je theorieboek erbij en beantwoord de volgende vragen. 

Een enkelvoudige zin heeft meerdere persoonsvormen.

1. Waar
2. Niet waar
3. Geen idee

Een enkelvoudige zin heeft altijd een enkelvoudig onderwerp.

1. Waar
2. Niet waar
3. Geen idee

Een werkwoordelijk gezegde in een zin wordt gevormd door alle werkwoorden in de zin.

1. Waar
2. Niet waar
3. Geen idee

In een zin met een naamwoordelijk gezegde wordt er iets gezegd over hoe het onderwerp is.

1. Waar
2. Niet waar
3. Geen idee

Elke zin bevat een lijdend voorwerp.

1. Waar
2. Niet waar
3. Geen idee

Elke zin bevat een meewerkend voorwerp?

1. waar
2. Niet waar
3. Geen idee

Schrijf een zin op met een voorzetselvoorwerp.

Maak een zin met een bijwoordelijke bepaling van tijd.

Maak een zin met een bijwoordelijke bepaling van oorzakelijkheid.

Enkelvoudige zin

Elke zin heeft een onderwerp en een gezegde.

In elke zin DOET iemand iets of IS iemand iets

Degene die iets DOET is het onderwerp. 

Wat het onderwerp IS of DOET is het gezegde.

Het onderwerp en het gezegde zijn de basis van iedere zin:

Bijv: mama slapen / mama lief

Doen-zinnen

Doen-zinnen hebben een werkwoordelijk gezegde waarbij het belangrijkste woord van het gezegde een werkwoord is. 

Bijv:

Opa lacht

De buurman tuiniert

De hond kwispelt

Zijn-zinnen

Zijn-zinnen hebben een naamwoordelijk gezegde. Het belangrijkste woord van een naamwoordelijk gezegde is een naamwoord (bijvoeglijke naamwoorden of zelfstandige naamwoorden). 

Bijv: 

Oma is grappig

De atleet is snel

Vossen zijn roofdieren

Doen- of zijn-betekenis?

Hoe intelligent zijn dolfijnen?

1. doen-betekenis
2. zijn-betekenis

Doen- of zijn-betekenis?

Kunnen deze dieren in een eigen taal met elkaar communiceren?

1. doen-betekenis
2. zijn-betekenis

Doen- of zijn-betekenis?

Die vraag houdt de wetenschappers bezig.

1. doen-betekenis
2. zijn-betekenis

Doen- of zijn-betekenis?

Dolfijnen lijken zich bewust van hun eigen identiteit.

1. doen-betekenis
2. zijn-betekenis

Doen- of zijn-betekenis?

Ze lijken ook steeds hetzelfde geluid te gebruiken als hun eigen naam.

1. doen-betekenis
2. zijn-betekenis

Doen- of zijn-betekenis?

Toch blijkt het trekken van een duidelijke conclusie op basis hiervan ingewikkeld.

1. doen-betekenis
2. zijn-betekenis

Persoonsvorm

In elke zin zit altijd een persoonsvorm. De persoonsvorm is onderdeel van het werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde:

            

De persoonsvorm past zich aan het onderwerp aan.                 

Onderwerp	PV
Oma/ oma's	is / zijn	lief
Papa / De papa's	gaat / gaan	tuinieren

Voorwerpen

Lijdend voorwerp: in sommige zinnen ondergaat iets of iemand dat wat gedaan wordt.

Bijv: 

Ik kam mijn haar --> het haar ondergaat het kammen. 

Lees en leer hiervoor: blz. 148 - 150

Voorwerpen

Meewerkend voorwerp: is het zinsdeel dat iets ontvangt 

Bij het meewerkend voorwerp kun je vaak het voorzetsel aan erbij denken. 

Voorbeelden:

- De minister legde (aan) ons de maatregelen uit.

- Hij schreef een liefdesbrief aan haar.

Lees en leer hiervoor: 151

Voorzetselvoorwerp

Sommige werkwoorden hebben een voorwerp met een voorzetsel erbij: 

Ik verlang naar de vakantie.

We denken aan je.

Ik houd van Indonesisch eten.

Het is een vaste combinatie (voorzetsel en werkwoord) en het voorzetsel heeft in deze geen betekenis meer. 

Lees en leer hiervoor blz. 152-153 (theorieboek)

Bijwoordelijke bepaling

In een zin kunnen aanvullingen gezet worden en allerlei soorten informatie geven. Er zijn verschillende soorten bijwoordelijke bepalingen:

- plaats: mijn ligt op school.

- tijd: eten doe je maar in de pauze.

- oorzakelijkheid: door de wind zijn er drie bomen omgevallen.

- hoeveelheden: de kerkklokken sloegen driemaal.

- bijwoordelijke bepalingen bij een werkwoord: het regende hard

- bijwoordelijke bepalingen van ontkenning/bevestiging: Het gaat niet regenen.

Lees en leer hiervoor: blz. 154 - 155

Aan de slag

Theorieboek: leren blz. 138 - 155

Oefenboek maken: 5, 6, 7, 8, 

11 (a,b,c,d,e,f): ontleed deze zinnen helemaal: woordsoorten en zinsdelen. Doe dit zoals we eerder deze les hebben gedaan!