Les 3: Kansenongelijkheid

• Burgerschapsonderwijs
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1,2

Burgerschap

Periode 3: kansenongelijkheid

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

...kan ik uitleggen wat kansenongelijkheid betekend. (R)

...kan ik uitleggen wat de oorzaken zijn van kansenongelijkheid. (T1)

...kan ik uitleggen wat de gevolgen zijn van kansenongelijkheid. (T1)

...kan ik reflecteren of er kansenongelijkheid is binnen de school. (I)

Kansenongelijkheid

Maak een vliegtuigje en probeer deze 

in de prullenbak te gooien. 

Propje in de prullenbak spel​

​

Laat iedere leerling vanuit zijn positie in een propje in de prullenbak gooien. Doe dit met een propje en een voor een om geen ordeverstoringen te creëren.​

Geef aan dat als het lukt het propje in de prullenbak te krijgen, de leerling een extra punt op het so krijgt.​

Leerlingen mogen niet dichterbij komen, dit betekent dat het voor sommige leerlingen moeilijker is om het propje erin te krijgen.​

​

Leg aan de hand van dit concept het begrip kansenongelijkheid uit. Je kunt de discussie hierop doorzetten of koppelen aan het filmpje​

Over kansenongelijkheid.​

​

Duur: 10-15 minuten​

Kansenongelijkheid

Propje in de prullenbak spel​

​

Laat iedere leerling vanuit zijn positie in een propje in de prullenbak gooien. Doe dit met een propje en een voor een om geen ordeverstoringen te creëren.​

Geef aan dat als het lukt het propje in de prullenbak te krijgen, de leerling een extra punt op het so krijgt.​

Leerlingen mogen niet dichterbij komen, dit betekent dat het voor sommige leerlingen moeilijker is om het propje erin te krijgen.​

​

Leg aan de hand van dit concept het begrip kansenongelijkheid uit. Je kunt de discussie hierop doorzetten of koppelen aan het filmpje​

Over kansenongelijkheid.​

​

Duur: 10-15 minuten​

Kansenongelijkheid

Probeer nu het vliegtuigje 

in de prullenbak te gooien. 

Lukt het je? +1 punt op je SO!

Propje in de prullenbak spel​

​

Laat iedere leerling vanuit zijn positie in een propje in de prullenbak gooien. Doe dit met een propje en een voor een om geen ordeverstoringen te creëren.​

Geef aan dat als het lukt het propje in de prullenbak te krijgen, de leerling een extra punt op het so krijgt.​

Leerlingen mogen niet dichterbij komen, dit betekent dat het voor sommige leerlingen moeilijker is om het propje erin te krijgen.​

​

Leg aan de hand van dit concept het begrip kansenongelijkheid uit. Je kunt de discussie hierop doorzetten of koppelen aan het filmpje​

Over kansenongelijkheid.​

​

Duur: 10-15 minuten​

dubbeltje

Voor 2002 had Nederland de gulden als geld. Een dubbeltje was 0,10 gulden.

Kwartje

Voor 2002 had Nederland de gulden als geld. Een kwartje was 0,25 gulden.

Bespreek de volgende stelling:​

‘Wie als een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje’​

​

Wat vindt jij van deze stelling?​

Waarom ben je het eens of oneens?​

Je zou voorbeelden kunnen aanhalen van mensen die wel van een dubbeltje een kwartje zijn geworden.​

Waarom is het hun wel gelukt?​

​

Wat vind jij van deze stelling?

Ik ben het ermee eens.

Ik ben het er een beetje mee eens.

Ik weet niet wat dit betekend.

Ik ben het er niet helemaal mee eens.

Ik ben het er niet mee eens.

Gelijkheid

Eigen vermogen

In het echt

Vrijheid

Je kan hierbij ingaan op de verschillen tussen wat er is. Laat de leerlingen nadenken wat het betekend. 

Geldt dit ook voor hen? Is dit herkenbaar voor ze? 

00:25

Wat is kansenongelijkheid denk je?

1. Dat de een meer kansen krijgt dan jou.
2. Dat je gelijk bent voor iedereen.
3. Dat je super gezellig bent.
4. Dat de een minder kansen krijgt dan jou.

02:48

Wat vind jij van kansenongelijkheid?

02:48

Hoeveel moeite heeft Mohammed moeten doen om arts te worden?

