4.4: elektriciteit en veiligheid

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

4.4: elektriciteit en veiligheid

grootheden en eenheden

grootheid	afkorting	eenheid	afkorting
spanning
stroomsterkte
energie		................. .....................	................. .....................
vermogen		................. .....................	................. .....................
tijd		................. .....................	................. .....................

Meneer Heijster heeft een elektrische BMX gekocht en gaat touren. De BMX heeft een vermogen van 800 Watt. Meneer heijster heeft na het fietsen 1,6 kWh verbruikt. Hoelang heeft hij gefietst? bereken je antwoord in minuten

tekenen

teken in je schrift een serieschakeling met:

- een batterij

-3 lampjes

-een ampèremeter

-een schakelaar 

-een voltmeter die de spanning meet over 1 lamp

als je klaar bent: hand opsteken dan komen we controleren

in een parallelschakeling wordt de spanning verdeeld

1. waar
2. niet waar

in een serieschakeling is de stroomsterkte hetzelfde

1. waar
2. niet waar

leerdoelen

aan het einde van de les kun je:

- Uitleggen wat de gevaren van elektriciteit zijn

- Uitleggen wat de manieren zijn waarmee jouw huis is beveiligd voor elektriciteit

- Utleggen wat er in de meterkast zit

- De verschillende onderdelen van de meterkast kunnen omschrijven

- Uitleggen wat een zekering doet

- Uitleggen wat kortsluiting is en hoe het ontstaat

- Uitleggen wat de gevaren van kortsluiting zijn

- Uitleggen wat de aardlekschakelaar doet en wanneer die de stroom uitschakeld

- Uitleggen wat dubbele isolatie inhoudt en wat het teken van dubbele isolatie is

elektriciteit: levensgevaarlijk

elektriciteit is heel erg handig, maar soms kan het ook ontzettend gevaarlijk zijn. Jaarlijks sterven er in Nederland ongeveer 500 mensen aan de gevaren van elektriciteit. Ze krijgen een dodelijk schok, ze staan onder spanning of worden geraakt door de bliksem

elektriciteit: levensgevaarlijk

elektriciteit is heel erg handig, 

soms ook ontzettend gevaarlijk zijn. 

Jaarlijks sterven er in Nederland rond de 500 mensen

Ze krijgen een dodelijk schok, 

ze staan onder spanning

 worden geraakt door de bliksem

kan ik hier plassen?

elektricteit in huis

Ergens  in Nederland staan grote fabrieken die elektriciteit aanmaken door fossiele brandstoffen te verbranden. Deze elektriciteit komt uiteindelijk aan in je huis en komt binnen in de meterkast. De meterkast is een kast die in elk huis staat. Hier komt alle elektriciteit je huis binnen.

elektricteit in huis

grote fabrieken die elektriciteit aanmaken 

fossiele brandstoffen te verbranden. 

komt  aan in je huis 

komt binnen in de meterkast. 

 een kast die in elk huis staat. 

alle elektriciteit je huis binnen.

De meterkast

Groep

Elke groep is een verzameling met apparaten, stopcontacten en lichtpunten die hierop zijn aangesloten. Jouw huis wordt opgesplitst in verschillende groepen

De badkamer heeft een aparte groep

De slaapkamer heeft een aparte groep.

Groep

Elke groep is een verzameling met apparaten, stopcontacten en lichtpunten die hierop zijn aangesloten. 

 opgesplitst in verschillende groepen

De badkamer heeft een aparte groep

De slaapkamer heeft een aparte groep.

opdrachten deel 1

Je kunt nu de opdrachten van bladzijde 111 maken. maak opdracht 50 t/m 53. 

beveiliging in huis

in ons huis zijn er verschillende dingen die ons beschermen tegen de gevaren van elektriciteit. al deze middelen vind je vaak in de meterkast. dingen die ons beschermen tegen elektriciteit zijn:

- zekeringen

-aardlekschakelaar

- dubbele isolatie

beveiliging in huis

 verschillende dingen die ons beschermen tegen de gevaren van elektriciteit. 

al deze middelen vind je vaak in de meterkast.

