BS 3.1 29-01-24

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Thema 3: Organismen leven samen

BS 1: Organismen in hun leefomgeving

Leerdoelen

Je moet kunnen vertellen wat levende en niet levende invloeden zijn

Je moet voorbeelden kunnen geven hoe dieren aangepast kunnen zijn aan hun omgeving

Bij mensen.....

Hoe wordt jij  beïnvloed door je leefomgeving?

En hoe wordt de leefomgeving beïnvloed door jou?

Je omgeving heeft: 

Invloed op jouw stemming

Invloed op jouw acties en gedrag

Invloed op stress

Maar ook andersom!!

Alle organismen worden beïnvloed door hun leefomgeving

De leefomgeving wordt beïnvloed door organismen

Levende (biotisch) en niet levende (abiotische) invloeden

Biotische en abiotische factoren

Levende en niet levende invloeden?

Levende invloeden

Niet levende invloeden

Niet levende invloeden

Levende invloeden

Aanpassingen

- Aanpassing = veranderingen aan de bouw van een organisme, die een voordeel geeft.

- Wat voor aanpassing heeft deze zeehond?

Aanpassing aan warmte 

Aanpassing aan kou

Aanpassing plant bij hitte/weinig water

- Diepe wortels

- Kleine/geen bladeren

- Waslaagje

- Haren of stekels tegen de zon

- Water kunnen opslaan

Aanpassing aan een levende invloed

Aanpassing aan een niet-levende invloed

Dikke vacht

Dunne vacht

Snavel voor soort voedsel

Gifstoffen zodat de plant niet wordt opgegeten

Zwemvoeten 

Aanpassing aan weinig licht

Welke aanpassingen heeft een dier?

Tegen onderkoeling

Tegen oververhitting

Kleine oren

Grote oren

Klein maken

Wintervacht

Zomervacht

Hijgen

Winterslaap

Uitleg en voorbereiden poster

Kies een dier

Geen huisdier/boerderijdier maar een wild dier

Dier op de lijst zetten voor check

Leerdoelen

Je moet kunnen vertellen wat biotische en abiotische factoren zijn

Je moet voorbeelden kunnen geven hoe dieren aangepast kunnen zijn aan hun omgeving

Biotische en abiotische factoren?

Leerdoelen

Ecosysteem

Soorten kiezen en het voedsel

Soorten snavels en het voedsel

Soorten poten en functie

Ecosysteem

1.  Individu
   
   
2. Populatie
   
   
3. Levensgemeenschap
   
   
4. Ecosysteem

Kiezen

waarom heeft een planteneter plooikiezen?

waarom heeft een vleeseter knipkiezen

voor welk soort vertering wordt het gebit gebruikt?

planteneters: plooikiezen met richels om planten fijn te malen

vleeseters: knipkiezen: scherp, voedsel in stukken knippen om in te slikken

alleseters: knobbelkiezen: voedsel malen

Knobbelkies

Plooikies

Knipkies

snavels van vogels

Snavels bij vogels

Deze vogel heeft een snavel om een grotere prooi te vangen.

Deze vogel kan met zijn snavel goed zaadjes open maken

d

Deze vogel zeeft het water op zoek naar kleine diertjes en plantjes.

Met deze snavel kan de vogel insecten uit boomschors halen.

Vogels (Poten)

Poten aangepast aan functie

Poten die een tak stevig vast kunnen pakken

Poten met scherpe klauwen

Poten met zwemvliezen

Poten voor ondiep water

Maakwerk

Blz. 135 opdr. 3 t/m 6

Blz. 136 opdr. 7 en 8

Blz. 138 opdr. 10

Blz. 141 opdr. 17

Leerdoelen - les 2

Soorten kiezen en het voedsel

Soorten snavels en het voedsel

Soorten poten en functie

Voedselrelaties

Leerdoelen

Je kunt benoemen wat producenten, consumenten en reducenten zijn

Je kunt een voedselketen maken

Je kunt uitleggen wat planteneters, vleeseters en alleseters zijn en waar zij in een voedselketen zitten

Producenten

Zijn altijd planten

Waarom producenten? Planten maken hun eigen voedsel en hoeven dus niet te eten

Consumenten

Dieren zijn consumenten

Ze moeten eten om aan hun energierijke stoffen te komen
Ze kunnen die niet zelf maken

Reducenten

De schimmels en bacterien

Zij ruimen dode planten en dieren resten op

Ze breken deze af; een ander woord voor afbreken is reduceren

Voedselketen

Pijltje staat voor: Wordt gegeten door

Schakels

Planteneters: Eten alleen planten (1e schakel)

Vleeseters: Eten alleen vlees (2e schakel enz.)

Alleseters: Eten planten en vlees (wisselen van schakel)

Leerdoelen

Je kunt benoemen wat producenten, consumenten en reducenten zijn

Je kunt een voedselketen maken

Je kunt uitleggen wat planteneters, vleeseters en alleseters zijn en waar zij in een voedselketen zitten

Aanpassingen bij dieren

Leerdoelen

Je kunt uitleggen welke aanpassingen waterdieren hebben

Je kunt uitleggen welke aanpassingen landzoogdieren hebben

Je kunt uitleggen welke aanpassingen vogels hebben

Aangepast aan water

Aangepast aan land

Vogels

Vogels

Aanpassingen bij planten

Leerdoelen

Je weet wat voor aanpassingen planten hebben voor een droge, vochtige, lichte (of donkere) omgeving

Je weet wat voor aanpassingen planten hebben aan bepaalde temperaturen

Rozetvormende planten 

Vochtige omgeving

Grote, platte bladeren

Klein wortelstelsel (oftewel, weinig wortels)

Licht

Klimplanten

Opdrachten maken

blz. 134 en 138

Leerdoelen

Je weet wat voor aanpassingen planten hebben voor een droge, vochtige, lichte (of donkere) omgeving

Je weet wat voor aanpassingen planten hebben aan bepaalde temperaturen