Democratie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Het ontstaan van de

Democratie

Democratie

Leerdoelen

1. Je kan uitleggen hoe de democratie is ontstaan.

2. Je kan de Atheense democratie met de
Nederlandse democratie vergelijken.

3. Je kan verschillende staatsvormen
noemen.

5 minuten lezen:

Paragraaf 2.2:
bladzijde 35 en het eerste stukje van 36.

Macht en honger (1)

• Athene is waarschijnlijk ook ooit een monarchie geweest (laatste koning: Kodros?)

• Rond 600 v. Chr. wordt Athene bestuurd door rijke addelijke families, die veel bloedige ruzies om de macht hebben.

• De inwoners hebben weinig te vertellen

Wat is een monarchie?

1. Het volk heeft de macht
2. De adel heeft de macht
3. Een koning heeft de macht
4. Een klein groepje mannen heeft de macht

Hoe noem je de staatsvorm waarbij de adel de macht heeft?

1. Aristocratie
2. Democratie
3. Oligarchie
4. Monarchie

Macht en honger (2)

• Als de graan duur was kregen de arme Atheners graan van de rijke families.

• Als ze dat niet konden terugbetalen, werden ze verkocht als slaaf!

• Solon komt in 594 v. Chr. met  nieuwe wetten: je kon niet meer verkocht worden als slaaf

Het volk beslist

• Ondanks Solon's wetten blijft het verschil tussen arm en rijk groot

• Arme Atheners hadden het zwaar en er kwamen nieuwe ruzies. Tirannen probeerden met geweld de rust te herstellen.

• Rond 500 v. Chr. komt Kleisthenes met nieuwe wetten en voert een échte democratie in

Welke staatsvorm hoort bij deze beschrijving:

"De macht ligt bij iemand die deze met geweld heeft gegrepen (staatsgreep)."

1. Democratie
2. Monarchie
3. Aristocratie
4. Tirannie

Welke 3 staatsvormen heeft Athene gehad voordat het een democratie werd?

Kenmerken van de Atheense democratie

• Atheense vrije mannen met burgerrecht mogen stemmen

• Directe democratie

• Volksvergadering (buiten)

• Ostracisme voorkomt teveel macht bij één persoon

• Onbetaalde baan

Democratie?!

• Niet helemaal...
• ...alleen mannelijke burgers (ongeveer 16% van de bevolking) 
• Vrouwen, slaven en vreemdelingen mochten niet meepraten.

Verschillen met de Nederlandse democratie

• Alle mannen en vrouwen >18 jaar

• Indirecte democratie

• Eerste en Tweede Kamer (binnen)

• Verkiezingen (meestal om de 4 jaar)

• Betaalde baan

Welke democratie vind je democratischer: die van het oude Athene of die van Nederland nu? Leg je antwoord uit.

Werkboek paragraaf 2.2

Maken: vraag 1 t/m 4

Overslaan: 3

Klaar? Alles nakijken wat je tot nu toe gemaakt hebt in hoofdstuk 2.

Laatste 10 minuten van de les: check doelen

Welk bestuur had de stadstaat Athene op zijn hoogtepunt?

1. Aristocratie
2. Democratie
3. Tirannie
4. Monarchie

Maak de juiste combinaties:
1: Democratie A: Een koning heeft de macht
2: Aristocratie B: Het volk heeft de macht
3: Monarchie C: De adel heeft de macht
4: Tirannie D: Met geweld de macht gegrepen

1. 1B, 2A, 3D, 4C
2. 1B, 2C, 3A, 4D
3. 1A, 2B, 3C, 4D
4. 1D, 2C, 3B, 4A

Wie mochten meebeslissen in de Atheense democratie?

1. slaven
2. vreemdelingen
3. vrouwen
4. mannen

De naam van de persoon die het meest genoemd werd tijdens het schervengericht.....

1. Moest voor tien jaar in de gevangenis
2. Werd meteen vermoord
3. Werd voor tien jaar verbannen uit Athene
4. Mocht nooit meer in Athene komen

Geef één overeenkomst tussen de Atheense democratie en de democratie die wij in Nederland kennen.

Geef een verschil tussen de Atheense democratie en de democratie die wij in Nederland kennen.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen