H4 - P4 - Wereldoorlogen - week 1 - les 2 - De crisis van het wereldkapitalisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

9.2 De crisis van het wereldkapitalisme

Programma

Samen (15 min)

• Herhaling
• Bespreken Kenmerkend Aspect
• Bespreken nieuwe leerstof

Zelfstandig (35)

• Aan de slag met de opdracht 
• Afsluiten les 

Wanneer begon de Eerste Wereldoorlog?

1. 1910
2. 1914
3. 1918
4. 1922

Welk land vocht NIET mee in WO1?

1. Frankrijk
2. Rusland
3. Japan
4. Nederland

Hoe eindigde de Eerste Wereldoorlog?

1. Met de zelfmoord van Adolf Hitler
2. Toen de Duitsers zich overgaven en de wapenstilstand begon
3. Toen de Russen uit de oorlog stapte
4. Toen Frankrijk zich overgaf en de wapenstilstand begon

Wat hoort niet bij de
Eerste Wereldoorlog?

1. Duitsland
2. Jodenvervolging
3. Loopgraven
4. Bondgenootschappen

Centrale Mogendheden

Geallieerden

Frankrijk

Duitsland

Groot Brittanië

Oostenrijk-

Hongarije

Rusland

Servië

Italië

Wat is geen bepaling van de vrede van Versailles?

1. Geen vliegtuigen
2. Herstelbetalingen
3. Land afstaan
4. Klein leger

Tijdvak 10: Tijd van de Wereldoorlogen (1914 - 1945)

1. Eerste Wereldoorlog (9.1)
2. Beurskrach (9.2)
3. Totalitaire systemen: Communisme (9.3+9.4)
4. Totalitaire systemen: Fascisme (9.3+9.4)
5. Totalitaire systemen: Nationaal socialisme (9.3+9.4)
6. Verzet imperialisme (9.5)
7. Tweede wereldoorlog (9.6)
8. Holocaust (9.7)
9. De bezetting (9.8)

Kenmerkend aspect

38. De crisis van het wereldkapitalisme

Leerdoelen 

1. Wat is wereldkapitalisme? (samen)
2. Wat zijn de oorzaken van de crisis van het wereldkapitalisme. (zelf)
3.  Wat zijn de gevolgen van de crisis op verschillende landen. (zelf)
4.  Hoe reageerden Nederland, Amerika en Duitsland op de crisis? (zelf)

Leerdoel 1

Wat is wereldkapitalisme?

Kapitalisme

Doel: winst.

Middel: concurentie en investeren.

HANDELSKAPITALISME (TV6)

- winst werd gemaakt door handel te drijven. 

MODERN KAPITALISME (TV8)

- winst werd gemaakt door het produceren van goederen in fabrieken. 

Kapitalisme werd dus modern door industrialisering. 

Vrijemarkteconomie

• De overheid bemoeit zich zo min mogelijk met de economie
• Vraag en aanbod bepaalt wat er wordt geproduceerd en hoe duur dat product is: kapitalisme
• Dit leidt tot hoge mate van concurrentie, kostendrukking en verbetering van producten
• De maatschappij wil meer kopen, kopen, kopen: consumptiemaatschappij

Industrieel kapitalisme

- Industrieel kapitalisme : Het verschijnsel waarbij ondernemers streven naar het maken van zoveel mogelijk winst door het fabrieksmatig produceren van goederen. 

'The American Dream'

De Verenigde Staten in de jaren 1920

situatie in Amerika - roarings twenties

Beginsituatie

 'Roaring twenties'

• De Amerikanen hadden een heel goede economie.
• Er heerste er een blind vertrouwen in de economie. Dankzij de economische groei zou welvaart binnenkort voor iedereen bereikbaar zijn.
• Ook in Europa kwam de economie ook hortend en stotend op gang: er was nauwelijks werkloosheid en de lonen stegen fors.

Hoe ontstond die economische welvaart? 

• Verkopen landbouwoverschot aan Europa
  
• "Live now, pay later"
  
• Lopende band --> Meer productie, minder mankracht
• Nieuwe uitvindingen --> Meer vrije tijd
• Vrijemarkteconomie (Overheid grijpt niet in, liberaal) 
  

Beurskrach

Op 24 oktober 1929 breekt er paniek uit op de aandelenbeurs.

