1 het ontstaan van vrijheidsrechten en politieke rechten in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4,5

Het ontstaan van vrijheidsrechten en politieke rechten in Nederland (tot 1800)

lesdoel

je kunt uitleggen hoe burgers vrijheidsrechten en politieke rechten kregen in de middeleeuwen 

en hoe waterschappen rechten kregen 

vrijheidsrechten

politieke rechten

Lees de introtekst op pagina 7

voor de leerlingen die nog geen boekje hebben, de tekst heb ik gekopieerd op de volgende slide

Het ontstaan van vrijheidsrechten en politieke rechten in Nederland (tot 1800) Goejanverwellesluis, 1787

In 1787 was in veel Nederlandse steden een democratische revolutie aan de gang. Democratische burgers, die zich patriotten noemden, namen het bestuur over terwijl de stadhouder uitweek van Den Haag naar het rustige Nijmegen. Zijn vrouw, prinses Wilhelmina van Pruisen, wilde terugvechten en ging daarom terug naar Den Haag. Maar vlak na Schoonhoven werd ze tegengehouden door gewapende burgers die haar dwongen mee te gaan naar een boerderij bij de Goejanverwellesluis. Na twee dagen lieten ze haar terugkeren. In een brief aan haar broer, de koning van Pruisen, schreef Wilhelmina hoe het gewone Hollandse volk haar beledigd had. Haar broer stuurde daarop 25 000 militairen, die hardhandig een eind maakten aan de democratische revolutie. Duizenden democraten vluchtten naar Frankrijk, waar ze twee jaar later hielpen bij de Franse Revolutie. Met de Franse troepen keerden ze in januari 1795 terug. Nu was het de beurt aan de stadhouder en zijn vrouw om naar het buitenland te vluchten.

Het ontstaan van vrijheidsrechten en politieke rechten in Nederland (tot 1800) Goejanverwellesluis, 1787

In 1787 was in veel Nederlandse steden een democratische revolutie aan de gang. Democratische burgers, die zich patriotten noemden, namen het bestuur over terwijl de stadhouder uitweek van Den Haag naar het rustige Nijmegen. Zijn vrouw, prinses Wilhelmina van Pruisen, wilde terugvechten en ging daarom terug naar Den Haag. Maar vlak na Schoonhoven werd ze tegengehouden door gewapende burgers die haar dwongen mee te gaan naar een boerderij bij de Goejanverwellesluis. Na twee dagen lieten ze haar terugkeren. In een brief aan haar broer, de koning van Pruisen, schreef Wilhelmina hoe het gewone Hollandse volk haar beledigd had. Haar broer stuurde daarop 25 000 militairen, die hardhandig een eind maakten aan de democratische revolutie. Duizenden democraten vluchtten naar Frankrijk, waar ze twee jaar later hielpen bij de Franse Revolutie. Met de Franse troepen keerden ze in januari 1795 terug. Nu was het de beurt aan de stadhouder en zijn vrouw om naar het buitenland te vluchten.

Waarom start dit hoofdstuk met aanhouding van Wilhelmina bij Goejanverwellessluit?

Vrijheidsrechten en politieke rechten in de hoge middeleeuwen

Hoe leidt de vorming van waterschappen voor het ontstaan van rechten voor de inwoners?

Als het nu over het befaamde Nederlandse poldermodel gaat. Waar hebben we het dan over?

Vrijheidsrechten en politieke rechten in de late  middeleeuwen

steden kregen stadsrechten

Overal in Europa verleende bisschoppen, vorsten en edelen stadsrechten. 

Steden kregen het recht zichzelf te besturen, recht te spreken en belastingen te innen en zichzelf te verdedigen met stadsmuren. 

Dit werd vastgelegd in een keur, een document. 

Waarom was dit een zeer belangrijk document? 

Wanneer kreeg Haarlem stadsrechten? 

Waarom was het belangrijk voor een vorst dat steden betaalden voor de stadsrechten?

Wie profiteerden van de vrijheidsrechten in een stad?

Waardoor kwamen de stedelijke privileges in de late middeleeuwen in gevaar?

Oprichten van de Staten-Generaal

In 1464 richtte Filips de Goede de Staten-Generaal op. 

Deze zetelde aanvankelijk in Brugge, later in Brussel.

Doel van de S-G was een overkoepelend orgaan waar vertegenwoordigers van alle gewesten konden praten over het bestuur van de Nederlanden. 

Op deze manier kregen burgers indirect invloed op het staatsbestuur. 

Aan de slag

Doorlezen 1.1 en kenmerkende aspecten uit paragraaf 3.3 en 4.2-4.3.

Maken opdrachten 1.1: 1, 2, 5, 7, 10 en 13