8.2 Criminaliteit

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

____________________________________________________

8.2 Criminaliteit en straf

Criminaliteit definiëren, meten en bestraffen

____________________________________________________

____________________________________________________

Agenda

Wat is het doel van de les, en hoe gaan we dit bereiken?

____________________________________________________

Leerdoel: 

Criminaliteit als verschijnsel duiden en in perspectief plaatsen

Wat is criminaliteit? Bedenk een definitie van dit verschijnsel die volgens jou de lading dekt

____________________________________________________

Leerdoel: 

Criminaliteit als verschijnsel duiden en in perspectief plaatsen

Een beladen begrip

Opdracht: 7

Wat we crimineel gedrag noemen, is afhankelijk van de (morele) opvattingen die in de samenleving heersen, en kan dus over tijd veranderen.

Juridische definitie:

"Criminaliteit is alles wat door een wettelijke bepaling strafbaar is gesteld."

_________________________________________

Beredeneer waarom het een probleem kan zijn om voor de definitie van criminaliteit de juridische definitie te volgen. Onderbouw je antwoord met een praktisch voorbeeld.

____________________________________________________

Leerdoel: 

Criminaliteit als verschijnsel duiden en in perspectief plaatsen

Criminaliteit

Dr. David Scott legt in deze video uit waarom het definiëren van criminaliteit erg lastig kan zijn.

Verschillende definities van criminologen:

_________________________________________

Bonger: "het geheel van ernstige antisociale handelingen, waarop de overheid door toevoeging van leed bewust reageert." 

Sellin: "Alle regel overschrijdend gedrag" 

Sutherland: "Gedrag dat maatschappelijke schade veroorzaakt" 

Schwendingers: "Schending van de rechten van de mens"

Henry en Milovanovic: "Misbruik van macht door anderen te beletten een verschil te maken."

____________________________________________________

Leerdoel: 

Criminaliteit als verschijnsel duiden en in perspectief plaatsen

Meten = weten?

Niet alle criminaliteit die ondervonden wordt komt bij politie in beeld. Dit noemen we het dark number. 

Er zijn verschillende manieren om criminaliteit te meten. 

• Politie/rechtbankstatistiek

- Aantal aangiftes

- Aantal vervolgingen

- Aantal veroordelingen

• Zelfrapportage

- Daderonderzoek

- Slachtofferonderzoek

_________________________________________

____________________________________________________

Leerdoel: 

Criminaliteit als verschijnsel duiden en in perspectief plaatsen

Mensbeeld

Politiek-theoreticus Hannah Arendt volgde in de jaren '60 het proces tegen Nazi-topstuk Adolf Eichmann. Haar bevindingen zijn kenmerkend voor veranderingen in het denken over criminaliteit en daders.

Opdracht: 8, 10

Verschillende mensbeelden die leiden tot verschillende opvattingen over criminaliteit en straf

• Klassieke school

Mens is rationeel, misdaad wordt uit eigen keuze gepleegd

• Moderne school

Verschillende factoren beperken het rationele keuzegedrag

_________________________________________

____________________________________________________

Leerdoel: 

Criminaliteit als verschijnsel duiden en in perspectief plaatsen

Daad/Daderrecht

Het daadrecht kijkt alleen naar de daad zelf, en geeft op basis van dezelfde daad, dezelfde straf (Klassieke school)

Het daderrecht kijkt ook naar de specifieke omstandigheden rondom de dader (Moderne school)

Nederland hanteert daderrecht

_________________________________________

____________________________________________________

Leerdoel: 

Criminaliteit als verschijnsel duiden en in perspectief plaatsen

Waarom straffen?

_________________________________________

Welke rechtvaardiging voor straffen sluit het best aan bij jouw persoonlijke opvatting?

Vergelding - straffen is rechtvaardig omdat daders straf verdienen

Afschrikking - straffen is rechtvaardig omdat het de samenleving beschermt

Resocialisatie - straffen is rechtvaardig omdat het kans op herstel biedt

____________________________________________________

Leerdoel: 

Criminaliteit als verschijnsel duiden en in perspectief plaatsen

Doelen van straf

De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor restorative justice. Hierbij wordt niet de schade van een misdrijf hersteld, maar wordt het onrecht recht gezet voor zowel dader als slachtoffer. belangrijk hierbij is dat beide partijen tot herstel komen.

Opdracht: 6

• Vergelding - genoegdoening krijgen voor onrecht; voorkomen van eigenrichting
• Afschrikking - potentiële daders ontmoedigen
• Speciale preventie - voorkomen dat iemand nog een keer de fout in gaat
• Resocialisatie - heropvoeden van de overtreder

• Beschermen van de samenleving - wegnemen van gevaarlijke elementen

_________________________________________

Klassieke school

Moderne school

Daad- strafrecht

Dader- strafrecht

Vrije, rationele keuzes

Beperkte rationaliteit

Trauma en stoornissen

Gelegen- heden

Afschrikken en vergelden

Resocialisatie en zorg

Omstandig- heden

____________________________________________________

Slotgedachte

____________________________________________________

Wie mag bepalen wat criminaliteit is?