NN 1 - Grammatica 3w - Zelfstandige en hulpwerkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

 - Grammatica - lesdoelen

Je herhaalt wat zelfstandige naamwoorden zijn.

Je herhaalt wat lidwoorden zijn.

Je herhaalt wat bijvoeglijke naamwoorden zijn.

 Je leert wat zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoorden zijn.

Zinsdelen en Woordsoorten

Een zinsdeel is één woord of een groepje woorden
in een zin die bij elkaar horen.

Een woordsoort is een categorie waarin je
woorden kunt indelen.

Zinsdelen 

  Jan |  heeft   | Pim | een mooi boek | geleend.

  ow  | pv/wg  |  mv  |          lv               |     wg.      

Woordsoorten

  Jan | heeft | Pim | een | mooi | boek | geleend.

zelfstandige naamwoorden: Jan, Pim, boek
lidwoorden: een

bijvoeglijk naamwoord: mooi

werkwoorden: heeft, geleend 

Zelfstandig naamwoord [zn]

Wat weten jullie nog van deze woordsoort?

Zelfstandig naamwoord [zn]

Een zelfstandig naamwoord...

1. is altijd met een hoofdletter
2. is een mens, dier, plant, ding of gevoel
3. heeft altijd een lidwoord
4. heeft altijd een meervoud

Een zelfstandig naamwoord: 

1. is een woord voor een: mens, dier, plant, ding of gevoel 

2. heeft meestal een enkelvoud en meervoud: huis - huizen

3. kan vaak verkleind worden: huis - huisje

4. je kunt er vaak de, het of een voor zetten: het huis

Lidwoord [lw]

Wat weten jullie nog van deze woordsoort?

Lidwoord [lw]

Een lidwoord...

1. staat altijd aan het begin van een zin
2. is bepaald (een) of onbepaald (de, het)
3. is bepaald (de, het) of onbepaald (een)
4. staat altijd direct voor het zn

Een lidwoord: 

1. is bepaald: de koffie, het colaatje [blw]

2. is onbepaald: een koffie, een colaatje [olw]

3. hoort bij een zelfstandig naamwoord: het huis, de tuin

4. kan ook voor een bijvoeglijk naamwoord staan: de mooie jas

Bijvoeglijk naamwoord [bnw]

Wat weten jullie nog van deze woordsoort?

Bijvoeglijk naamwoord [bnw]

Een bijvoeglijk naamwoord...

1. vertelt iets over een zelfstandig naamwoord
2. vertelt iets over een lidwoord
3. vertelt iets over een persoonsvorm
4. vertelt iets over een onderwerp

Een bijvoeglijk naamwoord: 

1. vertelt iets over een zn: de saaie wedstrijd, de film is leuk

2. heeft verschillende spelling: een groot huis, een grote auto

3. kent de trappen van vergelijking: oud, ouder, oudst

4. kan van een werkwoord komen: een gebroken hart

Wat is het zelfstandig naamwoord?

De jonge kinderen gaan vanmiddag buiten spelen.

1. gaan
2. buiten
3. spelen
4. kinderen

Wat is het lidwoord?

De jonge kinderen gaan vanmiddag buiten spelen.

1. de
2. buiten
3. spelen
4. vanmiddag

Wat is het bijvoeglijk naamwoord?

De jonge kinderen gaan vanmiddag buiten spelen.

1. de
2. jonge
3. spelen
4. vanmiddag

Zelfstandig werkwoord [zww]

Jan kijkt een film met zijn zusje.

Als er maar één werkwoord in de zin staat dan is dat een

zelfstandig werkwoord (kijkt). 

zinsdeel: persoonsvorm [pv] 

woordsoort: zelfstandig werkwoord [zww]

Hulpwerkwoord [hww]

Jan heeft met zijn zusje een film gekeken.

