5.3 DIERLIJKE & PLANTAARDIGE VOEDING

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

reservestoffen

ENERGIEVOORRAAD

1. ATP 
   
2. CP
   
3. Anaerobe dissimilatie (= melkzuurgisting)
4. Aerobe dissimilatie - afbraak van glucose. 

• In levercellen: afbraak van eiwitten
• In spiercellen: eerst glucose, dan glycogeen, dan vetopslag
  

Wat wordt bedoeld met de 'fosfaataccu'?

AEROBE DISSIMILATIE

ANAEROBE DISSIMILATIE

Vindt plaats in mitochondriën

Vindt plaats in cytoplasma

Met zuurstof

Zonder zuurstof

2 ATP per glucose

38 ATP per glucose

Melkzuurgisting

Welk van de volgende processen vindt alleen in de mitochondriën plaats?

1. ATP --> ADP + P
2. CP --> C + P
3. Anaerobe dissimilatie
4. Aerobe dissimilatie

Welke afvalstoffen maakt je lichaam?

Wordt 

als ureum uitgescheiden 

AFBRAAK & OPBOUW

• DISSIMILATIE = energie vrijmaken uit brandstoffen (eiwitten, vetten & koolhydraten) in de vorm van ATP. 
  

• ASSIMILATIE = het opbouwen van organische stoffen (eiwitten, vetten & koolhydraten) uit eenvoudige moleculen (aminzuren, suikers). Dit kost energie / ATP!

Wat hebben we in H2 geleerd over eiwitten?

LUISTER MEE & VUL IN! 

	plantaardige bron	dierlijke bron
Eiwitten
Vetten
Koolhydraten
Vetten

EIWITTEN

• Bestaat uit een lange keten van aminozuren
  
• Niet-essentiele aminozuren kunnen in je lever worden gemaakt
• Essentiele aminozuren moet je binnenkrijgen in je voeding

VARIATIE in je voeding is heel belangrijk. Alle essentiële aminozuren binnenkrijgen is makkelijker wanneer je dierlijke producten eet. 

VETTEN

• Bestaat uit glycerol & vetzuurketens
  
• Verzadigde vetten zijn vast bij kamertemperatuur (bijv. kokosolie, roomboter, spek) --> atherosclerose. 
• Onverzadigde vetten zijn vloeibaar bij kamertemperatuur (bijv. olijfolie of zonnebloemolie).
• Niet-essentiele vetzuren kunnen in je lever worden gemaakt
• Essentiele aminozuren moet je binnenkrijgen in je voeding. Omega-3 & Omega-6 

KOOLHYDRATEN & VEZELS

• Bestaan uit glucosemoleculen
  
• Zetmeel (maar ook vetten) zijn voor planten een 'opslagmolecuul' / reservestof. Deze vindt je vooral in wortels, knollen, pitten en zaden.
• Voedingsvezels zijn eigenlijk de celwanden van planten  (cellulose, lignine, pectine), maar deze kun je niet verteren! Wel belangrijk: ze stimuleren het transport van voedsel door de darmen.

BEETJE RANDOM... WEL BELANGRIJK

• Planten hebben ook vaatbundels (hout- & bastvaten) die zorgen voor het transport van stoffen door de plant. 
  
• Niet alle planten bevatten dezelfde stoffen. Variatie in je (plantaardige) voeding is nodig om alle voedingsstoffen binnen te krijgen. 
• Ook omgevingsfactoren (licht, bodem, temperatuur, neerslag) beïnvloedden welke voedingsstoffen een plant bevat.