Heel veel moeite

Veel moeite

Een beetje moeite

Weinig moeite

Geen moeite

Kansenongelijkheid

In Nederland is er kansenongelijkheid in het onderwijs. Dat betekend dat kinderen die net zo slim zijn, maar een verschillende achtergrond hebben, niet dezelfde kansen krijgen als andere kinderen. 

www.npostart.nl

Speel de serie 'klassen' af. Begin bij 39:57

Wat heb je in de video gezien?

Hoe noemen we dit wat we in de video hebben gezien?

1. Ongelijkheid tussen man en vrouw
2. Vrouwen aan de top
3. Kansenongelijkheid in het onderwijs
4. Geen van deze antwoorden is goed

Herken je dit bij jezelf?

-1100

Bij het Johan de Witt krijg je weinig kansen om het beste uit jezelf te halen.

-2100

Ik kan me thuis goed concentreren op mijn schoolwerk.

-3100

In mijn werk (voor school) kan ik het beste uit mezelf halen.

-4100

Ik heb iemand die me helpt mijn doelen te halen.

-5100

Oorzaken van kansenongelijkheid

1. Waar je wieg staat
2. Lerarentekort
3. Coronacrisis
4. Hoger of lager opgeleide ouders

Factoren​

De Onderwijsinspectie stelt dat er niet één enkele oorzaak voor de oplopende kansenongelijkheid is. Het is een combinatie van factoren. Zo zijn hoogopgeleide ouders meer betrokken geraakt bij de schoolloopbaan van hun kinderen. ‘Hun kinderen gaan vaker naar huiswerkklassen en toetstrainingen en hun kinderen krijgen vaker medische indicaties wanneer deze op onderdelen achterblijven’, meldt de Onderwijsinspectie. ‘Ook leraren en schoolleider spelen een rol. Zij hebben, vaak onbewust, hogere verwachtingen van leerlingen van hoger opgeleide ouders.’ Hoogleraar sociologie Herman van de Werfhorst schrijft in de Volkskrant dat het van alle tijden en plaatsen is dat er onderwijsongelijkheid bestaat. ‘Kinderen verschillen nu eenmaal, en we moeten niet de illusie hebben dat iedereen naar de universiteit kan. En deels hangen leerprestaties samen met sociaal milieu, dus is een zekere mate van ongelijkheid niet per definitie onrechtvaardig’, aldus Van der Werfhorst. De hoogleraar vindt dat de overheid niet langer op haar handen kan blijven zitten nu de ongelijkheid verder toeneemt.​

​

https://www.onderwijsvanmorgen.nl/act-m-en-m/kan-de-overheid-de-kansenongelijkheid-oplossen/​

Gevolgen van kansenongelijkheid

1. Onderwijs dat meer een hindernis is, dan dat het meewerkt. 
2. Normen en waarden worden ingeruild voor 'street values'
3. Zelf vervullende profetie 

Kansenongelijkheid zorgt ervoor dat voor veel kinderen het onderwijs niet werkt als een springplank maar als een hindernis:​

School dient voor die kinderen als een reproductiemachine van ongelijkheid: ze gaan het schoolsysteem met een achterstand in en komen er met dezelfde, of een nog grotere, achterstand uit (zie prestatiegrafiek). Doordat ze niet dezelfde kansen krijgen als medeleerlingen presteren ze voortdurend onder hun niveau en blijft er talent onbenut.​

​

Normen en waarden worden ingeruild voor ‘street values’:​

Linksom of rechtsom gaan “onderbenutte talenten” vaak steeds verder af staan van school en de ideeën die daarbij horen. Ze voelen zich steeds minder deel van het systeem.​

​

Self fullfilling prohecy:​

Daarbij heeft kansenongelijkheid een desastreuse invloed op het zelfbeeld van jongeren. Karim Amhgar bevestigde dit in zijn serie “Karim pakt zijn kans”. Volgens Karim internaliseren jongeren het idee dat ze niks waard zijn. Ze gaan zichzelf steeds minder vinden en gedragen zich hier vervolgens ook naar: het is een zogeheten “self fullfilling prophecy”.​

Begrippen uit deze les

• Kansenongelijkheid

• ongelijkheid
• kansen
• oorzaak 
• gevolg
• reflecteren
• 'waar je wieg staat'

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over de lesstof die je niet goed hebt begrepen.

Huiswerk

Wat zouden we kunnen doen om kansenongelijkheid tegen te gaan?

Bedenk minimaal 2 dingen die we kunnen doen om de kansenongelijkheid op het JdW tegen te gaan. 

Dus, stel dat er kansenongelijkheid is op het JdW. Wat zouden we dan kunnen doen om dit tegen te gaan? 

Laat de leerlingen 1 of 2 (of meer) oplossingen bedenken voor de volgende les.