H1.2 - Fasen en faseovergangen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom

Pak je boek en pen + telefoon of laptop

Fase en fase overgangen

- Je kunt de vier belangrijkste kenmerken van het deeltjesmodel noemen.

- Je kunt de toestandsaanduidingen (fasen) met hun betekenis beschrijven.

- Je kunt de zes faseovergangen benoemen.

- Je kunt uitleggen welke invloed verandering van temperatuur heeft op de snelheid en onderlinge aantrekkingskracht van moleculen.

- Je kunt uitleggen waarom veranderingen in de snelheid van moleculen en hun onderlinge aantrekkingskracht een faseovergang tot gevolg kunnen hebben.

De belangrijkste kenmerken van het deeltjesmodel

1. Elke stof is opgebouwd uit heel kleine deeltjes, moleculen genoemd.

De belangrijkste kenmerken van het deeltjesmodel

2. Elke stof bestaat uit zijn eigen soort moleculen. Suiker bestaat uit suikermoleculen. Water bestaat uit watermoleculen. Een watermolecuul zit anders in elkaar dan een suikermolecuul.

De belangrijkste kenmerken van het deeltjesmodel

3. Moleculen bewegen voortdurend.

De belangrijkste kenmerken van het deeltjesmodel

4. Als de temperatuur stijgt, gaan de moleculen sneller (heftiger) bewegen.

De belangrijkste kenmerken van het deeltjesmodel

5. Moleculen trekken elkaar aan.

Fase

Er zijn verschillende fases:

Vast (s)

Vloeibaar (l)

Gas (g)

Opgelost in water (aq)

Smelten

Als het gaat dooien, smelt de ijslaag op plassen en vijvers snel weg. Boomtakken die pas nog wit waren van de rijp, worden nu weer kaal, terwijl de waterdruppels naar beneden vallen. Vast ijs wordt weer vloeibaar water.

Verdampen

Als na een regenbui de zon schijnt, zijn de straten algauw weer droog. Plassen worden steeds kleiner en verdwijnen ten slotte helemaal. Dat komt doordat het regenwater bij warm weer snel verdampt: zichtbaar water wordt onzichtbare waterdamp.

Condenseren

Als warme lucht ’s nachts afkoelt tegen een koud voorwerp, condenseert de waterdamp die erin zit. Op grassprieten en bladeren verschijnen dan kleine waterdruppels (figuur 2). Onzichtbare waterdamp wordt zichtbaar water.

Bevriezen

Als het vriest, verschijnt er een laag ijs op het water in plassen en vijvers. Het bovenste laagje water bevriest: van vloeibaar wordt het vast. Als het blijft vriezen, groeit het ijslaagje van onderaf steeds verder aan.

Rijpen

Als de temperatuur ’s nachts daalt tot onder 0 °C, ontstaat er geen dauw, maar rijp. De waterdamp in de lucht gaat over in kleine ijskristallen die boomtakken en grassprieten een prachtig wit uiterlijk geven (figuur 3).

Vervluchtigen

Als de lucht erg koud en droog is, wordt een laag sneeuw geleidelijk dunner. Dat komt doordat ijs onder die omstandigheden langzaam verandert in waterdamp. Er zijn ook stoffen die snel vervluchtigen, zoals vast koolstofdioxide (‘droog ijs’).

Fase overgangen

Huiswerk voor volgende les

Lezen tekst H1.2

Maken H1.2 - vraag 1 tm 13

Nakijken H1.1

Geef de namen van de faseovergangen 2 en 5.

Nummer 2

Nummer 5

Smelten

Stollen

Rijpen

Verdampen

Condenseren

Sublimeren

Voor welke faseovergangen dient de stof verwarmd te worden?

Nask leerdoel 27

1. sublimeren, condenseren, stollen
2. rijpen, smelten, verdampen
3. rijpen, stollen, verdampen
4. sublimeren, smelten, verdampen

Je gaat ijs verwarmen. In welke volgorde komen de faseovergangen dan voor?

1. eerst smelten, dan condenseren
2. eerst smelten, dan stollen
3. eerst smelten, dan verdampen
4. eerst verdampen, dan condenseren

Door welke faseovergang is dit ijs ontstaan?

1. rijpen
2. bevriezen
3. smelten
4. condenseren