thema 6 ecologie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Thema 6 Ecologie

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop en stikstofkringloop

Bs 4 Biologisch evenwicht

Thema 6

Vandaag

- Wat wil je perse besproken hebben?

- Leerdoelen

- deel theorie 6.1

- Opdracht voedselweb

Wat wil je perse terugzien de komende lessen over thema 6 ecologie?

6.1 Eten en gegeten worden

Leerdoelen:

Je kunt beschrijven dat bij fotosynthese energierijke stoffen worden gevormd uit energiearme stoffen, 

en hoe bij verbranding die energie weer vrijkomt.

Je kunt de voedselrelaties tussen organismen beschrijven.

Stofwisseling

Alle processen in een organisme waarbij stoffen worden omgezet in andere stoffen.

Stofwisseling vindt plaats in alle organismen.

Voorbeelden: de fotosynthese en verbranding

Fotosynthese

Fotosynthese

Fotosynthese

0

Bomen maken 

zelf eten en 

worden 

gegeten door luizen.

Luizen eten bomen en worden gegeten door de larve van het lieveheersbeestje.

Lieveheersbeestjes eten luizen en worden gegeten door vogels.

Vogels eten kleine insecten, zoals lieveheersbeestjes.

Voedselketen

• Begint met een plant, een producent.                                    Planten produceren glucose = energie

• Daarna komen de consumenten, dus planteneters en daarna vleeseters.
• Pijlen staan voor 'Wordt gegeten door...'

Voedselweb = Meerdere voedselketens door elkaar, Let op de pijlen!

Als eerste een producent (Plant)

Daarna consumenten 1e orde (planteneter of alleseter)

Dan consumenten 2e orde en hoger (alleseter of vleeseter)

Producenten zijn planten

Planteneters = Consumenten 1ste orde

 Alleseters  = consumenten 1e orde of hoger

Alleseters zijn dieren die planten en dieren eten.

Vleeseters = Consumenten 2e orde of hoger

Afvaleters = eten dode resten van planten en dieren = Reducenten

Aan de bak!

Mk opdracht voedselweb

Vandaag

- Terugblik

- Leerdoelen

- theorie

- Aan de bak!

Thema 6 - Ecologie

6.2 Piramiden

Doelen 

• 6.2.1 ... omschrijven wat piramiden van aantallen en van piramiden van biomassa zijn

• 6.2.2 ... beschrijven op welke manieren energie uit de voedselketen verdwijnt.

vragen op je scherm

kennis en toepassing

Wie is of zijn hier de
consument(en)

1. radijs
2. radijs en konijn
3. konijn
4. konijn en uil

Hoeveel alleseters zijn er in dit voedselweb?

1. 2
2. 3
3. 1
4. 4

Welk vak zijn de consumenten?

1. Vak 1
2. Vak 2
3. Vak 3

In de afbeelding is een deel van een voedselweb van de Noordzee weergegeven. 

De pijlen naar het schip geven aan dat er ook organismen door de mens gevangen 

en gegeten worden. De Noordzee is nogal troebel. Dit wordt veroorzaakt door de 

grote hoeveelheden plankton. Plankton bestaat uit zeer kleine dierlijke en 

plantaardige organismen. 

Behoort dierlijk plankton tot de producenten? En plantaardig plankton?

1. Alleen dierlijk plankton behoort tot de producenten.
2. Alleen plantaardig plankton behoort tot de producenten.
3. Zowel dierlijk als plantaardig plankton behoren tot de producenten.

De slang is consument van de ...?

1. 1e orde
2. 1e, 2e en 3e orde
3. 3e en 5e orde
4. 6e orde

Het konijn is consument van de ...?

1. 1e orde
2. 1e, 2e en 3e orde
3. 3e en 5e orde
4. 6e orde

Maak het voedselweb kloppend.

tip: naar 4 plekken moeten er meer dan 1 worden gesleept

BVJ 3A

6.2 piramiden

Piramiden van aantallen

Geeft aan hoeveel individuen er in elke schakel van een voedselketen voorkomen.

Hoeft geen piramidevorm te hebben, maar kan wel.

Piramide van biomassa

Schema dat laat zien wat het gewicht is van alle energierijke stoffen in elke schakel  van een voedselketen.

Biomassa = het gewicht van alle energierijke stoffen (eiwitten, koolhydraten, vetten) in een organisme.

Biomassa

• Het gewicht van het totaal aantal energierijk stoffen per schakel.
• Bij elke schakel gaat energie verloren door verbranding, uitwerpselen en sterven van dieren.
• Biomassa wordt daardoor per schakel kleiner, er ontstaat altijd een piramide vorm.

Energie in een voedselketen

Aan de bak

maak met je duo de voedselweb opdracht AF

ben je klaar, laat het dan aan mij zien

werk verder aan opdrachten
uit de bijlage in TEAMS

Voedselkringloop

De voedselkringloop laat zien dat de vier rijken van elkaar afhankelijk zijn voor hun voedingsstoffen. 

Bacteriën en schimmels breken de rest van de energierijke stoffen af. Wat overblijft zijn mineralen. De mineralen zijn weer meststoffen voor de producenten. Daarmee is de kringloop rond.

Tot welke groepen behoren de muis en de vliegen?

Pa

Welke groep organismen staan altijd aan het begin van een voedselketen? Leg uit.

Welke groep organismen staan aan het eind van de voedselketen? Leg uit.

Hiernaast is een voedselkringloop schematisch weergegeven. De letters P, Q, R en S geven verschillende groepen organismen aan. 

Noteer de letter van de groep waarbij een paddenstoel hoort. 

Hoe heet die groep?

Bekijk het schema van de voedselkringloop in de afbeelding. 

Zijn de volgende uitspraken over deze kringloop juist of onjuist?

Leg bij onjuist ook uit waarom. 

a: Onderdeel Y zijn de producenten. 

b: De organismen in onderdeel W breken afval af tot mineralen. 

Bekijk het schema van de voedselkringloop in de afbeelding. 

Zijn de volgende uitspraken over deze kringloop juist of onjuist?

Leg bij onjuist ook uit waarom. 

a: Energie van de zon gaat de kringloop rond. 

b: Alleen in de organismen in de vakken W, X en Z vindt verbranding plaats.