4. De Ethische Politiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Onderdeel: De modernisering van Indonesië: de weg naar onafhankelijkheid

4. De Ethische Politiek

Wat gaan we doen?

1. Welkom

2. Planning 

3. Leerdoelen

4. Theorie

5. Aan de slag

6. Leerdoelen nabespreken

Planning 

Geen Lessonups van 2 & 3: zelfstudie!

Leerdoelen terugkoppeling

Je kan het verschil uitleggen tussen imperialisme en modern imperialisme.

Je kan uitleggen dat modern imperialisme heeft geleid tot een versnelling van de wereldeconomie.

Je kan de Nederlandse overzeese expansie plaatsen binnen de grotere Europese strijd om koloniaal bezit.

Leerdoelen

Je kan aangeven dat machtsmisbruik en het ontstaan van een ontwikkelingsideaal hebben geleid tot de invoering van de Ethische Politiek in Nederlands-Indië.

Je kan de 3 kernpunten van de Ethische Politiek benoemen en beredeneren hoe deze bijdroeg aan het welvaartsbeleid van Nederlands-Indië.

Je kan uitleggen dat de Ethische Politiek bijdroeg aan de politieke participatie van de Indonesiër.
 

Theorie

De meeste Nederlandse ambtenaren gedroegen zich net zoals de ondernemers als vorsten. Als deze ambtenaren afreisden naar een dorp, moesten zij met gebogen hoofd begroet worden door de plaatselijke bevolking. Ook verwachtten ze dat de bevolking op de weg voor hen stilhield en hurkte. Tijdens vergaderingen lieten Nederlandse lagere ambtenaren hun inheemse collega’s op de grond plaatsnemen, terwijl zij zelf plaatsnamen op een stoel. Ter begroeting wilden de Nederlandse ambtenaren op de voet gekust worden. 

Theorie

Ondanks die hooghartige houding, wilden velen het beste voor de Indonesische bevolking. Zij zagen zichzelf als een vader die een naïef kind moest begeleiden. Vanuit die gedachte werd het ontwikkelingsideaal geboren: de Indonesische bevolking naar een westers niveau van welvaart brengen en beschaving bijbrengen(..?). Maar in eerste instantie wilde de overheid geen geld uitgeven om dit ideaal te behalen.

Theorie

De Nederlandse regering – nog steeds voor het grootste gedeelte liberaal – wilde zich zo min mogelijk bemoeien met de economische, politieke en sociale positie van de Indonesiër. Daarentegen vonden de oppositiepartijen het schandalig dat hun land niets terugdeed voor de kolonie waaraan het zoveel had verdiend. Vooral de religieuze politici in de oppositie vonden dat Nederland ‘tijdelijk de macht had over Indonesië’, het had de voogdij over een bevolking die moest worden opgevoed om uiteindelijk zelfstandig te worden.

Oppositiepartijen: Een oppositiepartij (politiek) is een politieke partij die niet in het dagelijks bestuur is vertegenwoordigd.

Theorie

In 1899 werd door de liberaal Van Deventer – die advocaat was geweest op Java – een fel pleidooi voor de Tweede Kamer gehouden, waarin hij beargumenteerde dat Nederland verantwoordelijk was voor de ontstane hongersnoden op Java. Ook beschuldigde hij de overheid van een nalatige houding. Het had niet geholpen bij de opvang van zieke vrouwen en kinderen die op deze hongersnoden hadden gevolgd. De Nederlandse overheid had daarom een ‘ereschuld’ in te lossen. Wat is zo bijzonder of valt op in dit verhaal? 

Theorie

Het pleidooi maakte diepe indruk, want het was tenslotte ‘één van hen’, een liberaal, die afstapte van de gebruikelijke liberale houding. De reactie hierop was dat in de volgende jaren een nieuw koloniaal beleid werd opgezet onder de leus ‘irrigatie, emigratie, educatie’. Het had als doel de algehele welvaart van de Indonesiërs te vergroten. Dit welvaartsbeleid zou bekend gaan staan als de Ethische Politiek. 

Ethische Politiek: Een periode in de Nederlandse geschiedenis waarin het Nederlandse koloniale beleid was gericht de ontwikkeling van de koloniale inwoners, zodat deze uiteindelijk economisch en politiek zelfstandiger werden.

Theorie

Bij de Ethische Politiek werden de volgende maatregelen door de overheid genomen: 

1. Er werd een departement van Landbouw aan het koloniaal-bestuur toegevoegd. De Nederlandse overheid wilde voorkomen dat er ooit nog hongersnoden zouden uitbreken. Zij ging dan ook inzetten op de ontwikkeling van nieuwe landbouwtechnieken en kunstmatige bevloeiing van akkers, om zo de rijstproductie te vergroten. 

Theorie

2. Ook zou educatie een grote rol spelen. Volgens de koloniale-overheid zou de armoede alleen overwonnen kunnen worden als de bevolking geschoold werd. Het (Nederlandse) onderwijs moest de Indonesiërs ook zelfstandiger maken. 

Theorie

3. Tenslotte werden de eerste stappen gezet naar een grotere politieke zelfstandigheid door Indonesiërs te betrekken bij het binnenlandse bestuur van de kolonie. Er werd een Volksraad opgericht waarin alle bevolkingsgroepen van Indonesië vertegenwoordigd gaan worden. 

Aan de slag

1. Lezen paragraaf 2, 3 en 4 van onderdeel 3.

2. Toetsvoorbereiding & Geschiedenis Vandaag. maken paragraaf 2, 3 en 4 van onderdeel 3. 

Leerdoelen

Je kan aangeven dat machtsmisbruik en het ontstaan van een ontwikkelingsideaal hebben geleid tot de invoering van de Ethische Politiek in Nederlands-Indië.

Je kan de 3 kernpunten van de Ethische Politiek benoemen en beredeneren hoe deze bijdroeg aan het welvaartsbeleid van Nederlands-Indië.

Je kan uitleggen dat de Ethische Politiek bijdroeg aan de politieke participatie van de Indonesiër.