2.4 mediterrane landbouw

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

mediterrane landbouw

programma

• uitleg 2.4 mediterrane landbouw en de waterbalans
  
• huiswerk 2.4 

lesdoelen

• Je kent de kenmerken van de mediterrane landbouw.
• Je weet wat de waterbalans is.
  
• Je begrijpt welke invloed irrigatielandbouw heeft op de waterbalans.

Lange landbouwtraditie

Kleinschalige landbouw in het Middellandse Zeegebied vindt van oudsher vooral plaats in de heuvels     >>

Weinig in: 

- kustvlaktes > stinkende moerassen, malaria, overstromingen

- gebergtes > te steile hellingen, te hoog etc.

Mediterrane landbouw

Moest zich aanpassen aan: 

- Droge zomers

- Veel reliëf

- Dunne bodems

- Lage begroeiingsdichtheid

Aanpassingen

Gewassen met lange wortels 

- Kunnen makkelijker bij het grondwater. 

- Voorkomen erosie

Aanpassingen

Wintertarwe

Voldoende neerslag in de winter.

En zelfs dan is het niet heel koud.

Aanpassingen

Verbouw op terrassen. 

Minder snelle afstroming

Meer infiltratie

Minder bodemerosie

Aanpassingen

Muurtjes, kleine akkers

Vangt geërodeerde grond op. 

Veranderingen landbouw

De landbouw in het Middellandse Zeegebied is sinds de tweede wereldoorlog sterk veranderd onder invloed van:

• De invloed van de EU en het landbouwbeleid van de EU
• Mechanisering

• Schaalvergroting
  

Schaalvergroting

Hogere productie, produceren voor de markt. Grote impact op het landschap!

Irrigatie

Voorkomen van verzilting door grondwaterstand niet teveel te laten stijgen.

Hoe fijner de grondsoort, hoe sterker de capillaire werking. Opgeloste zouten komen omhoog en slaan neer op de bodem.

waterbalans

Waterbalans = De verhouding tussen de toevoer en afvoer van zoet water in een gebied of land.​

--> Toevoer / opslag / afvoer

De toevoer van water​

vernieuwbaar (neerslag en instroom rivierwater)​

niet-vernieuwbaar (oppompen van grondwater)​

waterbalans

De opslag van water​

• oppervlaktewater (rivieren en stuwmeren)​
  
• bovengrond (bodemwater en ondiep grondwater)​
  
• ondergrond (diep grondwater)​
  

Stuwmeren

Kenmerken van rivieren in het Middellandse Zeegebied:​

Winter en voorjaar: behoorlijke afvoer.​ Zomer vaak droog.​

Oplossing: stuwmeren.​

Voordelen:​ Watervoorraad​ Opwekken hydro-elektriciteit​

​Nadeel: Slibvorming​

waterbalans

De afvoer van water​

• verdamping (transpiratie en oppervlakteverdamping)​
  
• uitstroom (naar zee of ander gebied)​
  
• watergebruik (landbouw, industrie, toerisme, huishoudens)

Irrigatielandbouw

Irrigatielandbouw = landbouw met gebruik van water dat via een netwerk van waterlopen en irrigatiegoten wordt aangevoerd of wordt opgepompt uit diepere gesteentelagen.​

• Veel water nodig​
  
• Bij oases​
  
• Risico op verdroging​
  
• Risico op verzilting (zouter worden van de bodem)​

programma

• nakijken 2.3
• uitleg 2.4 mediterrane landbouw en de waterbalans
• huiswerk 2.4  opdracht 1t/m 6