- zekeringen

-aardlekschakelaar

- dubbele isolatie

De meterkast

zekeringen

Elke groep in de meterkast is beschermd met een zekering. Alle stroom van een groep moet eerst door deze zekering heen voor het naar de groep heen kan 

overbelasting

teveel apparaten tegelijkertijd aanstaan in 1 groep

de totale stroomsterkte kan te groot wordt. 

 schakelt de zekering alle stroom in deze groep uit

Als er teveel apparaten tegelijkertijd aanstaan waardoor de stroomsterkte te groot wordt (boven de 16A), noemen we dit overbelasting

overbelasting

Als er teveel apparaten tegelijkertijd aanstaan in 1 groep, kan het zijn dat de totale stroomsterkte te groot wordt. Als dit gebeurd, schakelt de zekering alle stroom in deze groep uit

Als er teveel apparaten tegelijkertijd aanstaan waardoor de stroomsterkte te groot wordt (boven de 16A), noemen we dit overbelasting

smeltveiligheid

Er zijn 2 verschillende soorten zekeringen die gebruikt worden. installatie-automaten  zijn de meest bekende in moderne huizen,  maar in oude huizen kom je nog wel eens smeltveiligheden tegen 

smeltveiligheid

In een smeltveiligheid zit een draad. Als de stroomsterkte meer dan 16A wordt, dan brand de draad door. De stroom kan dan niet meer door de zekering heen, de stroom wordt uitgeschakeld

installatie automaat

in moderne huizen komen we installatie-automaten tegen. Als de zekering teveel stroomsterkte krijgt, gaat de hendel naar beneden. Je hoeft dan alleen maar de hendel terug omhoog te doen, en je hebt weer stroom!

kortsluiting

 kortsluiting. 

Kortsluiting kan op 2 manieren ontstaan:

-Als 2 snoerdraden direct contact met elkaar maken

-als de - en + pool van het stopcontact direct contact met elkaar maken

kortsluiting

Naast overbelasting is er nog een ander probleem wat je tegenkomt met stroom. Dit probleem heet kortsluiting. Kortsluiting kan op 2 manieren ontstaan:

-Als 2 snoerdraden direct contact met elkaar maken

-als de - en + pool van het stopcontact direct contact met elkaar maken

Kortsluiting

Stroom zoekt altijd de makkelijkste weg (net als bliksem!)

In de afbeelding zie je dat de draden losgeraakt zijn; stroom kiest nu ook deze weg: kortsluiting

aardlekschakelaar

Elke hoofdgroep heeft een aardlekschakelaar. De aardlekschakelaar meet elk moment hoeveel stroomsterkte er naar de groep gaat en hoeveel stroomsterkte er terug komt

lekstroom

Normaal is de stroomsterkte die een groep ingaat evengroot als de stroomstekrte die een groep uitkomt (stroom kan namelijk niet 'verdwijnen'). Als er wel stroomsterkte verwdijnt dan spreken we over lekstroom

aardlekschakelaar en lekstroom

Als er stroom gaat 'lekken' (bijvoorbeeld door overbelasting of kortsluiting) dan kijkt de aardlekschakelaar hoeveel stroomsterkte dat is. Als dit verschil in stroomsterkte GROTER is dan 30 mA (milli-ampère) dan schakeld de aardlekschakelaar de stroom in het hele huis uit. 

aardlekschakelaar en lekstroom

Als er stroom gaat 'lekken' 

 de aardlekschakelaar hoeveel stroomsterkte dat is. 

 GROTER  dan 30 mA (milli-ampère)

 dan schakeldt de aardlekschakelaar de stroom in het hele huis uit. 

dubbele isolatie

Sommige apparaten zijn dubbel geïsoleerd. Dit betekend dat niet alleen de elektriciteitsdraden geïsoleerd worden, maar ook de buitenkant van het elektrische apparaat. Dit zie je bijvoorbeeld veel bij apparaten die zowel water als elekttriciteit gebruiken (wasmachine, droger, vaatwasser enz.)

dubbele isolatie

het teken van dubbele isolatie is een vierkantje in een vierkantje. 

wat is de maximale stroomsterkte die door een zekering kan gaan zonder dat je last krijgt van overbelasting

1. 16 A
2. 15 A
3. 15,5 A
4. 17 A

wat doet de aardlekschakelaar

opdrachten deel 2

Je kunt nu de opdrachten van bladzijde 113 maken. Maak opdracht 54 t/m 57

leerdoelen

aan het einde van de les kun je:

- Uitleggen wat de gevaren van elektriciteit zijn

- Uitleggen wat de manieren zijn waarmee jouw huis is beveiligd voor elektriciteit

- Utleggen wat er in de meterkast zit

- De verschillende onderdelen van de meterkast kunnen omschrijven

- Uitleggen wat een zekering doet

- Uitleggen wat kortsluiting is en hoe het ontstaat

- Uitleggen wat de gevaren van kortsluiting zijn

- Uitleggen wat de aardlekschakelaar doet en wanneer die de stroom uitschakeld

- Uitleggen wat dubbele isolatie inhoudt en wat het teken van dubbele isolatie is