Als er meerdere werkwoorden in de zin staan dan is dat een

hulpwerkwoord (heeft) +
 een zelfstandig werkwoord (gekeken). 

zinsdeel: werkwoordelijk gezegde [wg] 

woordsoort: hulpwerkwoord + zelfstandig werkwoord 

Herkennen van [hww] en [zww]

1. Als de zin maar één werkwoord heeft dan is dat zelfstandig:

Wij eten vanavond spaghetti met pesto.

2. Als de zin meerdere werkwoorden heeft dan is er maar één zelfstandig werkwoord, de rest zijn hulpwerkwoorden:
Wij hebben gisteravond spaghetti met pesto gegeten.

Wij zullen vanavond spaghetti met pesto gaan eten.

Wat is het zelfstandige werkwoord?

De kinderen gaan vanmiddag in het park spelen.

1. gaan
2. gaan + spelen
3. spelen
4. de kinderen

Wat is het zelfstandige werkwoord?

Hij zat tijdens de uitleg te gamen.

1. zat
2. hij
3. te
4. gamen

Wat is het hulpwerkwoord?

Waarom heb je niet goed geluisterd?

1. heb + geluisterd
2. heb
3. heb je
4. geluisterd

Wat zijn de hulpwerkwoorden?

Hij vroeg of ik hem wilde helpen verhuizen.

1. vroeg
2. wilde
3. vroeg, wilde, helpen
4. wilde, helpen, verhuizen

Ik

zou

wel

een hond

willen

hebben.

hww

zww

hww

Els wil graag een keer gaan bungeejumpen.

Els wil graag een keer gaan bungeejumpen.

Voor een Elfstedentocht moet het echt veel harder gaan vriezen.

Voor een Elfstedentocht moet het echt veel harder gaan vriezen.

Had je mijn fietssleutel niet beter in je portemonnee kunnen bewaren?

Had je mijn fietssleutel niet beter in je portemonnee kunnen bewaren?

De buurvrouw zal echt wel voor je plantjes willen zorgen tijdens de vakantie.

De buurvrouw zal echt wel voor je plantjes willen zorgen tijdens de vakantie.

In de nieuwe pizzeria zou Pieter
heerlijk gegeten hebben.

In de nieuwe pizzeria zou Pieter
heerlijk gegeten hebben.

De volgende keer moet Luuk de afwas zorgvuldiger doen.

De volgende keer moet Luuk de afwas zorgvuldiger doen.

Jeffrey en Wesley zullen wel verlof krijgen voor de bruiloft. [zww] =

1. krijgen
2. zullen
3. verlof
4. zullen + krijgen

Heb je al nagedacht over een verrassende bijdrage voor het familiefeest? [zn] =

1. over
2. familiefeest
3. verrassende
4. nagedacht

De strenge docent keurde het opstel opnieuw af. [bnw] =

1. strenge
2. docent
3. opnieuw
4. opstel

Tijdens de finale toonden de tegenstanders veel moed. [zww] =

1. tijdens
2. tegenstanders
3. toonden moed
4. toonden

Je zult het niet geloven! [hww] =

1. je
2. niet
3. zult
4. geloven

Een van de sollicitanten verloor zijn geduld in de wachtkamer. [blw] =

1. in
2. de
3. een
4. van

Welke woordsoort hoort bij welke uitleg?

lidwoord

zelfstandig naamwoord

zelfstandig werkwoord

bijvoeglijk
naamwoord

hulp-
werkwoord

In een zin staat er
 altijd maar één.

de, het
een

mens, dier,
plant, ding,
 gevoel

alle andere werkwoorden in de zin

kan voor of achter het zn staan

Lesdoelen

Je weet weer wat een zelfstandig naamwoord, lidwoord en bijvoeglijk naamwoord is.

 Je weet wat zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoorden zijn.

-

Ik weet het verschil tussen een bepaald en een onbepaald lidwoord.

1. ja
2. nee

Ik weet het verschil tussen een zelfstandig werkwoord en een hulpwerkwoord.

1. ja
2. nee

Heb je nog een vraag?
Stel die dan hier.