Les 08 - Actief en passief

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Actief schrijven

Schrijfvaardigheid

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les:

- hoe je actieve en passieve zinnen maakt;

- hoe je samenhangende gebeurtenissen in een levendige tekst kunt omzetten.

Bespreken huiswerk

We kijken samen naar opdracht 1 tot en met 4 op pagina 39.

Opdracht 1

a. Diersoorten die in Nederland uitgestorven zijn, duiken soms na jaren toch weer op. Zo wordt de wolf de laatste tijd regelmatig gesignaleerd in bosrijke gebieden.

b. Mijn broer bespeelt zeven muziekinstrumenten. Mijn zusje is daarentegen totaal niet muzikaal.

Opdracht 1

c. We hebben heel België gezien. We zijn namelijk aan de Belgische kust en in de Ardennen geweest. Ook zijn we naar de Franse grens gegaan en hebben we Brussel en Antwerpen bezocht.

d. Ik heb epilepsie, waardoor ik soms kan vallen of buiten bewustzijn raken door een soort kortsluiting in mijn hersenen.

Opdracht 1 en 2

e. Mijn vader heeft dit weekend een afkortzaag gekocht, omdat hij een laminaatvloer wil leggen.

Ik fietste door een spijker waardoor mijn band leegliep. Ik kwam toen te laat op school en daardoor miste ik het proefwerk Nederlands. 

Mijn band liep leeg doordat ik door een spijker fietste. Als gevolg hiervan kwam ik te laat op school en miste ik het proefwerk Nederlands.

Opdracht 2b

E-sport, oftewel competitief gamen, is enorm populair onder jongeren. Steeds meer sponsors vinden e-sport dan ook interessant. Succesvolle gamers verdienen veel geld, zoals de Nederlandse League of Legendsspeler Fabian, die duizenden dollars per maand verdient. Veel geld verdienen is echter alleen voor de besten weggelegd.

of...

E-sport, oftewel competitief gamen, is enorm populair onder jongeren. Daardoor vinden steeds meer sponsors e-sport interessant. Succesvolle gamers kunnen daarom veel geld verdienen. Een voorbeeld is de Nederlandse League of Legendsspeler Fabian, die duizenden euro’s per maand verdient. Veel geld verdienen is echter alleen voor de besten weggelegd.

Opdracht 3

Omdat de productie van vlees het milieu belast, zie je een aantal ontwikkelingen. Zo kiezen steeds meer mensen bewust voor minder vlees. Daarnaast neemt de verkoop van vleesvervangers toe en bieden restaurants steeds meer vegetarische menu’s aan. Op Instagram wemelt het ook van de gezonde, duurzame recepten.

Passief schrijven

Pas hebben we het gehad over actieve en passieve zinnen. 

Sommige mensen zijn geneigd veel passieve taal in hun teksten te gebruiken. Anderen ergeren zich daaraan, omdat ze het afstandelijk, onpersoonlijk en onduidelijk vinden klinken. 

Passief taalgebruik is zeker niet verboden, maar doe het met mate!

Problemen met passief taalgebruik

Sommige mensen gebruiken passief taalgebruik om zaken bewust wat onduidelijker te houden. Het is de perfecte manier om de handelende persoon 'buiten schot' te houden. 

Sommige mensen ervaren het als afstandelijk en onpersoonlijk. 

Hoe op te lossen?

Vaak wordt uit de zin niet duidelijk wie iets doet. Zorg er daarom voor dat duidelijk wordt wie de handeling verricht. 

Als het nog niet duidelijk is, gebruik dan een algemene term of probeer een ander werkwoord te vinden, waardoor je de zin actief kan maken. 

Hoe dan?

Neem de zin: 

Er moet iets gedaan worden aan die rommel daar. 

Hoe kunnen we deze zin actief maken?

- Een 'handelende persoon' toevoegen;

- Iets aan de werkwoorden in de zin veranderen. 

Mogelijke oplossingen

Er moet iets gedaan worden aan die rommel daar. 

- Iemand moet die rommel daar opruimen. 

- Die rommel is mij een doorn in het oog. 

Hoe zetten we een zin om?

Om een zin in de lijdende vorm om te zetten in de bedrijvende vorm, moeten we de zin eerst redekundig ontleden. 

Gisteren / werden / dertig automobilisten / bekeurd / vanwege te hard rijden.

Van lijdend naar bedrijvend: 

Onderwerp wordt lijdend voorwerp

Voltooid deelwoord kan veranderd worden in persoonsvorm (let wel op de tijd!)

bwb

pv

wg

ow

wg

bwb

Hoe zetten we een zin om?

Gisteren / werden / dertig automobilisten / bekeurd / vanwege te hard rijden.

Van lijdend naar bedrijvend: 

Onderwerp wordt lijdend voorwerp

Voltooid deelwoord kan veranderd worden in persoonsvorm (let wel op de tijd!)

Als er een bijwoordelijke bepaling met 'door' in de zin staat, wordt deze het onderwerp, zo niet, dan voegen we zelf een onderwerp toe. 

bwb

pv

wg

ow

wg

bwb

Zet de zinnen in de bedrijvende vorm

- Is die loods door professionele bouwvakkers gebouwd?

- Deze kozijnen zullen nog worden afgelakt. 

- Elke ochtend worden de kippen door de stalknecht gevoerd. 

- Eerdaags zal de rente  worden verlaagd.

- Zou je auto na de onderhoudsbeurt niet worden gewassen ? 

- Deze Picasso werd door de eigenaar voor een recordbedrag verkocht.

Aan de slag

Werk nu aan opdracht 5 tot en met 8 op pagina 41 van je boek.