7.4 Inrichting en beginselen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

7.4 Inrichting en beginselen

Vandaag

• Casus
• Inrichting: grondwet
• instituties/ instellingen
• beginselen rechtsstaat

Casus

Teunis T zit vaak te lezen in de bibliotheek van de TU Delft. Hij vindt het fijn om dan zijn schoenen uit te trekken. Maar Teunis heeft nogal last van zweetvoeten. Zelfs studenten die een verdieping hoger zitten worden er niet goed van. Bibliotheekmedewerkers hebben er al een paar keer iets van gezegd, maar Teunis blijft zijn schoenen uittrekken. De universiteit besluit dat de man niet meer welkom is en Teunis krijgt een toegangsverbod.

Teunis is het hier niet mee eens, want zegt hij 'in de regels van de bibliotheek staat niets vermeld over kleding of schoeisel'

Vragen

• Wie zou jij in het gelijk stellen, de bibliotheek of Teunis?
• Wat denk je dat er daadwerkelijk is gebeurd?

Begrippen

Rechtszekerheid is belangrijk

Daarom kan je alleen gestraft worden voor iets dat in de wet staat

Legaliteitsbeginsel

Uitspraak zweetvoetenman

• Op het eerste gezicht deed hij niets strafbaars
• Maar veroorzaakt wel overlast
• Veroordeeld vanwege 'lokaalvredebreuk'
• Wet die zegt dat een eigenaar van een 'lokaal' recht heeft om ordemaatregelen te stellen
• Boete 250 euro, 150 euro voorwaardelijk

Democratische rechtsstaat

Een staat waarin de macht door of namens het volk wordt uitgeoefend binnen de grondwet, zodat individuele grondrechten zijn beschermd 

Burgers zijn beschermd tegen de macht van de overheid

Zoeken naar een balans tussen vrijheid en veiligheid

Mensenrechtendilemma

Om te voorkomen dat de overheid te machtig wordt is er een Grondwet met fundamentele rechten voor de burgers.

(lees art 10 tm 18 blz 131)

Institutie: complex van min of meer geformaliseerde regels die het gedrag van mensen en hun onderlinge relaties regelen. 

Instelling: organisatie (brievenbus)

voorbeelden instituties 

• Grondwet met grondrechten 
• Trias politica 
• Legaliteitsbeginsel
• Onschuldspresumptie
•  etc

voorbeelden instellingen

• Rechtbank
• Hoge raad
• College voor de rechten van de mens

Grondbeginselen rechtsstaat

Machten-scheiding

Trias Politica

Democratische wetten

Legaliteits-beginsel

Grondrechten

Onschuld-presumptie

Gelijkheidsbeginsel

Grondbeginselen rechtsstaat

De rechtstaat gaat wankelen als één van deze punten verandert

Machten-scheiding

Trias Politica

Democratische wetten

Legaliteits-beginsel

Grondrechten

Onschuld-presumptie

Gelijkheidsbeginsel

Leerdoel: 

- aan het einde van de les herken ik het bezittelijk voornaamwoord in een Franse zin

- aan het einde van de les kan ik een zin maken met het bezittelijk voornaamwoord in het Frans

Op welk beginsel van de rechtstaat beroept de burgemeester zich in dit fragment.

Op welk beginsel van de rechtstaat beroept de burgemeester zich in dit fragment.

Extra uitleg