Afweer

• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Afweer thema 6

 5 havo

bescherming

inwendig milieu moet beschermt worden 

in het uitwendig milieu zijn veel ziekteverwekkers aanwezig

(virussen, bacterien, schimmels, insecten, paracyten, giftige stoffen)

Infectie

Als lichaamsvreemde stoffen het inwendige milieu binnendringen noemen we dit een infectie.

(De stoffen passeren een membraan voordat ze echt in je lichaam zitten)

bacteriële infectie

schimmelinfectie zwemmerseczeem

Infectie

• Virussen en bacteriën veroorzaken infecties
• Virussen bestaan niet uit niet levend
  

ontstekingsreactie en infectie

• pijn 
• roodheid
• zwelling
• warme plek

eerste verdedigingslinie

de huid en de slijmvliezen van de mond, anus en geslachtsorganen

mechanische afweer: slijm, speeksel, ondoordringbare laag, goede bacteriën

chemische afweer: lage ph

Melanocyt

- Pigmentcellen

- Maken pigment (melanine)

- Absorberen UV-licht

- Bepalen huidskleur

Sproeten en moedervlekken

Beschermen huid tegen zonlicht

Huid, haar en kleur van ogen

Hoeveelheid pigment is genetisch bepaald

UV-licht stimuleert pigmentcellen -> wordt je donkerder

Sproeten: ongelijke verdeling pigmentcellen

Moedervlekken: opeenhoping pigmentcellen die veel pigment produceren

Een melanocyt is een bepaald type huidcel dat melanine (pigmenten) producerende organellen bevat. Deze pigmenten worden door de melanocyten afgegeven aan de cellen van de opperhuid. De huidskleur wordt voornamelijk bepaald door grootte en aantal van de pigmentkorrels in de cellen van de opperhuid. Mensen met een donkere huid hebben niet zozeer méér melanocyten dan mensen met een lichte huid, maar de pigmentkorrels zijn groter, en er worden meer pigmentkorrels afgegeven. De productie van pigment neemt toe na bestraling met ultraviolet licht.

Directe afweer

Indirecte afweer

bst 2 afweer

aangeboren afweer: afweer tegen heel veel verschillende soorten ziekteverwerkers

verworven afweer: ontwikkelt tijdens het leven werkt specifiek tegen 1 soort ziekteverwekker

BINAS!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

84 I tm N

organen van het afweersysteem

thymus (vooral actief bij kinderen, rijping witte bloedcellen( t lymfocyten)

rode beenmerg ( aanmaak witte bloedcellen)

milt (rijping B lymfocyten, opslag bloed, afbraak bloed)

lymfeknopen (opslag B en T cellen, herkenning ziekte verwekkers)

Bloedcellen

Rode bloedcellen hebben geen celkern en kunnen zichzelf niet herstellen.

Ze worden afgebroken in de lever.

Hemoglobine wordt naar het beenmerg gebracht.

Bloedcellen worden aangemaakt in het beenmerg van lange beenderen

organen immuunsysteem

amandelen, thymus, lymfeknopen, milt, lymfevaten, beenmerg

aangeboren afweer

macrofagen :witte bloedcellen die lichaamsvreemde stoffen afbreken

Witte bloedcellen 

(bijvoorbeeld macrofaag)

Wondje - ziekteverwekkers - witte bloedcellen - etter/pus

Een ander woord voor witte bloedcel is fagocyt.

verworven afweer

Het immuunsysteem kan ziekteverwekkers (antigenen) herkennen als het antigeen al eens eerder in het lichaam was.

Herkenning gebeurd door receptormoleculen op de celmembranen van lymfocyten.

receptoreiwitten

elk receptoreiwit kan maar 1 soort antigeen binden. Z zijn dus specifiek.

Elke lymfocyt heeft maar 1 type receptoreiwit!

Het lichaam maakt miljoenen verschillende lymfocyten met elk hun eigen receptor tegen alle verschillende antigenen die het lichaam tegen gekomen is.

Waarom zijn kinderen vaker ziek dan volwassenen?

Soorten lymfocyten: B en T cellen

B cellen blijven zitten in het beenmerg

T cellen gaan naar de Thymus om daar te ontwikkelen

B cellen zorgen voor de humorale afweer (maken antistoffen)

T cellen zorgen voor de cellulaire afweer (maken geïnfecteerde cellen kapot)

https:

Specifieke/Verworven afweer

Stamcellen uit rode beenmerg ontwikkelen in beenmerg --> B-lymfocyt

Stamcellen uit rode beenmerg naar thymus --> T-lymfocyt

https:

https:

Zoek op wat het verschil is tussen en voedselvergiftiging en een voedselinfectie.

bst 3 immuniteit

Aan het einde van de les weet je het verschil tussen:

natuurlijk passief

natuurlijk actief

kunstmatig passief

kunstmatig actief

de uitvinding van de Vaccinatie

eind achttiende eeuw

Edward Jenner

14 mei 1796 

- stelt vast dat mensen die de koepokken hebben gehad geen mensenpokken krijgen.

-neemt vloeistof van een koepokwrat bij melkster af

-injecteerd deze vloeistof in James Philipps

1 juli 1796

- jenner injecteert James met virulent (actief) pokkenmateriaal.

-James wordt even ziek maar krijgt geen pokken.

1798 

Jenners paper wordt geweigerd door de Royal Society of Medicine

1853

(jenner was toen al dood) Vaccinatie verplichting

1980 WHO verklaart de wereld pokken vrij.

immuniteit

een ziekte verwekker kan je niet ziek maken omdat het afweersysteem snel werkt. Dit komt doordat het afweersysteem de ziekte herkent omdat het al eerder met de ziekteverwekker in contact is geweest.

Natuurlijke actief immuniteit:

Als je de ziekte gehad hebt.

Je gaat zelf antistoffen maken en wordt niet ziek.

Kunstmatige actief immuniteit:

door vaccinatie.

Je gaat zelf antistoffen maken en wordt niet ziek

Kunstmatige immuniteit

Vaccinatie (inenting)

- Dode of verzwakte ziekteverwekker wordt ingespoten

- Witte bloedcellen maken antistoffen

- Witte bloedcellen 'onthouden' deze antistoffen

passieve immuniatie

antistoffen van een ander mens of dier zorgen ervoor dat je niet ziek wordt.

Bv bij slangenbeten (kunstmatig passief)

of

Borstvoeding (natuurlijk passief)

vaccinatie
wat is dat?

1. inenting
2. immuniteit
3. infectie
4. antistof

Wat wordt bij een vaccinatie ingespoten?

1. antigenen
2. antistoffen

Wat is een voorbeeld van kunstmatige passieve immuniteit

1. vaccinatie
2. serum
3. een ziekte doormaken
4. borstvoeding