HOE gebruik je het woordenboek?

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

 Het woordenboek

en het alfabet

Doelen

1) Ik weet hoe een woordenboek in elkaar zit.

2) Ik ken het alfabet (weer).

3)Ik kan woorden op de goede volgorde zetten.

4)Ik kan bedenken DAT ik een woord moet veranderen om op de zoeken.

4) Ik kan bedenken HOE ik een woord moet veranderen om op de zoeken.

Het alfabet

Als iets op alfabetische volgorde staat, staat het op de volgorde van het alfabet. 

Zet de volgende woorden in alfabetische volgorde

boeren

baby

echo

kwik

eb

legende

DUS:

Je kijkt naar de eerste letter.

Zijn de eerste letters hetzelfde, dan kijk je naar de tweede:

Appel

Aardbei

Dus eerst aardbei, dan appel

en als de eerste 2 hetzelfde zijn

kijk je naar de derde letter:

aardbei

aandeel

aanvragen

Of je moet zelfs nog verder kijken!

aandeel - aanvragen - aardbei

De n is eerder dan de r, d is eerder dan v

Zet de woorden in alfabetische volgorde

Tafel

Thee

Theekopje

Pen

Toets

Noteer de namen van je klasgenoten op alfabetische volgorde

Zet de volgende letters in alfabetische volgorde

1. VUW
2. UVW
3. UWV
4. WUV

Wat zijn na K de drie volgende letters in het alfabet?

1. H- I -J
2. L-M-O
3. P-Q-S
4. L-M-N

Waar staan de woorden in alfabetische volgorde?

1. tijdschrift, boek, krant
2. boek, krant ,tijdschrift
3. boek, tijdschrift, krant
4. krant, boek, tijdschrift

Hoe gebruik je een woordenboek?

1 De woorden staan op alfabetische volgorde. 

2 Je vindt in een woordenboek:

• wat een woord betekent
• hoe je het woord schrijft 
• of het een de- of het- woord is
• wat een uitdrukking betekent.

Je zoekt het woord in de eenvoudigste vorm.

Wat betekent;

LENZEN ?

Staat het misschien in meervoud?

Wat is dan het enkelvoud?

LENS

Dat zoek je dan op.

Hij maakt schoon

Is een scheidbaar werk woord

Je zoekt op:

schoonmaken

Ik ben flauwgevallen

??????

Wat herken ik?

vallen

wat is flauw?

Hoort het bij elkaar?

Gevallen komt van vallen.

FLAUWVALLEN opzoeken

Aan de slag..

Ik deel woordenboeken uit, daarmee gaan we zo een opdracht maken. 

Maar ik zal jullie eerst een paar minuten geven om een hoop onzin op te zoeken, want ik ken jullie ondertussen een beetje.. 

pak je woordenboek erbij

En zoek op: woordenboek

Voorbeeld 

Er staat een 'o' achter, 'woordenboek' is dus onzijdig, een het- woord

Er staat -en achter, het meervoud schrijf je dus zo: 'woordenboeken'

Je wilt het woord spectaculair opzoeken. Op welke pagina vind je dat?

1. op de pagina met soep en stoel
2. op de pagina met spelen en suiker

Zoek in een woordenboek: 'spectaculair'.
Op welke bladzijde vind je het?

Kijk goed of je niet te veel betaalt als je een nieuwe fiets koopt. De aanschafprijs moet niet te hoog zijn

Kijk goed of je niet teveel betaalt als je een nieuwe fiets koopt. De aanschafprijs moet niet te hoog zijn

1. je het tegenovergestelde ziet
2. het woord eerder wordt uitgelegd
3. het woord verderop wordt uitgelegd
4. je een bekend stukje in het woord ziet

Woordraad-strategieën

- Synoniem

- Omschrijving

- Voorbeeld

- Tegenstelling

- Bekend woorddeel

- Woordenboek

Maar hoe zoek je dan een woord op?

- Op alfabet

1. Eerste letter, tweede letter, enz.

2. Kijk linksboven en rechtsonder de bladzijde

- de basisvorm: héle werkwoord / simpele vorm

- enkelvoud

Rechtsbovenaan eerste woord, linksbovenaan laatste woord

- Hele werkwoord (infinitief), simpele vorm (gepeste = pesten), bloempje = bloem