H4 - TH4 evolutie - BS4

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 4

BS4

Evolutie in

populaties

Leerdoelen BS 4

Begrippen BS4

genenpool

allelfrequentie

wat is een soort? 

organismen behoren tot dezelfde soort als:

• ze kunnen voortplanten
  
• ze vruchtbare nakomelingen kunnen produceren

soort

 organismen die zich onderling kunnen voortplanten en vruchtbare nakomelingen hebben

populatie

een groep van individuen van dezelfde soort

Populatie vs. soort

maar let:

• binnen een soort kan je verschillende rassen hebben  (sint-bernards hond en dwergpoedel)
  
• na aanpassingen kan de populatie veranderen in meerderen soorten (Indische en Afrikaanse olifan
  

soort          = grootste verzameling populaties waartussen uitwisseling van genen kan plaatsvinden

Populatie vs. soort

behoren deze tot dezelfde soort? 

nee... want ze krijgen geen vruchtbare nakomelingen!!

behoren deze tot dezelfde soort? 

ja... want genen kunnen via een tussen maat hond worden uitgewisseld

Genenpool

Verzameling van alle genen 

in een populatie.

vb: fenotypen in deze pool:

groen

rood

paars

Genenpool

Verzameling van alle genen 

in een populatie.

welke allen zullen er in zitten?

vb: fenotypen in deze pool:

groen

rood

paars

Genenpool

Verzameling van alle genen 

in een populatie.

welke allelen zullen er in zitten?

groen -> 

rood -> 

paars -> 

vb: fenotypen in deze pool:

groen

rood

paars

Genenpool

Verzameling van alle genen 

in een populatie.

welke allelen zullen er in zitten?

groen -> dominant dus BB

rood -> 

paars -> 

vb: fenotypen in deze pool:

groen

rood

paars

Genenpool

Verzameling van alle genen 

in een populatie.

welke allelen zullen er in zitten?

groen -> dominant dus BB

rood -> reccessief dus bb

paars -> 

vb: fenotypen in deze pool:

groen

rood

paars

Genenpool

Verzameling van alle genen 

in een populatie.

welke allelen zullen er in zitten?

groen -> dominant dus BB

rood -> reccessief dus bb

paars -> intermediair?? Bb

vb: fenotypen in deze pool:

groen

rood

paars

Genenpool

Verzameling van alle genen 

in een populatie.

Allelfreqentie -> hoe vaak een allel in de populatie voorkomt.

Afhankelijk hiervan is de genetische variatie : 

•  1 allel  = geen natuurlijke selectie hierop 
•  geen selectie druk -> willekeurige overerving (allelfrequenties constant)

Genenpool

Verzameling van alle genen 

in een populatie.

Allelfreqentie -> hoe vaak een allel in de populatie voorkomt.

wat beïnvloed de genenpool?

selectie

geografische isolatie

seksuele selectie

selectie kan door 

reproductive isolatie (BS3)

-> vb. geografische isolatie of seksuele selectie

selectie kan door 

reproductive isolatie (BS3)

-> vb. geografische isolatie of seksuele selectie

reproductieve isolatie = dat mannetje en vrouwtje niet meer kunnen voortplanten. 

door bijv. de geografische isolatie

selectie kan door 

reproductive isolatie (BS3)

-> vb. geografische isolatie of seksuele selectie

reproductieve isolatie = dat mannetje en vrouwtje niet meer kunnen voortplanten. 

hoe hier een vraag over te beantwoorden? 

Darwinvraag

hoe pak je dit aan? 

1. benoem genetisch variatie

2. benoem welk selectie voordeel er is

3. zeg dat de individuen met selectievoordeel dus vaker voortplanten

4. hierdoor neemt de genfrequentie toe

Darwin vraag

hoe relateer je dit aan de geografische isolatie? 

2. door de geografische isolatie ontstaat er reproductieve isolatie
1. door mutaties en recombinatie ontstaat er genetische variatie

3. door selectie overleven de best aangepaste aan de nieuwe omgeving

4. door dat de best aangepaste overleven planten deze vaker voort en veranderd de genfrequentie  

voorbeeld van variatie bij mensen

hemoglobine -> sikkelcel anemie (bloedarmoede)

komt vooral voor in malaria gebieden

Darwinvraag

hoe pak je dit aan? 

1. benoem genetisch variatie

2. benoem welk selectie voordeel er is

3. zeg dat de individuen met selectievoordeel dus vaker voortplanten

4. hierdoor neemt de genfrequentie toe

voorbeeld van variatie bij mensen

hemoglobine -> sikkelcel anemie (bloedarmoede)

1. benoem genetisch variatie

-> door mutaties is er naast naast de gewone

hemoglobine (HbN)

een sikkelcel hemoglobine (HbS) ontstaan

komt vooral voor in malaria gebieden

voorbeeld van variatie bij mensen

hemoglobine -> sikkelcel anemie (bloedarmoede)

2. benoem welk selectie voordeel er is

-> door de HbS worden mensen minder ziek

als ze besmet zijn met de malaria parasiet en

hebben betere overlevingskansen dan mensen

met HbN 

komt vooral voor in malaria gebieden

voorbeeld van variatie bij mensen

hemoglobine -> sikkelcel anemie (bloedarmoede)

3. zeg dat de individuen met selectievoordeel 

dus vaker voortplanten 

-> mensen met HbS voortplanten zich dus

vaker (in malaria gebieden)

komt vooral voor in malaria gebieden

voorbeeld van variatie bij mensen

hemoglobine -> sikkelcel anemie (bloedarmoede)

4. hierdoor neemt de genfrequentie toe

-> door dat mensen met HbS zich beter kunnen

voortplanten neemt de genfrequentie 

van HbS toe in deze malaria gebieden ten 

opzicht van HbN

komt vooral voor in malaria gebieden

huiswerk

maak opdracht 49 t/m 62