Hoofdstuk 6: De overheid en ons inkomen

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3,4

Hoofdstuk 6

De overheid en ons inkomen

H6: De overheid en ons inkomen

Paragraaf 6.2

Ik kan..

..drie gevolgen van economische groei uitleggen

..het verschil uitleggen tussen een recessie en economische crisis

..gevolgen van economische groei voor inkomsten en uitgaven van de overheid noemen

..uitleggen wat een staatsschuld is

..vier manieren noemen hoe de overheid de economie kan stimuleren

Economische groei

Economische groei: Waarde van het BBP neemt toe.

BBP --> waarde van alle geproduceerde goederen en diensten in NL 
 

Gevolgen economische groei

Meer productie

Meer investeringen

Meer werknemers in dienst (minder werkloosheid)

Nationaal inkomen stijgt

Verschil recessie en crisis

Als economische groei tegenvalt heb je een recessie.

Als de recessie langer aanhoudt heb je een economische crisis.
Dan krimpt het BBP!

Een crisis kan zichzelf versterken. 

Bedrijven maken minder winst --> minder werkgelegenheid --> nationaal inkomen daalt --> minder investeringen --> minder bestedingen --> minder productie --> ETC.

Gevolgen economische groei voor inkomsten en uitgaven overheid

Inkomsten overheid stijgen  (belastingen)

Uitgaven overheid dalen (uitkeringen)

Nettoloon omhoog

Staatsschuld

De totale overheidsschuld, wat heeft de overheid geleend?

https://nos.nl/collectie/13879/artikel/2398348-staatsschuld-blijft-ondanks-corona-onder-eu-maximum-maar-is-dat-wel-nodig 

Economie stimuleren

Ik kan vier manieren noemen hoe de overheid de economie kan stimuleren

1. Meer geld investeren in infrastructuur

2. Inkomstenbelasting verlagen

3. Subsidie geven aan bedrijven

4. Investeren in verbetering van het onderwijs

H6: De overheid en ons inkomen

Paragraaf 6.2

Ik kan..

..uitleggen welk inkomen in box1 valt

.. het belastbaar inkomen in box 1 berekenen 

.. uitleggen wat een progressief belastingtarief is

..rekenen met het schijventarief 

.. het verband tussen loonheffing en inkomstenbelasting uitleggen

INKOMSTENBELASTING

box 1

Inkomstenbelasting

Iedereen moet over zijn inkomen inkomstenbelasting betalen. Na afloop van een jaar krijg je via MijnOverheid.nl bericht dat je aangifte van je inkomsten moet doen.

Na aangifte krijg je een aanslag, hierin staat wat je aan inkomstenbelasting verschuldigd bent.

Boxen

Er wordt onderscheidt gemaakt tussen verschillende soorten inkomens, deze zijn onderverdeeld in boxen.

BOX 1: belasting over inkomen uit werk en eigen woning

BOX 2: belasting over aanmerkelijk belang, hoef je niet te kennen

BOX 3: belasting over inkomen uit vermogen

     Inkomsten

  + bijtellingen

   - aftrekposten

     --------------------------

     belastbaar inkomen 

eigenwoningforfait

auto van de zaak

b

hypotheekrente 

giften goede doelen

reiskosten woon-werkverkeer 

a

Het belastbaar inkomen wil je zo laag mogelijk hebben!

Box 1 (inkomen)

Inkomen= inkomen uit werk (brutoloon & nettowinst) en woning

Bijtellingen= verhoogd je belastbaar inkomen en levert een nadeel op.

Dit is bijvoorbeeld het eigenwoningforfait
Een bedrag dat je bij je inkomen moet optellen en dat afhankelijk is van de waarde van je woning.

Box 1 (aftrekpost)

Aftrekpost= verlaagd je belastbaar inkomen en levert een voordeel op

Hypotheekrente= de betaalde rente over je hypotheek

Giften = het geld dat je schenkt aan goede doelen

Reiskosten = kosten die je maakt voorwoon-werkverkeer met het openbaar vervoer

Belastbaar inkomen

Je betaalt belasting over je belastbaar inkomen. 

Het belastbaar inkomen bereken je als volgt: inkomen + bijtellingen - aftrekposten.

Schijventarief

In box 1 bereken je de belasting over je 

belastbaar inkomen met het schrijventarief. 

6.2 Hoe zwaar word je belast (deel 3)

Box 1 -> progressief belasttingtarief:

• naarmate je inkomen toeneemt, wordt het belastingpercentage hoger.
• te betalen belasting in box 1 bereken je mbt het schijventarief

Box 3

Belasting over inkomsten uit vermogen, zoals spaargeld en beleggingen. Deze inkomstenbelasting in box noem je ook wel vermogensrendementsheffing.

Bij deze belasting doet de overheid alsof je per jaar verdient aan rente met je spaargeld of winst op je belegging. Dit noem je fictief rendement.

Heffingsvrij vermogen

Het eerste deel van je spaargeld is belastingvrij.

Heb je minder spaargeld dan het heffingsvrij vermogen, dan betaal je in box 3 geen belasting. 

Boven de € 25.000 spaargeld rekent de belastingdienst met een fictief rendement van 2,6% (tot € 100.000, daarboven gelden andere percentages) . Over het fictief rendement betaal je 30% belasting.

VOORBEELD

Jan heeft  € 21.330 op zijn spaarrekening staan en verdient met beleggen  € 18.670. Het heffingsvrij vermogen is € 25.000 en het fictief rendement 2,6%. 

a. Wat is na aftrek van het heffingsvrij vermogen zijn belastbaar inkomen in box 3?

b. Hoeveel belasting moet Jan betalen in box 3? 

Directe belastingen

• loon en inkomstenbelasting
• vennootschapsbelasting
• gemeentelijke belasting

Indirecte belastingen

btw

accijns

Niet  belastinginkomsten

leges voor paspoort,

id-kaart of rijbewijs.

Nivellering en denivellering

Nivellering:

• Het verschil tussen arm en rijk wordt steeds kleiner
  
• Hier kan de overheid voor zorgen.
  

Denivellering: 

• Het verschil tussen arm en rijk wordt steeds groter
  
• Dit gebeurt als de overheid niks doet of een degressief belastingstelsel invoert
  

Draagkrachtbeginsel 

• Bij het draagkrachtbeginsel kijkt de overheid na je inkomen om te bepalen hoeveel belasting je moet betalen.
  
• Hoe meer geld je verdient hoe hoger de belasting wordt die je betaalt. (in procenten)
  

Solidariteitsbeginsel

• Hierbij staat iedereen een deel van zijn inkomen af, om de mensen zonder inkomen of met weinig inkomen financieel te helpen, zodat zij een acceptabel leven kunnen leiden.
  

Solidariteitsbeginsel wordt uitgevoerd door:

• Sociale zekerheid te bieden. Iedereen kan een uitkering krijgen, wanneer hij of zij niet meer kan werken of voldoende inkomen kan bemachtigen.
• Mensen met lage inkomens extra inkomen geven, via zorgtoeslag en huurtoeslag.
  

Profijtbeginsel 

De overheid laat je meer belasting betalen, wanneer je gebruik maakt van collectieve goederen.

Degressief en proportioneel tarief

• Wanneer een land je steeds minder belasting laat betalen (in procenten), naarmate je meer verdient heeft een land een degressief belastingstelsel
• Wanneer een land een belastingsysteem heeft met 1 belastingtarief heet dat een proportioneel belastingstelsel