Rembrandt van Rijn

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Hollandse meesters Rembrandt van Rijn

Rembrandt

Rembrandt is geboren in 1606 in Leiden en is in de leer gegaan bij Pieter Lastman om het vak van kunstschilder te leren. Hij zou zich ontwikkelen als de grootste kunstenaar uit de gouden eeuw die we kennen.

Vanaf zijn 31e jaar vestigde hij zich definitief in Amsterdam, de stad die op vele vlakken een enorme groei en bloei meemaakte.

Rembrandtkreeg er belangrijke opdrachten en werd een welvarend kunstenaar in hetAmsterdam van de 17e
eeuw, de gouden eeuw.

In

1. stierf hij op 63 jarige leeftijd, nadat hij tien jaar eerder failliet was

verklaard en al zijn bezittingen werden verkocht.

Veel gebruikte genres in de 17e eeuw 

Er bestaan verschillende genres 

1. Historiestukken
2. Portretten
3. Landschappen
4. Zeegezichten
5. Genrestukken
6. Stillevens 

Wat is een historiestuk in de schilderkunst?

Historiestuk

scènes uit de Bijbel, de mythologie, literatuur of geschiedenis

zeer veelzijdig: schilder moet landschap, interieur, portret en  stilleven beheersen

de scène moet ook nog tot een aantrekkelijke compositie worden gemaakt

Rembrandt - De samenzwering van de Bataven onder Claudius Civilis' (1661-62)

1

Bataven waren een volk dat rond het jaar 0 in Nederland leefden, waar de Romeinen toen de baas waren

2

Nederlanders uit de 17e eeuw vergeleken zichzelf graag met Bataven: de Bataven kwamen in opstand tegen de Romeinen, de Nederlanders kwamen in opstand tegen de Spanjaarden

4

Rembrand schilderde dit doek voor het nieuwe stadhuis van Amsterdam, het huidige Paleis op de Dam. 

In het stadhuis waren meerdere kunstwerken gewijd aan de heldendaden van de Bataven

3

Rembrandt - Tobit en Anna met het bokje

1

Anna heeft een geitenbokje meegenomen, dat was de betaling voor het werk dat ze gedaan heeft

4

Tobit en Anna zijn (door de blindheid van Tobit) zeer arm, de ellebogen van Tobits kleding zitten vol gaten

3

Dit is een verhaal uit het Oude Testament

2

Tobit denkt dat Anna het bokje gestolen heeft en bidt tot God om hem snel te laten sterven.

Anna is verbijsterd door dit handelen

5

Portretten 

De rijke Nederlandse burgers uit de Gouden Eeuw zijn zelfverzekerd en omringen zich met kunst en dure voorwerpen. Portretten zijn geliefd bij deze groep.

Een van de meest bekende portretten uit Nederland

Hoe is aan dit dubbelportret te zien dat de opdrachtgevers zeer rijke burgers waren?

Waarom maakte Rembrandt zoveel zelfportretten?

Sinds is de Nachtwacht 363 bij 438 cm, maar dat was het schilderij niet toen Rembrandt het maakte! Het was toen een stuk groter: 500 bij 387 cm. Maar omdat het schilderij niet paste op de plaats waar het zou gaan hangen in het stadhuis op de Dam (tegenwoordig Paleis op de Dam), werden er in 1715 stukken vanaf gesneden.

Benieuwd hoe de Nachtwacht eruit zag vóór de stukken eraf waren gesneden? Klik op de afbeelding rechtsonder in de hoek.

De Nachtwacht heet tegenwoordig zo, maar de oorspronkelijke titel is: De compagnie van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren.

Het is onduidelijk waar de naam Nachtwacht precies vandaan komt. Is het misschien de kleur van het schilderij? Of was dit inderdaad een nachtwacht?

De Nachtwacht lijkt misschien een rommeltje, maar als je goed kijkt zitten er duidelijk 'lijnen' in. Dat zie je bijvoorbeeld aan de lansen en geweren.

Kapitein Frans Banninck Cocq

Luitenant Willem van Ruytenburgh

Schilderijen van schutterijen (een soort politie) waren erg populair in de tijd. De leden van een schutterij betaalden veel geld om er goed en stoer uit te zien. Rembrandt had voor het maken van dit schilderij ongeveer 3500 gulden verdiend. Dat was in die tijd veel geld, maar niet ongebruikelijk voor een schilderij van Rembrandt.

Is dit Rembrandt zelf? Sommige mensen zeggen van wel.

Het meisje stelt een soort mascotte voor. Aan haar riem hangt een dode vogel. Vooral de twee poten van het beest, de klauwen, zijn duidelijk te zien. Ze zijn het symbool voor de kloveniers (de schutters), die ook wel klauweniers werden genoemd.

Kloveniers waren schutters met een musket (geweer). Rembrandt heeft in zijn schilderij laten zien wat er allemaal bij komt kijken om zo'n musket te gebruiken. Zo vult er één zijn musket met kruit; ééntje schiet zijn musket af en een ander reinigt zijn musket door het kruit weg te blazen.

Het is bijna niet te zien, maar in hun wapen hadden de Kloveniers twee klauwen van een vogel. Die twee klauwen zie je ook weer terug bij de vogel die het meisje bij zich draagt.

Op dit schild staan de namen van de personen die zijn afgebeeld (en waarschijnlijk ook hebben betaald).

Hoeveel is de Nachtwacht waard? Dat is niet te zeggen: het schilderij is nooit verkocht of te koop aangeboden. Er is later weleens geprobeerd om het uit te rekenen. Ze kwamen toen uit op een bedrag van 500 miljoen Euro!

Sommige leden van de schutterij weigerden te betalen toen ze het schilderij zagen: ze stonden er maar half op! Of keken de andere kant op! "Daarvoor ga ik niet betalen!", zeiden sommigen

Honden op schilderijen waren vaak een teken van trouw ('trouwe viervoeter'). Of de hond in dit schilderij dezelfde functie heeft, trouw aan de stad Amsterdam, is niet bekend.

weetjes over de nachtwacht

Niet alle leden van deze schutterij waren tevreden over het eindresultaat. Leg uit waarom.

Welke kunststroming is van toepassing op Rembrandt?

1. Renaissance
2. Romantiek
3. Barok
4. Roccoco

Kenmerken Barok??

Benoem de kenmerken van de Barok die we terugzien in De anatomische les van dokter Tulp.

Isaacen Rebecca, beter bekend als Het Joodse bruidje, geschilderd in 1665-1669.

Het gebeurde wel vaker dat mensen zich als historisch personage lieten portretteren. Dit echtpaar (misschien zijn zoon en zijn bruid) koos voor het Bijbelse liefdespaar Isaak en Rebekka. Rembrandt maakte er echter iets ongewoons van door de intieme vertrouwelijkheid van het echtpaar, en de pasteuze (dikke) schilderwijze. Door daarna de verf met een spatel te bewerken bracht hij een plastisch, glanzend reliëf
aan. Iets wat in die tijd ongewoon was en waar Rembrandt juist zo bekend mee werd.

Behandel uit de

kunstwijzer:

Vorm

Inhoud

Functie

Noteer je antwoorden