9.4 Ziek (deel 2)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

9.4 Ziek (les 2)

Pak je laptop

Kom in deze LessonUp

Bedenk alvast een antwoord op de volgende vraag:

Wat houdt vaccineren in?

Wat houdt vaccineren in?

Vandaag

- Terugblik 9.4 deel 1

-Uitleg 9.4 deel 2

-Zelfstandig afmaken van paragraaf 9.4 (opdracht 15 t/m 25)

Herhaling. Leg uit op welke 2 manieren een lichaamsvreemd organisme kan worden opgeruimd door je afweer. (overleggen mag)

Herhaling

Op welke 2 manieren kan een lichaamsvreemd organisme worden opgeruimd door je afweer?? 

Hoe genees je?

Afweer: het uitschakelen van ziekteverwekkers -> witte bloedcellen

• Vreetcellen: sluiten bacteriën in en verteren ze -> pus/etter = dode witte bloedcellen, verteerde bacteriën en resten van kapotte huidcellen.
  Vreetcellen zijn niet heel specifiek

Hoe genees je? 

Afweer: het uitschakelen van ziekteverwekkers -> witte bloedcellen

• Antistofcellen: WBC die antistoffen maken

1. Ziekteverwekker komt in lichaam
2. Antistofcellen maken juiste antistof
3. Antistofcellen delen snel  = + antistoffen
4. Antistoffen koppelen en schakelen ziekteverwekkers uit
5. Vreetcellen sluiten ze in en verteren ze

Vandaag leer je: 

-Waarom je koorts krijgt

-Hoe vaccinatie werkt

-Waarom het afweersysteem soms uitgeschakeld moet worden

Als je witte bloedcellen een indringer met lichaamsvreemde antigenen tegenkomt is de kans groot dat je koorts krijgt.

Overleg met je buur waarom dat nuttig kan zijn.

Waarvoor krijg je koorts?

Koorts doordat witte bloedcellen stofjes maken waardoor de hypothalamus lichaamstemperatuur verhoogt

• Bloed stroomt sneller en voer je de afvalstoffen van ziekteverwekkers sneller af
• Witte bloedcellen maken sneller antistoffen
• > 42 graden Celsius is gevaarlijk, waarom?

Vraag

Veel mensen slikken bij koorts paracetamol. Deze stof zorgt ervoor dat de hypothalamus weer de normale lichaamstemperatuur aangeeft.

De koorts zakt dan.

Word je door paracetamol ook sneller beter? 

Vaccinatie

• Geheugencellen
• Immuniteit
• Passieve en actieve immuniteit

Bron: 9.4 'wat gebeurd er als je ingeent wordt '

Geheugencellen

Bekijk het plaatje. 

Functie?

Wat voor gevolgen hebben geheugencellen?

Geheugencellen zorgen voor immuniteit. Wat houdt dat in?

Er zijn twee soorten immuniteit. Wat is het grote verschil en hoe komt dat? (overleg met buur)

Vaccinatie zorgt dus voor immuniteit. 

Hoe werkt een vaccin dan?

Het Covid-19 vaccin zorgt voor immuniteit tegen corona. Wat voor soort immuniteit is dat?

1. Actieve immuniteit
2. Passieve immuniteit

Meisjes in Nederland krijgen een prik tegen het HPV-virus. Wat voor soort immuniteit levert dat op?

1. Actieve immuniteit
2. Passieve immuniteit

Je bent gebeten door een hond. Als je niets doet loop je grote kans om tetanus te krijgen. Je krijgt daardoor altijd van de huisarts een prikje. Wat voor immuniteit levert dat op?

1. Actieve immuniteit
2. Passieve immuniteit

De griepprik zorgt voor actieve immunisatie. Toch moeten veel mensen met verhoogde gezondheidsrisico's elk jaar een griepprik halen. Leg dit uit.

Afweer uitschakelen

Orgaandonatie

• Orgaanafstoting
• Afweerremmers

Bron: 9.4 'wanneer schakel je de afweer uit '

Orgaandonaties

Sommige ziektes zijn niet te genezen. Deze worden chronisch genoemd.

Het verkrijgen van een donororgaan kan soms een oplossing geven.

Het vinden van een juiste 'match' is heel erg belangrijk bij orgaandonaties.
Is de match niet juist, dan kan het ontvangen orgaan worden 'afgestoten' door de afweer van de ontvanger. Het orgaan zal dan uiteindelijk afsterven.

Leg dit uit. Gebruik de termen lichaamseigen, lichaamsvreemd, antistoffen, antigenen

Een match

Bij een match lijken de antigenen van de donor dusdanig veel op de antigenen van de ontvanger, dat het ontvangen orgaan niet (meteen) zal worden afgestoten. 

Wanneer schakel je de afweer uit?

Noem een groot nadeel van het gebruik van afweerremmers.

Nu en huiswerk

-Lees van paragraaf 9.4 blz 88 (vanaf koorts). 89 en 90.

-Maak in nectar online van paragraaf 9.4 opdracht 15 t/m 21