4h-Literatur 1933-1945-Teil5-WeißeRose-Trümmerliteratur

• Duits
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

pws Duits: schrijven in het Nederlands, presenteren in het Duits

Leerdoelen voor het maken van het SE 

(zie SE-reader): 

1) ik ken de hoofdstromingen uit de Duitse literatuur in de tijd van het Nationaalsocialisme ('33-'45) en kan over de boekenverbranding vertellen

2) ik weet wat de "Hitlerjugend" was

3) ik weet wie bij de "Die weiße Rose" hoorde en wat de leden van deze verzetsgroep deden

4) ik weet wat de "Trümmerliteratur" was en kan kenmerken noemen

5) ik kan korte Duitse literaire teksten uit de tijd van 1933-1945 en uit de "Nachkriegszeit" verklaren

6) ik kan vragen beantwoorden over de film "Sophie Scholl"

Hausaufgabe war:

- Seite 31-35: Inge Scholl "Die weiße Rose" (1947) 

=> wat vertelt Inge over haar ouders en Hans en Sophie?

=> hoe vonden de kinderen Scholl de Hitlerjugend?

=> waarom kreeg Hans twijfel  over de HJ?

Wir kontrollieren:

Reader, Seite 18

De leden l

Hans Scholl

*1918 †1943

liberaal/ christelijk

lid Hitlerjugend

Abitur - Wehrmacht -  Medicijnen

oprichter

De leden ll

Alexander Schmorell

* 1917 † 1943

 russisch-orthodox

Abitur - Wehrmacht -  Medicijnen

oprichter

De leden lll

Christoph Probst

*1919 †1943

Abitur - Militärdienst Luftwaffe - Medicijnen

21 jaar > Herta Dohrn,

3 kinderen

De leden lV

Sophie Scholl

zus van Hans

*1921 †1943

lid BDM

Abitur - kleuterleidster - RAD - studie bio + filosofie

Fritz Hartnagel

De leden V

Willi Graf

*1918 †1943

katholiek/ misdienaar 

weigerde Hitlerjugend

Abitur - RAD - Wehrmacht - Medicijnen

* Buch 'Die Weiße Rose' von Inge Scholl

* Filme 'Die Weiße Rose' (1982), 'Sophie Scholl - die letzten Tage' (2005)

*  Universität München: Dauerausstellung, Gedenktafel, ...

* in vielen Städten: Schulen, Straßen, Gebäude

Leerdoelen vandaag:

- ik weet wat de "Trümmerliteratur" was en kan kenmerken noemen

- ik kan korte Duitse literaire teksten uit de "Nachkriegszeit" verklaren 

Trümmerliteratur (Kahlschlagsliteratur): 

1945 – ungefähr 1955

1945, ook genoemd ‘Stunde Null’: 

verwerken van wat gebeurd is en opnieuw beginnen te bouwen op de puinhopen (Trümmer=puin) van Nazi-Duitsland.

Wat denk je: past de uitdrukking "Stunde Null"?

 

Taalgebruik

Taal in de Tweede Wereldoorlog:

• Middel voor propaganda
• Als wapen, aanvallend
• Of juist niet: dubbele laag, dubbele betekenis
• Erg beladen

Conclusie: Het moet anders - maar hoe dan?

Voorbeelden in de reader:

- Die weiβe Rose: Inge Scholl (1947).

- Inventur: gedicht van Günter Eich (geschreven 1945/1946 in een krijgsgevangenen kamp, gepubliceerd 1947).

- Todesfuge: gedicht van Paul Celan (Jood) over de holocaust/Auschwitz. Klik op de link en hoor Celan zijn eigen gedicht voorlezen: https://www.youtube.com/watch?v=gVwLqEHDCQE

- Drauβen vor der Tür: hoorspel/toneelstuk van Wolfgang Borchert (1947) over een soldaat die terugkomt naar huis na de oorlog. 

"Die Inventur" von Günter Eich (Reader, S. 22)

Dies ist meine Mütze,

dies ist mein Mantel,

hier mein Rasierzeug

im Beutel aus Leinen.

 

Konservenbüchse:

Mein Teller, mein Becher,

ich hab in das Weißblech

den Namen geritzt.

 

Geritzt hier mit diesem

kostbaren Nagel,

den vor begehrlichen

Augen ich berge.

 

Im Brotbeutel sind

ein Paar wollene Socken

und einiges, was ich

niemand verrate,

so dient es als Kissen

nachts meinem Kopf.

Die Pappe hier liegt

zwischen mir und der Erde.

 

Die Bleistiftmine

lieb ich am meisten:

Tags schreibt sie mir Verse,

die nachts ich erdacht.

 

Dies ist mein Notizbuch,

dies meine Zeltbahn,

dies ist mein Handtuch,

dies ist mein Zwirn.

Die Inventur (= de inventarisatie)

• In hoeverre klopt de titel als je het vergelijkt met het gedicht?
• Wat voor waarde heeft een conservenblikje voor een soldaat?
• Wat voor bed heeft de soldaat?
• Wat valt je op als je naar het taalgebruik kijkt?

Hausaufgabe:

- lees de reader zorgvuldig door (blz. 1 t/m 27)

- maak een mindmap en neem ze op donderdag mee (of schrijven op papier of met mindmap-app, bijv. MindMeister)

=> ik ga ze kopiëren en de mooiste ophangen in lokaal 116

=> je hebt al een belangrijke deel van de SE-voorbereiding gedaan