Ook bekend als 'zwarte donderdag'. 

Dit zorgde voor een grote economische crisis.

Leerdoel 2

Wat zijn de oorzaken van de crisis van het wereldkapitalisme?

Oorzaken economische crisis VS

1. Overproductie in de landbouwsector
- mechanisatie (machines kopen met geleend geld) 
- ontstaan van overschotten (hervatting landbouw in EU)

2. Financiële risico's banken
Banken gaan akkoord met speculeren met aandelen / geleend geld. Geloven dat de economie alleen maar kan groeien.

3. Boeren, bedrijven en burgers kopen alles op afbetaling

1. Boeren lenen om hun productie te verhogen (mechanisatie)
2. Bedrijven lenen om te kunnen uitbreiden (schaalvergroting) 
3. Consumenten lenen om (luxe)producten te kopen
4. Aandeelhouders lenen om (meer) aandelen te kopen
   bv: 'Voor elke $ die is verdiend, geven Amerikanen 5$ uit'

 

0

Een zeepbel

• Gouden toekomst voor alle Amerikanen blijkt een illusie
• Overproductie in de landbouwsector (mechanisatie)
• Veel kopen op afbetaling, waardoor er veel schulden waren
• Sterk vertrouwen in aandelen, vaak gekocht met geleend geld

Crisis in de landbouw

• De Europese economie hersteld zich en boeren gaan zelf weer produceren.

Gevolgen: 

• Amerikaanse boeren kunnen producten niet meer verkopen en hun leningen niet meer betalen.
  
• Boeren raken arm, werkeloos en de banken bij wie zij leende vallen om. 

Kopen, kopen, verkopen?

•  Aanbod blijft gelijk maar vraag daalt door hoge werkeloosheid
• Fabrieken kunnen hun spullen niet meer verkopen en moeten mensen ontslaan
  
• Veel spullen zijn gekocht met geleend geld, wanneer banken dit geld terug willen stort alles in

Situatie in V.S. 

• Na WO1 verkopen boeren in V.S. konden veel aan EU landen
• Amerikaanse boeren leende veel geld om hun boerderijen uit te bereiden en nieuwe machines aan te schaffen. 

Leerdoel 3

 Wat zijn de gevolgen van de crisis op verschillende landen?

Werkloos en dakloos in Amerika

• Veel mensen raakten werkloos. Meer dan 30 % van de mensen had geen baan.
• Veel mensen hebben geen werkloosheidsuitkering (honger)
• Velen werden  dakloos  omdat ze hun huis niet meer konden afbetalen
• Daklozen eindigen in sloppenwijken 

2) De crisis in Amerika springt ook over op Europa.

• Toen de Beurskrach kwam, moest iedereen leningen terugbetalen.
• Duitsland kon herstelbetalingen niet meer voldoen. Grote crisis in Duitsland. 
• Daardoor ook geldnood in Frankrijk en Groot-Brittannië. en de rest van Europa.
• Ook de kolonien werden getroffen.

Wereldcrisis

Overal: Overtollige voorraden 

Gesloten fabrieken

Massale werkloosheid 

Dalende koopkracht: minder geld om dingen te kopen 

- Er was veel honger en werkloosheid in de jaren 30.

Uitzondering: de Soviet Unie. Zij hadden geen kapitalisme, maar communisme. En hadden groei.

Leerdoel 4

 Hoe reageerden Nederland, Amerika en Duitsland op de crisis?

De Verenigde Staten

Nederland

Stempelen

Test

Wat zijn de oorzaken van de economische wereldcrisis in 1929? En wat is de aanleiding?

Oorzaken

Aanleiding

Landbouwoverschotten

Lenen van geld

Beurskrach

Speculatie in aandelen

Zet de volgende zes feiten in de juiste volgorde van vroeger naar later.

De VS herstellen van de Grote Depressie.

De VS worden het rijkste land ter wereld.

Europese landen en koloniën raken in een economische crisis.

Aan de slag

Kies uit:

• Samenvatten
• Methodeopdrachten
• Mindmap
• Zelf toetsvragen bedenken
•  Eindopdracht
• Creatieve opdracht