Thema 2, b1

• Onderwijskunde
• HBO
• Studiejaar 1

Thema 2, onderwijskunde, b1

Een dag in groep 1/2

Inhoud van de bijeenkomst

Opzet van de cursus

Doelen van de bijeenkomst

Dagrooster en dagritme

Aspecten van het onderwijs: 

    *Inlooptijd, 

    *Kringactiviteiten, 

    *Speelwerktijd, 

    *Visie en organisatie

Ontwikkelingskenmerken van kleuters

Terugblik

Vooruitblik

Vragen en/of opmerkingen

Opzet van de cursus

*4 bijeenkomsten

    Bijeenkomst 1; Een dag in groep 1/2

    Bijeenkomst 2; Didactisch handelen

    Bijeenkomst 3; Pedagogisch handelen

    Bijeenkomst 4; Spelontwikkeling

*Toetsing: online open-boek-toets

*Literatuur: Kiezen voor het jonge kind

*Opdrachten in de praktijk

*Ontwerpweek: opzetten van een themahoek, een introductie en een activiteit in een kleine kring

Alles is te vinden op Moodle. 

Planning

	1/2L	1/2K
Week 17	bijeenkomst 1	bijeenkomst 1
Week 18	meivakantie	meivakantie
week 19	bijeenkomst 2	Hemelvaart
Week 20	bijeenkomst 3	bijeenkomst 2
Week 21	Pinksteren	bijeenkomst 3
Week 22	bijeenkomst 4	bijeenkomst 4
Week 23	ontwerpbijeenkomst + stage	ontwerpbijeenkomst + stage
Week 24	stagweek	stageweek
week 25	presentatie themahoek + stage toets (vrijdag 25-6)	presentatie themahoek toets + stage toets (vrijdag 25-6)

Doelen onderwijskunde

De student kan de cognitieve, de sociale en de emotionele ontwikkeling van kinderen in groep 1/2 beschrijven en de bijbehorende ontwikkelingskenmerken herkennen in de praktijk.

De student kan onderwijs ontwerpen in de zone van de naaste ontwikkeling voor kinderen in groep 1/2, dat aansluit bij de ontwikkelingskenmerken en de leef- en belevingswereld van de kinderen.

De student kan de onderdelen van het pedagogisch handelen in groep 1/2 beschrijven en herkennen in de praktijk, zodat de student het kind effectieve hulp en ondersteuning kan bieden.

De student kan de onderdelen van het didactisch handelen in groep 1/2 beschrijven en herkennen in de praktijk.

Doelen onderwijskunde

De student kan een rijke en uitdagende speel-/leeromgeving ontwerpen waarin kinderen worden gestimuleerd op verschillende ontwikkelingsgebieden, waaronder de cognitieve, de sociale en de emotionele ontwikkeling.

De student kan de kinderen op de verschillende ontwikkelingsgebieden begeleiden in de zone van de naaste ontwikkeling, waarin de waarde van spel(end leren) zichtbaar wordt.

De student kan de waarden van spel in een praktijksituatie herkennen, benoemen en relateren aan de ontwikkelingsgebieden.

Dagrooster en dagritme

Dagrooster

Dagrooster in groep 1/2. 

Wat gebeurt er nu eigenlijk allemaal in een kleutergroep?

Bespreek en inventariseer in tweetallen. 

Dagritme

Inlooptijd

Kringactiviteiten

Speelwerktijd; visie en organisatie

Brouwers, 2019

§ 9.1

In de kring

Waarom eigenlijk? 

• Veiligheid
• Hang naar gewoontes en routines
• Rust
• Duidelijkheid
  

Brouwers, 2019

§ 1.1

Dagritme

Kringactiviteiten

• Samen plannen maken en terugblikken
  
• Gesprekken voeren
  
• Verhalen voorlezen en vertellen
  
• Poëzie
  
• Muziek
  
• Ontspanning
  
• Instructie
  

Dagritme 

Speelwerktijd; visie en organisatie

- visie:

Leerkrachtgestuurd of kindgestuurd

Productgericht of procesgericht

- organisatie:

Opdrachten of eigen plannen uitvoeren

Productie of instructie

Verplicht aanbod of op uitnodiging

Kiezen of plannen maken

Met of zonder planbord

Vaste of wisselende groepen

Klassikaal of differentiëren

Intrinsiek of extrinsiek motiveren

Individueel of samenwerken

Ontwikkelingskenmerken 

Ontwikkelingskenmerken

Ontwikkelingskenmerken van kleuters.

Wat vind je kenmerkend aan kleuters? 

