6.1 Over zeeën en oceanen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vooraf

Voor het einde van de timer, zorg je dat je klaar bent voor de les (dus niet pas als de timer voorbij is....)

Lessonup

• Gebruik je eigen naam (smiley/emoji mag)

• Gebruik elke keer dezelfde naam!

Rules!

• We respecteren elkaar en elkaars spullen; we laten elkaar uitspreken en behandelen elkaar met respect.
• Je komt goed voorbereid naar de les; materiaal goed voor elkaar, ingelezen, etc.
• Eten, drinken of naar het toilet doen we zoveel mogelijk na de les of in de pauze
• De telefoon blijft in de tas, broekzak (o.i.d) tenzij anders wordt aangegeven.
• We gebruiken de laptop uitsluitend voor schooldoeleinden
  

Plaats de onderstaande woorden op juiste plaats:

Vorst

Staten-Generaal

Raad van state

Geheime raad

Landvoogd

Gewestelijke staten

Raad van Financiën

Wat deed Filips II anders ten aanzien van het beleid van zijn vader Karel V

1. Geen centralisatie
2. Betrok de edelen niet bij besluiten
3. Was niet aanwezig in plaatsen die hij bestuurde
4. Hij hanteerde andere wetten in Spanje dan in de Nederlanden

Wat is de aanleiding voor de beeldenstorm?

1. Een hagenpreek
2. Zware belasting
3. Het smeekschrift
4. De inquisitie

De afbeelding laat zien op welke manier Filips II de Nederlanden strafte voor de beeldenstorm.

Toon dit aan met verwijzingen naar de bron hoe ze om gingen met: ketters, gewesten, edelen

De Nederlandse gewesten kwamen met een gezamelijke statement tegen Spanje: Pacificatie van Gent. Wat hield dit in?

1. Nederland erkende Filips II niet meer als koning
2. De gewesten gingen samenwerken in het verdrijven van de Spanjaarden
3. De gewesten wilden geen belasting meer betalen aan de Spanjaarden
4. De gewesten zweerden trouw aan Willem van Oranje

Wat was de aanleiding voor deze pacificatie van Gent?

1. De plundering van Antwerpen
2. De moord op Willem van Oranje

Samenwerkingsverband tussen de Noordelijke gewesten

1. Unie van Atrecht
2. Unie van Utrecht

Samenwerkingsverband tussen de Zuidelijke gewesten

1. Unie van Atrecht
2. Unie van Utrecht

Kort samengevat

1. In 1555 neemt Filips II de troon van zijn vader Karel V over (Spanje en de Nederlanden).
2.  Net als zijn vader wil Filips II centraliseren en uniformeren (continuïteit), echter liet hij de edelen niet meer meebeslissen (Staten-generaal werd niet meer bijeengeroepen) en FIlips II bestuurde zijn rijk niet op locatie maar vanuit Spanje. Hij stelde zijn halfzus Margaretha van Parma aan als landvoogdes.
3. De vervolgingen van ketters ging ondertussen door. Edelen smeekten Margaretha van Parma om de vervolgingen te minderen (smeekschrift), waar ze mee akkoord ging.
4. Protestanten mochten hierdoor weer hun kerkdiensten houden, die vaak in de openlucht werden gehouden (hagenpreken). Tijdens één van de deze hagenpreken werd opgeroepen om katholieke kerken te slopen uit onvrede over de Spaanse bezetting (Beeldenstorm)

Kort samengevat:

1. Filips II stuurt zijn wreedste generaal de hertog van Alva, om angst en terreur te zaaien in de Nederlanden om ervoor te zorgen dat men niet nogmaals in opstand durft te komen.
2. Dit heeft niet het gewenste effect en mensen keren zich tegen Alva. Als het de Watergeuzen dan ook nog lukt om de stad Den Briel te veroveren, is de opstand een feit.
3. Willem van Oranje komt terug naar Nederland om de opstand te leidden.
   
4. De oorlog duurt te lang en Spanje kan het loon van de soldaten niet meer betalen. De Spaanse soldaten slaan aan het plunderen en plunderen zo Antwerpen (Spaanse furie).
   
5. Met de pacificatie van Gent besluiten de gewesten samen te gaan werken om de Spaanse soldaten te verdrijven. Zuidelijke gewesten willen hier niet aan mee werken en verenigen zich in de unie van Atrecht, de noordelijke gewesten verenigen zich in de unie van Utrecht.
6. In 1648 wordt de oorlog officieel beëindigt met de vrede van Munster en wordt de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden erkent als staat. Hierin ligt de hoogste macht bij de staten generaal die wordt voorgezeten door de raadspensionaris. De stadhouder blijft de aanvoerder van het leger.
   

In welke gebieden werd de opstand voornamelijk uitgevochten?

1. Noorden
2. Oosten
3. Zuiden
4. Westen

Landbouw en nijverheid

• Ondanks de oorlog groeien Nederlandse steden (vooral na de Spaanse furie als Amsterdam dominante handelspositie overneemt)

• Door stijging van de waterspiegel werd landbouw steeds moeilijker, waardoor boeren overstappen op veeteelt.

• Arme boeren die de overstap niet kunnen betalen richten zich op commerciële landbouw; grondstoffen voor de nijverheid.

• Door toenemende vraag naar producten vond er grootschalige specialisatie plaats in de Nederlanden. Steeds meer boeren actief in de manufactuur.
  

Beredeneer waarom Amsterdam ondanks de oorlog toch de dominante handelspositie in Europa wist te bemachtigen

Moedernegotie

• Door de lage graanopbrengst in NL moest men wel importeren uit Oostzeegebied (Duitsland/Scandinavië.

•  Om toegang te krijgen tot dit gebied moet je langs de smalle zeestraat: De Sont. Voor doorgang moest je belasting betalen op basis van het oppervlakte van het dek

• Nederland produceerde speciaal voor deze handel een nieuw type schip: De Fluit (smal dek, bolle buik). Om de belasting te omzeilen
  

• Producten uit de Oostzee werden door verhandeld in stapelmarkten als Amsterdam.

• De lucratieve handel uit de Oostzee > Moedernegotie
  

Op de afbeelding zie je een Fluitschip.

1) Op welk gebied voerden deze schepen
2) Waarom hadden ze deze vorm
3) Hoe dit schip heeft bijgedragen aan de opkomst van Amsterdam als stapelmarkt

Homework

Lezen: 

Maken: