Leesvaardigheid: tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Leesvaardigheid

- Terugblik

-Stand van zaken

- Uitleg nieuwe begrippen

- Oefenen

Stand van zaken

- Trede 4 wordt afgesloten met een schriftelijke afsluiting leesvaardigheid / begrijpend lezen

- Trede 5 wordt afgesloten bij het leerdoel fictie. Begin dus op tijd met een boek lezen!

- Niet iedereen heeft trede 3 ingeleverd. 

Vorige week

Vorige week stond de les in het teken van leesvaardigheid. Vandaag ook. Jullie leren nieuwe begrippen!

Uitleg nieuwe begrippen

Vandaag leer je vier begrippen:
tekstverband, signaalwoord, tegenstelling, opsomming

Tekstverband

Een tekstverband is een relatie van delen in een tekst. Stukjes informatie in een tekst horen bij elkaar. De manier waarop ze samenhangen heet een tekstverband.

Er zijn veel verschillende soorten tekstverbanden.

Signaalwoord

Verbanden in een tekst zien, is heel lastig. Gelukkig bestaan er signaalwoorden! Signaalwoorden geven jou een seintje:

LET OP! HIER STAAT EEN TEKSTVERBAND!

Je hoeft niet alle signaalwoorden uit je hoofd te leren, maar het is wel heel fijn als je er een paar kent. Dan kun je makkelijker teksten lezen en begrijpen.

Tegenstelling

Een tegenstelling betekent dat twee zaken tegenover elkaar staan. Denk aan: licht – zwaar, makkelijk – moeilijk, veel – weinig, hoog - laag

Signaalwoorden: maar, echter, toch, daarentegen, enerzijds …. anderzijds, hoewel

Voorbeelden

Vroeger kon ik 10 kilometer hardlopen, maar nu is mijn conditie niet meer zo goed. 

Ik ben verslaafd aan mijn telefoon, toch speel ik ook graag buiten. 

Wat is het signaalwoord voor het tegenstellend tekstverband in deze zin?
"Sophie shopt het liefst elke dag, maar ze heeft er geen geld voor."

1. Sophie
2. ze
3. geen
4. maar

Welk tekstverband vind je in deze zin?
"Youri ging naar school, maar was eigenlijk verkouden."

1. Tegenstelling
2. Opsomming
3. Oorzaak-gevolg
4. Conclusie

Wat is het signaalwoord voor het tegenstellend tekstverband in deze zin?
'Een zonsverduistering is mogelijk. Het is echter heel zeldzaam.'

1. mogelijk
2. is
3. echter
4. zeldzaam

Opsomming

Een opsomming betekent dat verschillende delen worden genoemd. Een boodschappenlijstje is een opsomming van wat er in de winkel gehaald moet worden. Je kunt ook een opsomming van argumenten hebben in een betoog.

Signaalwoorden:

En, ook, bovendien, daarnaast, verder, niet alleen… maar ook, ten eerste, ten tweede

Voorbeeld

Vandaag heb ik een goede dag. Ik heb goed gewerkt aan mijn huiswerk. Ook heb ik gekookt voor mijn ouders. Bovendien heb ik de hond van de buren uitgelaten en heb ik gevoetbald met de buurjongens.

Wat is het signaalwoord voor het opsommend tekstverband in deze zin?
'Amsterdam is ook een mooie stad!'

1. is
2. ook
3. en
4. stad

Uit hoeveel delen bestaat deze opsomming?
'Ons hart gaat in deze fase sneller kloppen, we ademen oppervlakkiger en de spieren van onze ledematen zijn tijdelijk verlamd.'

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

En nu oefenen we de tegenstelling en de opsomming door elkaar!

Welk tekstverband geeft dit signaalwoord aan?
TOCH

1. Tegenstellend
2. Opsommend

Welk tekstverband geeft dit signaalwoord aan?
BOVENDIEN

1. Tegenstellend
2. Opsommend

Welk tekstverband geeft dit signaalwoord aan?
DAARNAAST

1. Tegenstellend
2. Opsommend

Welke 2 signaalwoorden horen bij een opsommend tekstverband?

1. Dus, echter
2. En, daarnaast
3. Als, voordat
4. Verder, samengevat

Welk tekstverband geeft dit signaalwoord aan?
DAARENTEGEN

1. Tegenstellend
2. Opsommend

Herhaling herhaling!

Wat weet jij nog ?

Het onderwerp van de tekst noteer je in:

1. Een paar woorden.
2. Een hele zin.
3. In twee of meer zinnen.

In welk deel van de tekst maak je kennis met het onderwerp?

1. inleiding
2. middenstuk/kern
3. slot

Als je de eerste en laatste zin van een alinea leest, dan lees je:

1. Verkennend
2. Zoekend
3. Studerend
4. Intensief

Een tekst bestaat uit meerdere deelonderwerpen.

1. waar
2. niet waar

Een kenmerk van zoekend lezen is:

1. Je bekijkt de tekst: titel, tussenkopjes, plaatjes.
2. Je kijkt de tekst snel door en je zoekt het antwoord.
3. Je leest de tekst grondig.

Welke leesmanier gebruik je bij de volgende vraag:

Wanneer is de finale van de Olympische Winterspelen?

1. zoekend lezen
2. grondig lezen
3. verkennend lezen

Welke leesmanier gebruik je bij de volgende vraag:

Wanneer is de finale van de Olympische Winterspelen?

1. zoekend lezen
2. grondig lezen
3. verkennend lezen

Wat heb je geleerd van deze les?

Workshoptijd

- werkdoelen maken in de portal

- lezen in je boek

- boekje spelling & grammatica