Bespreek en inventariseer in tweetallen. 

Bespreek:

• Je beschrijving van een kleuter.
  
• Welke overeenkomsten en verschillen zien jullie?
  
• Wat vind je kenmerkend aan kleuters?
  
• Het artikel ‘Vader wordt Sinterklaas in bijzijn kinderen (…)’ en bepaalt welk kenmerk van kleuters je hier terug ziet. https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4489776/vader-wordt-sinterklaas-bijzijn-kinderen-ze-zien-het-gebeuren-toch
  

Ontwikkelingskenmerken

Kenmerken van kleuters:

Wennen aan naar school gaan	Niet doelgericht leren
Moe zijn	(Cognitief) egocentrisme
Emotionele beleving	Nieuwsgierigheid
Intuïtief	Concreet denken (leren door doen)
Magisch denken	Spelend leren
Geen scherp onderscheid fantasie - werkelijkheid	Korte aandachtsboog, concentratievermogen
Hang naar gewoontes en routines	Behoefte aan handelen en bewegen

Sinterklaas

“Niet elk kind is blij als Sinterklaas plotseling binnenkomt. Vooral jonge kinderen willen nog wel eens angstig wegduiken als de man met de mijter onverwacht voor hun neus staat. Daarom kiezen sommige kinderdagverblijven ervoor een ouder voor de klas om te laten kleden tot Sint.

Vader Gijs zal op 5 december bij kinderdagverblijf Het Marsepeintje in Amsterdam binnenkomen. Aan de muur in het lokaal hangt een Sinterklaaspak. Voor de ogen van de kinderen zal hij een mijter opzetten en een baard omdoen. De kinderen zien het gebeuren, en toch staat daar na tien minuten echt Sinterklaas. "Wat je zegt doet er niet toe, ze geloven dat Sinterklaas echt is.“ “

Welk ontwikkelingskenmerk van kleuters herken je in dit stuk?

Ontwikkelingskenmerken

Ontwikkelingsgebieden:

• Lichamelijke ontwikkeling
• Cognitieve ontwikkeling
• Sociale ontwikkeling
• Emotionele ontwikkeling

Cognitieve ontwikkeling

Lev Vygotsky:

Sociaal-culturele context

Taal-/denkontwikkeling

Zone van de naaste ontwikkeling

Talige leeromgeving 

Cognitieve ontwikkeling

Jean Piaget:

Sensomotorische fase 0-2 jaar

Pre-operationele fase 2-6 jaar

Concreet-operationele fase 6-11 jaar

Formeel operationele fase v.a.11 jaar

Cognitieve ontwikkeling

Jean Piaget: Pre-operationele fase, 2-6 jaar:

Groei symboolgebruik en taalgebruik;

Denken gekenmerkt door egocentrisme en centratie 

    (= zich slechts op 1 ding tegelijk kunnen richten);

Logica: nog geen conservatiebegrip 

    (= behoud van hoeveelheid);

Logica: nog geen reversibiliteit 

    (= proces in gedachten terug kunnen draaien).

Talige leeromgeving 

Sociaal-emotionele ontwikkeling

Vriendschappen (samen spelen)

Zelfbeeld (uiterlijkheden)

Taak van de leerkracht!

• Modeling (leren door imitatie)
  
• Theory of mind ontwikkelen (verwoorden)
  

Talige leeromgeving 

Dus?

Aansluiten bij de ontwikkeling.

Jonge kinderen leren het best:

Als ze veel concrete ervaringen opdoen

Als ze betrokken bezig kunnen zijn

Als ze de activiteit als betekenisvol ervaren

Als ze kunnen spelen

Als ontwikkelingsgebieden in samenhang aan bod komen  = geïntegreerd handelen

Onthoud: kleuters leren incidenteel, niet intentioneel!

BHE en Lesvoorbereiding 

https://pabohr.nl/lesvoorbereiding/

Aan welke bekwaamheidseis kunnen we de lesinhoud koppelen? 

Vooruitblik 

Onderwerp volgende bijeenkomst: Didactisch handelen.

Voorbereiding (zie Moodle):

Lezen verplichte literatuur

Observeren in de kleine kring (opdracht inleveren)

Meenemen voorbereidende opdracht observeren

Benieuwd naar de wereld van een kleuter? Wie ze zijn? Wat ze doen? En vooral waarom wat ze doen?

Kijktip: Het geheime leven van 4-jarigen (https://www.npostart.nl/het-geheime-leven-van-4-jarigen/VPWON_1265012)

Vragen en/of opmerkingen? 

[e-mail]